Eimreiðin - 01.01.1908, Blaðsíða 49

49
sameiginlegur og sat í Noregi? Og enn fremur: varð Danmörk
enskur ríkishluti á dögum Knúts ríka, af því konungurinn var
sameiginlegur og sat á Englandi? Ef herra Orluf kveður nei við
þessum þremur spurningum, sem vér hyggjum hann muni gera,
þá verður líka sama svar að gilda um afstöðu Islands til Noregs
samkvæmt Gamla sáttmála. —- Skjal alþingis 1319 (eða 1320,
sem mun réttara) er engin sönnun fyrir því, að íslendingar hafi
kannast við, að þeir lytu ríkisráðinu norska. Að það er stílað til
þess, kemur blátt áfram af því, að ríkisráðið hafði snúið sér til
alþingis eða Islendinga fyrir hönd konungs með tilmælum um að
sverja honum hollustueið, en þeir neita að gera það fyr en þeir
fái skriflega trygging ríkisráðsins fyrir því, að óskir þeirra og forn
skilyrði verði uppfylt. Að þeir heimta trygging frá ríkisráðinu,
en ekki konunginum, kemur náttúrlega til af því, að þeir skoða
ríkisráðið sem umbjóðanda konungs, svo að skuldbinding þess
væri sama sem skuldbinding konungs. Petta var líka alveg rétt,
hlaut svo að vera og gat ekki öðruvísi verið. Konungurinn, Magnús
Eiríksson, var þá þriggja vetra gamalt barn, sem því engu gat
lofað sjálfur. Ríkisráðið varð því að gera alt fyrir hans hönd og
var sama og sjálft konungsvaldið.
2. Skattgjald Islendinga gat ekki fremur gert ísland að lýð-
lendu, er háð væri Noregi, en skattgjald Dana til Magnúsar góða
eða Knúts ríka gerði Danmörku að norskri eða enskri lýðlendu, sem
hr. Orluf þó trautt mun játa, að Danmörk hafi nokkru sinni verið.
Hér er sem sé alveg sama máli að gegna, því bæði Magnús góði
og Knútur ríki gátu (eins og Hákon) varið sköttum sínum frá
Danmörku alveg eftir geðþótta sínum. — Hnýfilyrðum herra Orlufs
til Jóns Sigurðssonar er óþarft að svara, því allir sjá, við hver rök
þau hafa að styðjast.
3—4. Pótt löggjafarvald alþingis sé ekki með beinum orð-
utn nefnt í Gamla sáttmála, þá er síður en svo, að það sé nokkur
sönnun fyrir afnámi þess, heldur einmitt hið gagnstæða. Hefði
um afnám þess verið að ræða, þá hefði þurft að taka það fram
og hvað ætti að koma í staðinn. En þar sem meiningin var, að
það skyldi haldast, hefir þótt óþarfi að taka annað fram, en að
farið skyldi eftir »íslenzkum« (en ekki »norskum«) lögum. Um
það, að alþingi hélt löggjafarvaldi sínu langa hríð, er heldur eng-
um blöðum að fletta, því saga landsins sýnir það ljóslega, og er
4