Morgunblaðið - 23.01.2001, Blaðsíða 57

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 2001 57
Borgartúni 28,
562 2901
www.ef.is
Olíufylltu
WÖSAB
rafmagnsþilofnarnir
lækka
hitunarkostnaðinn!
 Fallegir, vandaðir.
 Geta sparað allt að 30%
 Þunnir, taka lítið pláss.
 Brenna ekki rykagnir.
 Frostvarnarstilling,
hentug fyrir sumarhús.
 Margar stærðir,
30 eða 60 cm háir.
 Sérlega hagstætt verð!
Í ÞESSARI örgrein
er ætlunin að gera
ljósa skoðun mína á
lögum um stað-
greiðslu skatts á fjár-
magnstekjur nr. 94/
1996. Í lögunum segir
að greiða skuli 10%
staðgreiðslu til ríkis-
sjóðs af vöxtum og
arði. Í lok ársins 2000
uppfylltu bankar
þetta lagaskilyrði og
innheimtu tíund af
mér og öðrum lands-
mönnum. Núna er ég
enginn sérstakur
áhugamaður um
greiðslu skatta en
borga þá að sjálfsögðu eins og
tryggum þegnum þjóðfélagsins
sæmir að gera. Ég get hins vegar
ekki orða bundist um þessa ósann-
gjörnu skattpíningu sem felst í
ólögum um fjármagnstekjuskatt
þar sem greidd er tíund af vaxta-
tekjum og arði án þess að tillit sé
tekið til vaxtagreiðslna viðkom-
andi.
Vaxtabyrði af
yfirdráttarheimildum
Allir vita að vaxtabyrði þeirra
sem lifa á lánum er mikil. Þeir sem
eru með yfirdráttarheimild vita
þetta sennilega best enda eru
vextir af þeim mjög háir og komn-
ir upp undir 20%. Það er ansi mik-
ið og alveg nóg þó svo ekki komi
aukalega til tíund ef svo ólíklega
fer að einhverjar smávægilegar
vaxtagreiðslur komi til baka. Ég
er nýskriðinn úr skóla og hef not-
að yfirdráttarheimildir og aðrar
lántökur svo árum skiptir. Þetta
tel ég ekki vera neitt einsdæmi,
heldur frekar regla hjá náms-
mönnum sem nota yfirdrátt sér til
framfærslu meðan á námi stendur,
enda er sú forsenda LÍN að náms-
menn séu aðeins 50% fólk alls ekki
rétt. Sem dæmi get ég tekið að á
árinu 2000 var ég með yfirdrátt-
arheimild hjá ákveðnum viðskipta-
banka. Af tólf mánuðum ársins var
ég í mínus á reikningnum í rúm-
lega ellefu. Til að vera nákvæmur
þá var ég 26 daga réttum megin
við núllið. Óþarfi er að fara út í ná-
kvæmar tölur hér en vextirnir sem
ég greiddi á árinu
2000 skiptu ansi
mörgum tugum þús-
unda króna. Ég er í
sjálfu sér ekkert
ósáttur við að borga
vexti enda tel ég full-
komlega eðlilegt að sá
sem láni peninga fái
eitthvað í staðinn.
Innvextir – áður
óþekkt hugtak
Eftir að ég hóf störf
að lokinni skólagöngu
og hafði fengið laun í
um hálft ár, fór loks-
ins að rofa til í fjár-
málunum eftir ára-
langar vaxtagreiðslur; ég komst í
plús á reikningnum. Ekki stóran
plús en plús engu að síður. Ég
hoppaði af kæti og hélt upp á það
með því að minnka aðeins plúsinn.
Þegar ég skoðaði yfirlit vegna
nefnds reiknings í ársbyrjun 2001
sá ég áður óþekkt hugtak á því.
Það var hugtakið ,,innvextir“ sem
táknar það að menn fá vexti
greidda. Þetta gerist þegar menn
halda sig ofan við núllið. Að laun-
um fékk ég samtals rúmlega 208
krónur í vexti í minn hlut. Þetta
var í fyrsta sinn í langan tíma sem
ég fékk vexti frá bankanum mín-
um en ekki öfugt (ég held að það
hafi gerst síðast áður en lög um
fjármagnstekjuskatt voru sett árið
1996). Fyrir ofan hugtakið inn-
vextir á yfirlitinu kom síðan hug-
takið ,,fjármagnstekjuskattur“ og
þar hurfu 20 krónur af þeim 208
sem ég var nýbúinn að fá. Það ber
þó að þakka að námundun virðist
vera týnd list á Íslandi og þar
græddi ég krónu.
Hugleiðing um réttlæti
Ég endurtek að ég sætti mig við
að greiða skatta til samneyslu
þjóðfélagsins (þeir eru reyndar
alltof háir en það er annað mál og
flóknara). Það sem ég er hins veg-
ar ósáttur við eru lög um fjár-
magnstekjuskatt. Ég ætla hins
vegar ekki að hætta mér út í pæl-
ingar um réttlæti fjármagnstekju-
skatts þar sem slíkt réttlæti er
ekki fyrir hendi. En ef ég gef mér
að skattheimta samkvæmt lögun-
um sé byggð á réttlætisrökum og
sé tæki til jöfnuðar, þá skil ég ekki
rökin að baki reiknireglum þess-
arar skattheimtu. Þegar fjár-
magnstekjuskattur er reiknaður í
árslok er tekin tíund af þeirri upp-
hæð sem hefur verið greidd inn á
reikning viðkomandi á árinu í
formi vaxta (innvaxta). Núna er
það svo að menn borga vexti líka
(útvexti) svo sem að framan grein-
ir. Hérna kemur svo hugleiðingin;
af hverju er ekki tekið tillit til þess
hvort viðkomandi aðili, sem fengið
hefur innvexti greidda, hafi jafn-
framt greitt útvexti á sama tíma-
bili áður en tíund er tekin af inn-
vöxtunum?
Þegar þetta litla dæmi sem ég
tók að framan er gert upp í árslok
kemur í ljós að innvextirnir eru
mjög (og þá meina ég mjög) litlir
upp í alla þá útvexti sem ég hef
þurft að greiða í rúmlega ellefu
mánuði af árinu. Samt sem áður
þarf ég að greiða 20 krónur í fjár-
magnstekjuskatt til ríkisins þar
sem það telst vera réttlát skatt-
heimta. Hvar er sanngirnin í þess-
ari skattheimtu?
Sanngjörn skattheimta?
Heiðar Ásberg
Atlason
Skattur
Þessi ósanngjarna
skattpíning felst í ólög-
um um fjármagnstekju-
skatt, segir Heiðar
Ásberg Atlason, þar
sem greidd er tíund af
vaxtatekjum og arði án
þess að tillit sé tekið
til vaxtagreiðslna við-
komandi.
Höfundur er lögfræðingur.