Eimreiðin - 01.09.1912, Qupperneq 51

207
á að menn fái veikina Pví þótt krabbameinsemdir séu enganvegin
svo mjög sjaldgætar hjá kornungu fólki um tvítugsaldur, þá eru þær
þó algengastar meðal eldra fólks, sem komið er yfir fertugt. Og
því lengri sem æfin verður, því meiri verður hættan á, að maður
verði krabbameini að bráð. Hin helzta orsök þess, að sjúkdóm-
urinn virðist stöðugt fara í vöxt hjá mentaþjóðunum, er eflaust
vaxandi framfarir þeirra í læknis- og heilsufræði yfirleitt, sem
gerir það að verkum, að líf einstaklingsins lengist og meðalaldur-
inn verður hærri, svo að fleiri og fleiri ná þeim aldri, sem er
móttækilegastur fyrir veikina.
Fram að síðustu aldamótum höfðu vísindarannsóknir á krabba-
meini ekki haft mikinn árangur. Gátan virtist ekki verða ráðin.
Menn leituðu sífelt að orsök sjúkdómsins, sóttkveikjunni, og oft og
tíðum hafa menn þózt finna bakteríur, sem ættu að vera valdar
að veikinni. En við nákvæmari rannsókn varð þó altaf sú raunin
á, að mönnum hafði skjátlast í athugunum sínum. Enn sem kom-
ið er, hefir engin sérstök krabbabaktería fundist. Ein af aðalrann-
sóknaraðferðunum fyrrum vóru sífeldar rannsóknir á meininu und-
ir smásjá (míkróskóp). Hins vegar vóru engar tilraur.ir gerðar á
dýrum, og sýnir þó öll saga læknisfræðinnar, að flestar hinna
mikilvægustu uppgötvana í læknis- lífeðlis- og heilbrigðisfræðinni
eiga menn að þakka tilraunum, sem gerðar hafa verið á Iifandi
dýrum eða með kvikskurði (vivisektion). Alt frá dögum Galen-
usar, sem fyrstur skar upp blóðæðar á hundi og sannfærðist
þannig um, að æðarnar væru fyltar blóði, en ekki lofti, eins og
áður hafði verið staðhæft, og til þess nú fyrir skömmu, er þeir
Behring og Roux fundu hina frægu lækningaraðferð sína gegn
hýðisveiki (diþhthen) með blóðvatnsinnspýtingu í apa (sbr. Eimr.
I, 39—44), hafa dýratilraunir átt mestan þátt í flestum stórum
framförum og uppgötvunum, sem gerðar hafa verið í læknis- og
lífeðlisfræði. Pekking manna er bezt á þeim sjúkdómum, sem dýr
eru einnig móttækileg fyrir, eins og berklaveiki, hýðisveiki o. fl.
Hins vegar vita menn minna um eðli og upptök skarlatssóttar og
mislinga, af því flest dýr eru ómóttækileg fyrir þessa sjúkdóma.
Sama máli hafa menn álitið að væri að gegna með krabbamein,
en nú er reyndin orðin önnur í því efni. Nú vita menn, að því
nær öll dýr geta fengið krabbamein, en það eru þó ekki nema
fá ár síðan mönnum fyrst tókst að flytja (iransplaniere) meinið
yfir á dýr eða frá einu dýri til annars. Margir vísindámenn höfðu
14*