Eimreiðin - 01.09.1915, Page 50

206
náð framgangi, vegna þess að Rússakeisari neitaði þeim staðfest-
ingar. þingnefndin á alþingi 1905 hafði hinsvegar lauslega kast-
að fram í nefndaráliti sínu, að binda ætti það við 2/» greiddra
og gildra atkvæða, og býst ég við, að hætt hefði verið við því,
að ýmsir af þeim, er á móti frumvarpinu stóðu, hefðu viljað
halda sér að þeirri tölu, ef að þessu máli hefði ekki verið gefinn
gaumur, fyr en á elleftu stundu. En ástæðulaust virtist með
öllu, að krefjast stærri meirihluta á íslandi um þessi efni, en í
öðrum löndum. Ef nokkuð væri, hefði fremur verið ástæða til
að krefjast ekki eins mikils meirihluta; því fólkstraumur er eng-
inn til Islands, og því minni straumbreyting þar í andlegum efn-
um en annarsstaðar. Árangurinn af spurningunum varð sá, að
það var ljóst, að margir þingmenn létu sér nægja V8 atkvæða,
margir 8/5, og nærfelt engir kröfðust stærri meirihluta. Og þegar
einfaldur meirihluti kjósenda ræður í sambandsmálinu, þá er það
nóg í bannmálinu.
Ráðherra Hannes Hafstein gaf út reglur um atkvæðagreiðsl-
una, og voru reglur þessar hinar beztu og trygðu svo vel, sem
auðið var, að atkvæðagreiðslan færi alstaðar fram, og að sem
tryggilegast væri frá henni gengið. Leyfði hann, að Stórstúkan
hefði umboðsmenn við upptalninguna í öllum héruðum, til þess
að templarar sæju og vissu, að alt færi fram í röð og reglu.
Voru templarar honum þakklátir fyrir þessar ráðstafanir, og
þóttu þær góðar, einkum þar sem þeir vissu, að H. Hafstein var
þeim mótfallinn um málið sjálft. En hvergi kom til þess,
að ágreiningur yrði á milli umboðsmannanna og kjörstjórn-
anna.
Atkvæðagreiðslan féll svo, að alls voru greidd 8118 góð og
gild atkvæði, 4900 með, en 3218 atkvæði móti aðflutningsbann-
inu, og var það 60,38 °/o, eða náði rétt 3/s hluta atkvæða.
Bannmenn voru í meirihluta alstaðar nema á Seyðisfirði, í Suður-
Múla, Skaftafells, Rangárvalla, Arness og Snæfellsnesssýslum, og
mun það, að þeir urðu þar í minnihluta, hafa stafað af því, að
þeir töldu sig þar í meirihluta. Eað er fátt hættulegra, en of-
traust á sjálfum sér eða fylgi sínu. Pað hefir margan vísan
stjórnmálamann að velli lagt.
Framkvæmdarnefndin fal E. Thóroddsen og mér, að gera
uppkast til laga um aðflutningsbann; og var það með litlum
breytingum flutt á alþingi 1909 af þeim Birni Jónssyni, BirnL