Morgunblaðið - 23.01.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Ef í harðbakkann slær gæti „borgmeister“ reynt að losa sig við vandræða-
gemlinginn í gegnum ættleiðingarsíðurnar á Netinu.
Námskeið um minningargreinar
Hvað má og hvað
ber að varast
Á næstunni verðurhaldið námskeiðfyrir almenning í
Fjölbrautaskólanum í Ár-
múla í ritun minningar-
greina undir yfirskriftinni:
Hvað má skrifa og hvað má
ekki. Það er Sölvi Sveins-
son, skólameistari og
sagnfræðingur, sem kenn-
ir. Hann var spurður hver
aðdragandi þessa nám-
skeiðs væri.
„Hann er sá að við
ákváðum að bjóða almenn-
ingi upp á fjölbreytt nám-
skeið um ýmsa þætti dag-
legs lífs vegna þess að
endurmenntun er sá þátt-
ur sem vex hraðast í
menntun yfirleitt á land-
inu, og mun stóraukast á
næstu árum. Við hjá Fjöl-
brautaskólanum við Ármúla ætl-
um að hasla okkur völl á þessu
sviði. Björg Árnadóttir sem kenn-
ir hjá okkur hélt svona námskeið
fyrir Símenntunarmiðstöð Vest-
urlands, sem var vel sótt. Hún
fékk mig til þess að bjóða upp á
svona námskeið í skólanum hjá
okkur. Fjölbrautaskólinn í Ár-
múla er tuttugu ára á þessu ári og
af því tilefni verður fitjað upp á
margvíslegum nýjunum.“
– Hvað ætlar þú að kenna á
þessu námskeiði?
„Við ætlum í fyrsta lagi að lesa
nokkrar greinar sem hafa verið
skrifaðar um þetta efni í fjölmiðla
þar sem ýmsar skoðanir koma
fram. Nú ætla ég svo sem ekki að
fara að setja mig á háan hest og
fordæma ýmislegt það sem birtist
og mér líkar ekki, en við við ætlum
að ræða um minningargreinar og
hvað eigi að vera í slíkri grein til
þess að hún geti talist góð, en um-
fram allt hvað það sé sem ber að
forðast að skrifa.“
– Hvað á ekki að skrifa?
„Menn eiga ævinlega að hafa í
huga að þeir eru að skrifa minn-
ingargrein um þann sem látinn er.
Menn verða að vera í hæfilegri
fjarlægð frá þeim látna. Mér
finnst t.d. óeðlilegt að menn skrifi
um sína allra nánustu því þá er
nándin orðin svo mikil að greinin
verður þá fremur útrás fyrir sorg
en minning um þann látna.“
– Hvað telur þú til allra nánustu
ættingja?
„Ég vil ekki að fólk skrifi um
maka sína, foreldrar um börn og
öfugt. Þetta er það nánasta. Mér
finnst líka orka tvímælis að skrifa
um smábörn sem deyja í hvítavoð-
um vegna þess að þau eru eigin-
lega ekki orðin sjálfstæðir ein-
staklingar.“
– Hafa minningargreinar
breyst mikið á undanförnum ár-
um?
„Já, þær hafa breyst. Það hefur
dregið úr því að menn lýsi hinum
látna og í sívaxandi mæli eru
minningargreinar frásagnir þar
sem sá sem ritar kemur jafnmikið
við sögu og sá sem minnst er. Mér
finnst líka að formið á greinunum
hafi breyst, mikill hluti þeirra er
nú skrifaður í bréfs-
formi til hins látna. Það
þykir mér heldur
verra.“
– Af hverju?
„Með því móti verða
greinar miklu persónu-
legri. Bréf eru í eðli
sínu mjög persónulegur og frjáls-
legur tjáningarmiðill. Í bréfum til
kunningja og vina eru menn að
segja fréttir af hinu og þessu.
Þannig að minningargrein í þessu
formi verður heldur laus í reipum,
auk þess sem mér finnst hæpið að
minnast látins manns með því að
skrifa til hans bréf.“
– Finnst þér að fjölmiðlar ættu
að setja strangari reglur um
minningargreinar?
„Já mér finnst það. Ég vildi að
ritstjórn blaðanna setti niður
ákveðnar reglur sem framfylgt
væri. Til dæmis að taka fyrir að
nánir aðstandendur, makar, for-
eldrar og börn, skrifi um sína.
