Eimreiðin - 01.05.1914, Page 35

111
einangrunarstofnanir og skólar fyrir berklaveika menn. Pang-
að eru sendir sjúklingar sem sótthætta stafar af, og heimilin þar
oft losuð við yfirvofandi hættu í bráðina a. m. k. Vitanlega kem-
ur sjúklingurinn heim aftur eftir nokkurn tíma, og þá e. t. v. ekki
heldur fyllilega hættulaus; en þá hefir hann einmitt á heilsuhælinu
lært það, sem hvergi lærist jafnvel og þar, að fara svo með veiki
sína, að hún sýki ekki aðra. Þetta — að sjúklingarnir læra verk-
lega allan þann þrifnað, sem til þess þarf, að þeir geti umgengist
aðra, án þess að sýkja þá, það hefir geysimikla þýðingu bæði
fyrir sjúklingana sjálfa og þjóðfélagið í heild sinni; því það er ekki
nóg með það, að sjúklingarnir gæti sjálfir þessara varúðarreglna,
sem þeir hafa lært á hælinu, heldur kenna þeir þær öðrum, og
þeir taka þær upp bæði sjálfrátt og ósjálfrátt í umgengni sinni
við aðra. Heilsuhælin verða þannig nokkurskonar uppeldisstofn-
anir fyrir þjóðirnar í því, að læra að forðast veikina. Þau eru því
eflaust einhverjar þjóðþörfustu líknarstofnanirnar nú á tímum, og
eiga það margfaldlega skilið, að menn rétti þeim drengilega hjálp-
arhönd í baráttunni.
Eins og ég hefi áður drepið á, þá er berklaveikin ekki gam-
all sjúkdómur hér á landi. Það eru ekki meira en rúmlega 20
ár síðan, að fengin var áþreifanleg sönnun þess, að hún væri hér
til. Schierbeck landlæknir mun fyrstur hafa — eftir langa leit —
fundið berklagerla í manni hér á landi. Það var lengi trú manna,
að hún gæti ekki þrifist hér í voru hreina og kalda fjallalofti.
Því miður hefir reynsla síðari ára fært oss sönnun fyrir hinu gagn-
stæða. Hún hefir nú á seinni árum haldið sigrihrósandi um landið.
og fáar munu þær sveitir, sem hún er ekki komin í og hefir gert
meiri og minni usla í. Eg get því miður ekki sýnt það með töl-
um, hve algeng berklaveikin er hér á landi. Oll skýrslugerð um
það efni hefir til skamms tíma verið mjög ófullkomin hér hjá oss;
t. d. hafa engar skýrslur um dauðamein manna í landinu verið
teknar, fyr en árið 1911. Lög um það efni eru frá ii.júlí 1911.
Þó skal ég geta þess, að eftir skýrslum lækna, þá voru skráðir í
bækur þeirra 1908 alls 560 sjúklingar með lungnatæringu og 358
með berklaveiki í öðrum líflærum, eða alls 918 sjúklingar með
berklaveiki. En þessar tölur eru eflaust — af mjög eðlilegum
ástæðum — ekki ábyggilegar. Sumir eru tvískráðir, þeir sem leita
fleiri lækna en eins, öðrum er slept, sem annaðhvort hafa mjög
óljóst sjúkdómseinkenni eða alls ekki hafa leitað læknis.
8*