Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Blaðsíða 58

5»
Halldór Hermannsson
inni, en engu að síður var hún hörmungatími. Víkingar
veittu þungar búsifjar Vestmönnum, fóru með ránum,
gripdeildum og manndrápum, eyddu bygðir og bú,
brutu og brendu klaustur og kirkjur, hertóku menn og
hneptu þá í þrældóm. Ljósasta hugmynd getum við ís-
lendingar gert oss um spellvirki þeirra af þrautum þeim,
er landar vorir rötuðu í, þegar Tyrkir rændu hjer á landi
1627. Lík strandhögg voru gerð af norrænum víkingum
sjálfsagt svo hundruðum skipti á níundu og tíundu öld á
Vesturlöndum. Sögufjelagið hefur unnið hið þarfasta verk
að safna saman og gefa út öll þau rit og önnur skjöl,
er snerta Tyrkjaránið; er víst fáu eða engu við það að
bæta, en leitt er, að sum ritin virðast með öllu glötuð.
Hins vegar mun fæstum Islendingum vera kunnugt um
uppruna og sögu þessara tyrknesku víkinga, og tel jeg
sjálfsagt að mörgum þyki fróðlegt að lesa nokkuð um þá.
Peir eiga og í mörgu sammerkt við norrænu víkingana,
enda er margt keimlíkt með víkingum á öllum öldum
og um öll höf. Og merkilegt er það, hvað mönnum þykir
og hefur jafnan þótt gaman að lesa um víkinga. Margar
víðlesnustu barnabækur eru um það efni.
Mikil harmasaga var það kristninni, er Tyrkir tóku
Miklagarð 1453, en við því varð ekki gert. Nokkur
huggun var það mönnum, að fjörutíu árum síðar tókst
Ferdinand kaþólska og ísabellu að vinna ríki Mára á
Spáni og reka þannig trúbræður Tyrkjans á burtu þaðan.
Lítt grunaði menn þá, að sá sigur yrði hefndargjöf, og
þaðan mundi renna alda sú, er færði kristninni bæði
skömm og skaða. En einmitt þau voru upptök ræningj-
anna, er um nálega fjórar aldir -sátu á norðurströndum
Afríku og buðu kristninni birginn.
Ólíku var þó saman að jafna, hinum herskáu og ó-
siðuðu Tyrkjum og hinum prúðu og hámentuðu spönsku
Márum. Trúin ein var þeim sameiginleg og því hötuðu