Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Blaðsíða 5
Kaflar úr fornsögu Austurlanda
5
skemtunar smátt og smátt í riti þessu geta um hið allra
helsta, sem leitt hefur verið í ljós á hinum seinni árum.
Byrjum vjer á fornsögu Gyðingalands, sem flestir þekkja
að einhverju leyti úr Gamla Testamentinu.
I. Amarna-brjefin.
Á Mið-Egyptalandi á austurbakka Nílar, er bær einn
sem heitir Minieh (eða Minje) með svipuðum íbúafjölda
eins og Reykjavík nú; 80 km. í suður þaðan fundu þýskir
fræðimenn skömmu fyrir miðju 19. aldar bæjarrústir
fornar með musteri miklu og leifum langra stræta og
stjetta; rústir þessar taka yfir allmikið svæði frá fljótinu
upp í dalverpi nokkurt, að Arabaþorpi, sem stendur á
hæð, og heitir Tell el Amarna. í klettana fram með
dalskvompu þessari hafa íbúar hins forna bæjar höggið
grafhvelfingar miklar og grafreiti og jarðað þar höfðingja
sína og auðmenn. Par eru margar myndir á klettunum
og áletranir, og sjest á þeim að hinn forni bær hefur
heitið Chut-Aten og var höfuðbær Amenophis IV. Faraós1)
eða konungs á Egyptalandi, sem ríkti á árunum 1392—1374
f. Kr., hann ljet byggja borg þessa sjer til aðseturs 1380,
en hún eyddist gjörsamlega skömmu eftir fráfall hans.
Árið 1888 e. Kr. voru bændur nokkrir frá þorpinu
Amarna að grafa upp mergil til jarðabóta nálægt hinum
fornu bæjarrústum, þeir ráku sig þá á fúnar trjekistur
fullar af letruðum leirtöflum. Á töflum þessum var ekki
egypskt letur, heldur fleygletur Babylónarmanna. Bænd-
um þótti fengur í þessum fundi, því þar í landi kritja
alþýðumenn sjer í talsvert fje með því að selja útlend-
um ferðamönnum fornmenjar, en til þess að fá sem mest
’) t Biblíunni er Egyptalandskonungur, sem kunnugt er, kallaður
Faraó; þaá er dregið af egypska orðinu per-ao eða parao, sem þýðir
xhið mikla hús« þ. e. stjórnaraðsetrið, stjórnin, líkt og stjórn Tyrkja enn
er kölluð »hið háa port«.