Mér finnst jafnframt að það kæmi
til álita að taka fyrir þetta bréfs-
form og eitt atriði enn vildi ég
nefna sem mér finnst orka tví-
mælis og það er þegar syrgjendur
birta frumort erfiljóð. Það lætur
mjög að líkum að þessi ljóð eru ort
í tilfinningalegu ójafnvægi. Þau
geta verið vel ort en oftast finnst
mér samt að þau væru betur
geymd á skrifborðinu en prent-
uð.“
– Mundir þú setja alla undir
sama hatt í þessu, sum okkar
bestu ljóð eru einmitt erfiljóð, t.d.
kvæði Jónas Hallgrímssonar um
Tómas Sæmundsson: Dáinn, horf-
inn, harmafregn!
„Erfiljóð eru gömul kveðskap-
argrein hjá okkur og nægir að
nefna Sonatorrek Egils Skalla-
grímssonar í því sambandi. Mörg
erfiljóð eru mjög góður kveðskap-
ur þar sem fram kemur í senn
snjöll mannlýsing og sár söknuð-
ur. Mörg þeirra eru reyndar ort
nokkru eftir að viðkomandi er far-
inn þannig að aðeins hefur um
gróið. Því er því ekki að neita að
góð skáld yrkja oft snjöll kvæði í
því tilfinningaróti sem verður
þegar vinir kveðja.“
– Hvað er þetta langt
námskeið?
„Þetta eru níu
kennslustundir og við
ætlum að fara yfir
ýmsilegt sem ritað hef-
ur verið um minningar-
greinar, lesa saman snjallar minn-
ingargreinar sem birst hafa og
síðan ætlum við að skiptast á
skoðunum um þau sjónarmið sem
ég mun halda á lofti um hvernig
minningargrein eigi að vera og
hvað beri að varast, án þess þó að
ég ætli að sitja í dómarasæti, eins
og fyrr sagði.“
Sölvi Sveinsson
 Sölvi Sveinsson fæddist 10.
maí 1950 á Sauðárkróki. Hann
lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum á Akureyri 1970 og
BA-prófi í íslensku og sögu frá
Háskóla Íslands 1975. Cand.
mag.-prófi í sögu 1980 frá HÍ og
uppeldis- og kennslufræði frá
sama skóla. Hann starfaði hjá Al-
þingi og síðan við kennslu í
Hagaskóla, Laugalækjarskóla og
Fjölbrautaskólanum við Ármúla
frá stofnun hans og er þar nú
skólameistari. Sölvi er kvæntur
Magneu Jóhannsdóttur sem
vinnur hjá SP-fjármögnun og
eiga þau tvo syni.
Mér finnst
óeðlilegt að
menn skrifi
um sína allra
nánustu
DREGIÐ hefur úr aðsókn í íþrótta-
skólanum á Laugarvatni eftir að skól-
inn var sameinaður Kennaraháskól-
anum og námið var lengt úr tveimur
árum í þrjú ár. Erlingur Jóhannsson,
skorarstjóri íþróttaskorar KHÍ, segir
að reynslan sýni að það dragi að jafn-
aði úr aðsókn þegar námsbrautir eru
lengdar. Hann segir að námið hafi
verið eflt mikið að undanförnu og ver-
ið sé að bæta aðstöðuna í skólanum.
Við stofnun Kennaraháskóla Ís-
lands, sem tók formlega til starfa 1.
janúar 1998, var íþróttakennaranám-
ið á Laugarvatni lengt úr tveimur ár-
um í þrjú. Skólinn er ekki lengur sjálf-
stæð stofnun en heitir nú íþróttaskor
Kennaraháskólans. Jafnframt var
námi við skólann breytt mikið. Nám-
skrá var endurskoðuð og kröfur til
nemenda auknar í samræmi við það
að verið var að færa námið af fram-
haldsskólastigi á háskólastig.
„Skipulag og uppbygging námsins
tekur fyrst og fremst mið af nýjum
aðalnámskrám fyrir grunn- og fram-
haldsskóla landsins. Einnig er leitast
við að hafa innihald námsins sem allra
fjölbreyttast því íþróttamenntaðir
kennarar starfa á ýmsum vettvangi,
meðal annars í skólum, við þjálfun
íþróttafólks, þjálfun á heilsuræktar-
stöðvum, þjálfun aldraða og við æsku-
lýðsstörf og félagsmál hjá sveitar-
félögum um land allt,“ segir á
heimasíðu KHÍ um námið í íþrótta-
skor.
