Eimreiðin - 01.09.1912, Blaðsíða 80

236
íslenzk hringsjá.
WILLARD FISKE: CHESS TALES AND CHESS MISCELLANIES. New York.
(Longmans, Green & Co.) 1912.
Próf. Horatio S. White, sem Fiske heitinn tilnefndi í erfðaskrá sinni til að gefa
út rit sín, hefir safnað saman ýmsum ritgerðum, kvæðum og sögum Fiskes viðvíkj-
andi skáktafli. Eins og kunnugt mun vera á íslandi, var Fiske bæði sjálfur ágætur
taflmaður, og auk þess haíði hann rannsakað sögu taflsins flestum mönnum betur;
mátti þess sjá ljósan vott í hinu mikla riti hans »Chess in Iceland«, er kom út
skömmu eftir lát hans.
Flest af því, sem í þessu bindi er, hefir áður verið prentað; en það var hið
mesta nauðsynjaverk að safna því í eina heild, því það var að finna hingað og
þangað í tímaritum, sem erfitt er að ná í fyrir flesta.
Fyrst í bindinu eru smásögur um tafl og fræga taflmenn, oft fyndnar og vel
sagðar, nokkuð íburðarmikill ritháttur með köflum, en altaf einhver elskulegur og
ljúfmannlegur blær yfir öllu, rétt eins og Fiske sjálfur var. Sumar af sögunum hafa
áður komið út á íslenzku, t. d. »Karl 12. í Bender«, sem kom út í tímaritinu »í
Uppnámi«, sem nú því miður er farið veg allrar veraldar, og í sama riti hefir líka
komið þýðingin á sögunni »The Crowns of the Rajahs«. Í*ví næst kemur skemtileg
grein um skáktafl í enskum kveðskap, og þá nokkur skákkvæði eftir Fiske sjálfan.
— Seinni hluti bókarinnar hefir talsvert gildi; þar eru ágætar smáritgerðir um ýmsa
fræga taflmenn, Franklín, Atwood, Ponziani og fleiri; vil ég einkum nefna ritgerðina
um Paul Morphy, hinn mikla skákkonung Ameríkumanna, hún er meðal annars
merkileg af því, að Fiske þekti hann persónulega flestum mönnum betur, og var
meðritstjóri hans við frægt skáktímarit nokkur ár. Að lokum er stutt yfirlit yfir
sögu skáktaflsins. Bókin er prýdd með ýmsum myndum af Fiske og Morphy og
allur frágangur hinn snildarlegasti. í*essi bók mun kærkomin öllum vinum Fiske’s
og ekki síður öllum vinum skáktaflsins, hvar í heimi sem eru.
tað mun óhætt að segja, að hið mikla rit Fiske’s »Chess in Iceland«, sem
var merkilegt safnrit, en of langt og óhaganlega fyrir komið að sumu leyti, mun
ekki hafa fengið eins góðar viðtökur hjá alþýðu manna og h'kindi eru til að þetta
rit fái; »Chess in Iceland« var of strembið, og einungis mjög lærðir menn á þessum
sviðum geta metið til fullnustu öll þau kynstur af fróðleik, sem þar eru saman koin-
in, og séð og fyrirgefið gallana. En »Chess Tales« munu bera nafn Fiske’s út um
alt, hvar sem skák er tefld um víða veröld. Eins og kunnugt er, gerði Fiske mikið
til að endurreisa þessa fornu list á íslandi, og fá menn til að stunda vísindalegar
aðferðir hennar; því enginn skal ætla sér að verða góður skákmaður, nema hann sé
leikinn í þeim. Eins og Rasmus Rask hefir verið kallaður aðalviðreisandi íslenzkr-.
ar tungu, eins má segja, að Willard Fiske hafi endurreist íslenzka skáklist. En
á starf hans engan ávöxt að bera á Islandi? Hefir enginn manndáð í sér til að halda
áfram »í Uppnámi«, þó ekki væri nema einu hefti á ári? Hvar er »Skákfélag
Reykjavíkur«, sem hann studdi? Hvar eru þeir menn, sem hann gaf skrautleg tafl-
borð og taflmenn? Vill nú enginn af þeim reyna að minnast hans í verkinu?
SIGFÚS BLÖNDAL.