Frjáls verslun - 01.04.1997, Blaðsíða 68

árum. Aðstandendur sýningarinnar
Master Class, sem sýnd var í Reykjavík
sl. haust, sögðu að aðsókn hefði dottið
algerlega niður úr fullu húsi niður í
núll eftir fremur neikvæða umsögn
Jóns Viðars Jónssonar. Þessi dæmi
hljóta að teljast undantekning fremur
en regla.
Það, sem skiptir mestu máli, er orð-
sporið sem fer af sýningunni. Þetta vita
leikhúsmenn og þess vegna er ævin-
lega ákveðinn fastur fjöldi sýninga, t.d.
tólf sýningar, en það virðist vera álitinn
sá fjöldi sem sýning þarf til þess að
skapa sér orðspor, gott eða slæmt eftir
atvikum. Eftir þessar tólf sýningar er
svo ákveðið hvort halda skuli áfram
eður ei. Sé það ekki gert er sagt að sýn-
ing ,,falli“.
Önnur spurning, sem rétt er að velta
fyrir sér, er sú hvort aukin aðsókn að
sýningum Loftkastalans og Hafnarfjarð-
arleikhússins eigi þátt í minni aðsókn
að Borgarleikhúsi. Tölur Hagstofunnar
um aðsókn að atvinnuleikhúsum sýna
að á síðasta leikári jókst aðsókn tölu-
vert eftir þijú dauf ár. Tölur þessar ná
aðeins til stóru leikhúsanna í Reykjavík
og á Akureyri og Islensku óperunnar. í
ljósi þess að aðsókn eykst verulega á
síðasta leikári þegar velgengni annarra
atvinnuleikhúsa er mikil er freistandi að
halda að ný leikhús séu viðbót við kök-
una en taki ekki að ráði frá öðrum.
Ætla má að samanlögð velta atvinnu-
leikhúsa á íslandi, að meðtöldum Loft-
kastalanum, sé innan við einn milljarð-
ur. Þar af koma um 450 milljónir úr op-
inberum sjóðum til styrktar tveimur
stærstu leikhúsunum.
Þegar talið er saman með hvaða
hætti leikhússtarfsemi í landinu er
styrkt af hinu opinbera má eflaust telja
með að Leiklistarskóli íslands kostar 32
milljónir árlega. Skólinn útskrifar 8
nemendur í senn þijú ár af hverjum ljór-
um eða sex að jafnaði á ári sem þýðir að
hver leikari kostar 5.3 milljónir tilbúinn
á svið.
Ef opinber leikhús væru eitt fyrir-
tæki myndi það verða í 140. sæti yfir
stærstu fyrirtæki landsins, af líkri stærð
og Þorbjörn hf. í Grindavík sem var
með tæplega 900 milljónir í veltu árið
1996. Væri Þorbjörn rekið að hálfu leyti
fyrir almannafé hefðu eflaust margir
áhuga á afkomu þess hvort sem það
sýndi tap eða gróða. 33
Þjóðleikhúsið er í uppsveiflu og í þessu tæplega fimmtuga húsi er drifin upp
hver metaðsóknarsýningin eftir aðra. Þrek og tár sló öll met og nú sýnist Fiðl-
arinn á þakinu ætla að endurtaka leikinn.
FV mynd: Geir Olafsson.
ári og álit gagnrýnenda rifjað upp verð-
ur ekki komist að annarri niðurstöðu en
þeirri að álit gagnrýnenda virðist ekki
skipta sköpum um aðsókn að sýning-
um. Mörg dæmi eru um sýningar sem
gagnrýnendur telja stórgallaðar ef ekki
beinlínis vondar að flestu leyti, en
áhorfendur hafa engu að síður flykkst
til að sjá og sumar slegið aðsóknarmet.
Einnig má finna dæmi um sýningar
sem gagnrýnendur hafa borið mikið lof
á og hvatt fólk til að fjölmenna í leikhús
en það hefur daufheyrst og farið hvergi.
Skylt er að taka fram að þetta snýst í
ýmsum tilvikum við og gagnrýnendur
og áhorfendur eru sammála um að leik-
sýning sé góð eða vond og aðsókn verð-
ur í samræmi við það. Hinsvegar er
engin leið að sjá skýrar línur eða fylgni
þarna á milli.
Stundum eru gagnrýnendur sakað-
ir opinberlega um að hafa „drepið“ sýn-
ingar. Súsanna Svavarsdóttir var sögð
bera ábyrgð á því að sýning Spaugstof-
unnar, Örfá sæti laus, gekk ekki eins
vel og vonast var til fyrir nokkrum
Borgarleikhúsið í Kringlumýri. 2.6 milljarða bygging, landsins besta leikhús
sem er illa nýtt og Leikfélag Reykjavikur sýnist vera í verstu kreppu í 100 ára
sögu félagsins. py mync]; Geir Ólafsson
68