Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1959, Blaðsíða 2

2
urnar fyrir því, að eiginleikarnir erfist, gangi í ættir, eru
að sjálfsögðu miklir, og þá einkum að foreldri gefi fyrir-
heit um afkvæmi, samanber orðtakið: „Eplið fellur sjaldan
langt frá eikinni.“ Ekki er þessu þó ávallt treystandi. Ein-
staklingar með æskilega eiginleika geta verið óhreinkynja ,
og afkvæmunum þá brugðið til beggja vona. Erfðir eru
mjög margslungnar, og sumir eiginleikar, svo sem mjólkur-
lagni og mjólkurfita, stjórnast af mörgum erfðavísirum, og i
fer þá kynbótagildi einstaklinganna eftir því hve margir
hagstæðir erfðavísirar eru sameinaðir í þeim, og örsjaldan
eru þeir svo hreinkynja hvað mjólkurlagni og fitugæði
áhrærir, að ekki geti út af brugðið með afkvæmin. í búfjár-
kynbótum getur því „eplið fallið langt frá eikinni“ og gerir
það oft.
Reynslan hefur sýnt, að öruggasti mælikvarðinn á kyn-
gæðum einstaklinganna eru afkvæmin, og aðeins rannsókn
á afkvæmunum gerir kleift að meta foreldrin að verðleik-
um. Þetta er þó svo aðeins öruggt, að unt sé að byggja
dóminn á nógu mörgum afkvæmum, og dómurinn truflist
ekki af óskyldum, utanaðkomandi áhrifum.
Af skiljanlegum ástæðum verður oft að bíða alllengi eftir
þeim dómi, er byggður skal á afkvæmum. Þó er þetta nokk-
uð misjafnt eftir tegund búfénaðar og þeim eiginleikum,
sem að er keppt. Þegar viðkoman er mikil og foreldrarnir
eiga afkvæmi ungir, fæst dómur reynslunnar um afkvæmin
tiltölulega fljótt og mun fyrr þegar eiginleikarnir, sem sótzt
er eftir, eru vaxtarlag, holdafar, ullargæði eða þess háttar,
heldur en þegar dæma skal eftir afurðum eins og mjólk og
gæðum hennar, en það eru þeir eiginleikar, er mest áherzla
er lögð á í nautgriparæktinni hér á landi.
Upphuf S. N. E. og próun.
S. N. E. er stofnað árið 1929 af sex nautgriparæktarfélög-
um, sem þá voru flest nýstofnuð. Nf. Öngulsstaðahrepps var