Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Page 71

Barbarskir víkingar
7
þeir yfirrráð Tyrkjasoldáns, en eftir ósigurinn við Lepantó
slepti hann að mestu leyti verndarhendi sinni af þeim, og
ijet þá sigla sinn eiginn sjó. Urðu þeir úr þessu hreinir og
beinir ræningjar, þjófar og bófar, sem rjeðust á kaupför
og varnarlausar bygðir og bæi, en forðuðust herskip og
hermenn; þeir höfðu hvöt til einskis annars en að auðga
sjálfa sig. Stórtyrkinn skipaði framan af pasha til að
stjórna Algier, Túnis og Tripólis; voru margir þeirra
trúskiptingar og þóttu ærið grimmir sumir, því að öllum
jafnaði reyndust trúskiptingar verri en sjálfir Tyrkir. En
er fram liðu stundir urðu víkingar óánægðir með þetta
fyrirkomulag og kusu sjálfir landsstjóra úr sínum flokki;
kölluðu hann dey eða bey eða agha; hjekk hann við völdin
svo lengi sem víkingar leyfðu, en fæstir þessara stjórn-
enda dóu á sóttarsæng; þeim var vetijulega skotið ein-
hvernveginn öðruvísi inn í eilífðina. f*á gætti mest gal-
eiðnaforingjans og einstakra skipstjóra og útgérðarmanna;
rjeðu þeir öllu um ránskapinn, en deyinn hafði viss
hlunnindi af föngum og öðru ránsfje. Sjaldan voru þessir
skipaforingjar eða reis, eitis og þeir hjetu á máli víkinga,
nokkrir afreksmenn, þó þeir kynnu margt ilt að vinna á
varnarlausum og saklausum lýð. Einna mestar sögur fara
af Ali Pishinin, galeiðustjóra um miðja 17. öld, grimdarsegg
og spillvirkja, en þó ekki alveg lausum við vissan dreng-
skap, er því var að skipta; þannig er það sagt að hann hafi
jafnan verið orðheldinn. Annar var Murad reis, kallaður
hinn mikli; hann varð fyrstur víkinganna til að sigla út
á Atlantshaf úr landsýn; 1585 gerði hann mikið strand-
högg á einni af Kanarí-eyjunum. Margir af þessum reis
voru trúníðingar og þóttu þeir aldrei barnanna bestir.
Pað segja sumir sagnaritarar, að meiri hluti víkinganna
væru trúskiptingar frá ýmsum löndum. Sjálfsagt hafa
margir þeirra verið herteknir þegar á unga aldri og hafa
því alist upp við þetta starf; öðrum, þótt eldri væru,