Skólinn ekki fullsetinn
Á árum áður gat íþróttakennara-
skólinn á Laugarvatni vart annað eft-
irspurn, en skólinn var þá tveggja ára
skóli. Skólinn getur tekið við 30 nem-
endum á ári, en á síðasta ári sóttu ein-
ungis tæplega 40 um skólavist og 26
hófu nám. Skólinn er því ekki fullset-
inn. Skólinn brautskráði enga nem-
endur á síðasta ári vegna þess að ver-
ið var að lengja námið. Í vor mun
skólinn útskrifa í fyrsta skipti íþrótta-
fræðinga á háskólastigi. Þá útskrifast
33 nemendur.
Erlingur Jóhannsson, skorarstjóri
íþróttaskorar KHÍ, sagði að því væri
ekki að neita að við lengingu á náminu
hefði dregið úr aðsókn að skólanum.
Þetta gerðist yfirleitt þegar nám væri
lengt og væri alls ekki einsdæmi fyrir
íþróttanámið.
„Við erum með að mínu mati mjög
framsækið og nútímalegt íþrótta-
fræðinám. Við höfum eflt kennslu í
forvörnum, heilsufræði og fleiri
greinum sem ekki voru kenndir með-
an skólinn var tveggja ára skóli,“
sagði Erlingur.
Inntökuskilyrði í íþróttaskor eru
þau sömu og gilda um allt annað nám í
Kennaraháskóla Íslands, þ.e. stúd-
entspróf eða sambærileg menntun.
Erlingur sagði að það væri greini-
legt að kennaranám almennt væri
ekki eins vinsælt og það var á árum
áður. Námsmönnum byðist nú að fara
í eins til tveggja ára nám sem gæfi
fólki möguleika á góðum launum að
því loknu. Hann sagðist gera sér vonir
um að nýir kjarasamningar kennara
yrðu til að styrkja stöðu kennara-
námsins í samkeppni við aðrar náms-
brautir.
Hann sagði að starfsvettvangur
þeirra sem hefðu útskrifast úr skól-
anum væri fjölbreyttur. Margir væru
að sjálfsögðu við kennslu í skólum, en
einnig störfuðu margir við þjálfun, á
líkamsræktarstöðum, og fyrir
íþróttahreyfinguna og að æskulýðs-
og félagsmálum.
Erlingur sagði aðeins hafa borið á
því að menn hefðu ekki nægilegan
skilning á mikilvægi menntunar í
íþróttafræðum. „Á líkamsræktar-
stöðvunum hefur borið dálítið á því að
leiðbeinendur hafi einungis menntun
sem þeir hafa fengið á helgarnám-
skeiðum. Margar líkamsræktarstöðv-
ar byggja að hluta til á sjálfmenntuðu
fólki sem sér um þjálfun og ráðgjöf. Í
þessu sambandi mætti auka sam-
vinnu líkamsræktarstöðva og okkar.“
Erlingur sagði að skólinn væri að
fara af stað með fjarnám fyrir þá sem
útskrifast hefðu frá skólanum að
loknu tveggja ára íþróttakennara-
námi. Þeir sem ljúka því öðlast há-
skólagráðu.
Erlingur sagði að vissulega kæmi
til greina að bjóða upp á meira val í
náminu og þá einnig styttri náms-
brautir. Hann sagði að frá og með
næsta hausti yrði boðið upp á við
íþróttaskor 45 eininga fjarnám á sviði
tómstunda og félagsstarfs.
Hann sagði að námið á Laugar-
vatni hefði eflst verulega við að ganga
inn í Kennaraháskólann. Kennarar
sem störfuðu við KHÍ í Reykjavík
kenndu einnig á Laugarvatni og öf-
ugt. Unnið hefur verið að því að bæta
alla aðstöðu við skólann á Laugar-
vatni. Fyrir skömmu voru meðal ann-
ars teknar í notkun átta íbúðir fyrir
nemendur.
Staðsetningin fælir ekki frá
Erlingur sagði ekki hægt að neita
því að það kostaði átak fyrir fólk að
rífa sig upp og flytja til að stunda nám
á Laugarvatni. Það hefði hins vegar
marga kosti að vera á Laugarvatni.
Hann kvaðst því telja að staðsetning-
in fældi ekki fólk frá skólanum þegar
málið væri skoðað í stærra samhengi.
Dregur úr aðsókn í
íþróttakennaranám