Eimreiðin - 01.09.1912, Blaðsíða 76

232
sýnir, að landinu hefir farið býsna mikið fram á seinni árum, og fram-
farir þessar verða ekki raktar lengra en til þess 1787, enda verður
heldur engin breyting sýnd á stjórn landsins, sem þetta gæti leitt af,
nema verzlanin — þá verður ekki annað fyrir, þó til einkis sé litið
nema landsins sjálfs, heldur en játa, að verzlunarfrelsið ætti að vera
sem mest, og meðan nokkrir annmarkar eru slíkir eftir, sem vanir eru
að fylgja verzlunaránauð, þá eru þeir hver um sig en sterkasta ástæða
frelsisins, sem reynst hefir að öllum vonum. ísland á hægast með að
fá nauðsynjar þær, sem það þarfnast, með því, að leyfa öllum, sem
það geta, að færa sér þær, hvort sem þeir taka sjálfir þátt í því eða
ekki. Atvinnuvegir landsins dafna svo bezt, að verzlanin sé sem fijáls-
ust, og með þeim einum hætti geta kaupstaðir komist á fót, svo í
lagi fari. Alt ásigkomulag íslands mælir þessvegna með verzlunarfrelsi.«
(NF. III, 70—71).
Þannig ritaði Jón Sigurðsson, þegar hann var að hefja bar-
áttu sína fyrir algerðu verzlunarfrelsi, og hann lét aldrei vopna-
hlé á verða, fyr en það var fengið. Og nú höfum við notið þess
rúmlega hálfa öld, og allar spár hans um blessun þá, sem af
því mundi leiða, hafa fyllilega ræzt. Honum mundi því sízta hafa
til hugar komið, að aldarafmæli hans yrði minst með því, að vega
að óskabarni hans og landsins, verzlunarfrelsinu. Og þó hefir
þetta fyrir komið.
En sem betur fer á þing og þjóð eftir að fjalla um þessa
fáránlegu einokunarflugu. Og þó ötullega sé nú tekið að gylla
hana í blöðum beggja þingflokkanna, þá er vonandi, að ekki
finnist eins margir golþorskarnir í landinu til að gína við henni,
eins og einokunarnefndin hefir búist við og til ætlast. Enda væri
það líka hentast, því þegar betur er að gáð, munu menn sjá, að
það, sem reynt er að láta líta út sem gylling, er ekkert annað
en spanskgræna. En hún er, eins og allir vita, baneitrað óféti, og
flugan sjálf sú mesta óheillafluga, sem nokkru sinni hefir beitt
verið fyrir fáfróðan almúga síðan alþingi var endurreist.
En þó alþýðan íslenzka sé fáfróð utn margt, og henni geti
því oft orðið vilt sýn, þá er hún ekki svo gleymin, að hún muni
ekki lengur einokunina fornu og alla þá óblessun og hörmungar,
sem hún leiddi yfir landið. Hana mun því lítt fýsa að ganga sjálf-
viljug undir nýtt einokunarhelsi, og kunna vel að sjá, hvert stefn-
ir, þegar farið er að vega að verzlunarfrelsinu.
fví þá er vegið að fjöreggi landsins.
V. G.