Eimreiðin - 01.09.1909, Blaðsíða 36

196
annars staðfesting bannlaganna, sem full ástæða var þó fyrir Dani
að leggjast á móti, enda talsverðar tilraunir gerðar í þá átt.
En þó að vér álítum ekki kenningar og skoðanir hins hátt-
virta höf. sem hollastar í ýmsum greinum, er samt réttara að þær
fái að koma fram í dagsljósið, en læðast um í myrkrunum. Því
að eins verður móti þeim unnið (t. d. skilnaðarkenningunni), að þær
fái að sjást. Og þess gerist víst full þörf, því oss er vel kunnugt
um, að því fer fjarri, að höf. standi einn uppi með þessar kenn-
ingar sínar. Hann á marga — altof marga skoðanabræður bæði
á Islandi og utan þess.
Danir í nýislenzkum skáldskap.
»Sannleikurinn er sagna beztur.«
1.
Einhverju sinni í vetur sat þjóðrækinn Dani á einum gilda-
skála Kaupmannahafnar, drakk þar kaffi og las dagblöðin, sem er
siður þeirra Hafnarverja, er þeir hvíla sig og hressa á veitinga-
húsum bæjarins. Pað vildi svo til, að hann sá þar, að einn Dani
var gerður útlægur úr Suðurjótlandi. Hann fleygði blaðinu skyndi-
lega á stól við borðendann, og snerti ekki framar á því í það
sinn, né hinum blöðunum, er hann hafði hrúgað á borðið kringum kaffi-
bakkann, kökudiskinn, kaffibollann og öskuílátið. Pótt hann væri
hversdaglega gæfur í lundu, spratt hann snögglega upp úr sæti
sínu af æsingi og geðshræringu við tíðindin, ýtti borðinu hraust-
lega frá sér og ætlaði að fara að æða um gólfið þar í veitinga-
salnum, troðfullum af konum og körlum. En það tókst samt svo
giftusamlega til fyrir honum, að hann áttaði sig á, hvar hann var
kominn, settist aftur í sófar.n, fékk sér öl til að svala sér á og
sefa skap sitt. Hann var allur gagntekinn af því, sem einhver
klaufafenginn uppgerðarvandlætari með hökulhvítan heilagsanda-
svip hefir óprýtt íslenzkuna á að kalla sheilaga bræði« — in-
dignation. — Hann ámælti Pjóðverjum í huga sér fyrir ofbeldi
þeirra og harðneskju við landa sína, þjóðerni sitt, mál og menn-
ing. En alt í einu datt honum í hug sú spurning, hvort Dönum