Morgunblaðið - 10.02.2001, Blaðsíða 14

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
14 LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
NEYÐARÁSTAND ríkir í
leikskólamálum í Reykjavík,
að sögn Guðlaugs Þórs
Þórðarsonar, borgarfulltrúa
sjálfstæðismanna sem sæti á
í leikskólaráði. Hann sagði
að það væri útilokað að
þessi mál yrðu komin í lag
árið 2004 til 2005 eins og nú-
verandi borgaryfirvöld
stefndu að samkvæmt
þriggja ára áætlun um
rekstur, framkvæmdir og
fjármál Reykjavíkurborgar.
„Staðreyndin er sú að sú
leið sem R-listinn hefur val-
ið að fara í leikskólamálum
gengur ekki upp,“ sagði
Guðlaugur Þór. „Þannig að
loforðin sem R-listinn gaf í
kosningunum 1994 og um að
útrýma biðlistum fyrir 1998
hafa heldur ekki náð fram
að ganga, það er augljóst.“
Guðlaugur Þór sagði að
R-listinn væri búinn að gef-
ast upp á vandanum og að
það kæmi best fram í
þriggja ára áætluninni. Þar
væri gert ráð fyrir upp-
byggingu um 500 leikskóla-
plássum þegar það væri vit-
að að það væru tæp 3.000
börn á biðlista. Hann sagði
að borgarstjóri hefði síðan í
inngangi að áætluninni sagt
að ný lög um fæðingarorlof
myndu leysa vandann, en að
það væri mjög óraunhæft og
segði manni að R-listinn
væri búinn að gefast upp og
sæti bara til hliðar og von-
aði hið besta.
Búið að fjárfesta fyrir
2,5 til 3 milljarða á
einum áratug
Að sögn Guðlaugs Þórs er
ástandið afar dökkt.
„Það er ekki einungis um
það að ræða að það séu bara
tveggja ára börn á biðlist-
anum, heldur eru þarna líka
þriggja, fjögurra og fimm
ára börn. Svörin sem for-
eldrar fá út um alla borg
eru þau að börn þeirra eigi
ekki möguleika á að komast
inn fyrr en þau séu orðin
fjögurra ára og að þau megi
vera mjög heppin ef þau
komist inn þegar þau eru
þriggja ára.“
Að sögn Guðlaugs hefur
borgin fjárfest í leikskólum
fyrir 2,5 til 3 milljarða á síð-
asta áratug án þess að það
hafi borið tilætlaðan árang-
ur. Hann sagði að árið 1991
hefði kostnaður á hvern
íbúa vegna leikskólamála
verið tæpar 14.000 krónur
en að á síðasta ári hefði
þessi tala verði komin upp í
tæpar 24.000 krónur.
„Þrátt fyrir alla þessa
uppbyggingu og alla þessa
áherslu þá er R-listinn samt
sem áður ekki búinn
að leysa vanda-
málið. Flestir
myndu að svo
komnu fara að huga
að nýjum leiðum en
það er eitthvað sem
R-listinn vill ekki
gera.“
Guðlaugur Þór
sagði að R-listinn
hefði farið þá leið að
byggja eingöngu upp borg-
arrekna leikskóla og að þeir
hefðu nú yfirburðastöðu í
samkeppninni við eikna-
rekna skóla. Hann
sagði að þetta hefði
haft mikil áhrif á
rekstur og uppbygg-
ingu einkarekinna
leikskóla sem þegar
væru sárafáir, t.d.
hefði leikskólinn
Örkin hans Nóa í
vesturbænum hætt
starfsemi á síðasta
ári. Hann sagði að
fyrir leikskólaráði lægi nú
fyrir erindi frá öðrum leik-
skóla, Skerjakoti í Skerja-
firði, sem íhugaði að gera
slíkt hið sama ef forsendur
breyttust ekki. Hann sagði
þetta mjög bagalega þróun,
sérstaklega í ljósi þess
hversu eftirspurnin eftir
leikskólaplássi væri mikil.
Auka þarf valfrelsi
foreldranna
Stefna Sjálfstæðisflokks-
ins í leikskólamálum er að
auka valfrelsi foreldra, að
sögn Guðlaugs Þórs.
„Stefnan snýst um það að
jafna samkeppnisstöðu þess-
ara einkareknu úrræða
gagnvart hinum borgar-
reknu.“
Guðlaugur Þór sagði að
einkareknu úrræðin hefðu
farið halloka í samkeppn-
inni, m.a. vegna þess að nið-
urgreiðslur borgarinnar til
einkarekinna skóla væru
mun lægri en til hinna borg-
arreknu. Þetta gerði það að
verkum að t.d. einkareknir
leikskólar þyrftu að vera
með mun hærri leikskóla-
gjöld en hinir borgarreknu.
Það leiddi af sér að almennt
væru yngri börn hjá einka-
reknum skólum en borgar-
reknum. Væntanlega vegna
þess að þegar foreldrar sem
væru með börnin í einka-
reknum kæmust inn í borg-
arreknu skólana færðu þau
börnin yfir þar sem leik-
skólagjöldin væru ódýrari
þar. Niðurstaðan væri víta-
hringur þar sem yngri börn-
in væru dýrari í rekstri en
þau eldri sökum þess að það
þyrfti fleiri starfsmenn.
Hann sagði að það væri
greidd sama upphæð með
hverju barni burtséð frá
aldri.
Að sögn Guðlaugs Þórs
þyrfti að jafna þennan mun
en hann sagði að hin Norð-
urlöndin væru t.d. að við-
urkenna miklu fleiri úrræði
heldur en gert væri hérlend-
is og að Íslendingar væru að
dragast aftur úr hvað þetta
varðaði.
Ekki stefnt að einka-
væðingu leikskólanna
Guðlaugur Þór sagði að
þrátt fyrir að Sjálfstæðis-
flokkurinn legði áherslu á
fleiri úrræði í leikskólamál-
um þá hefði það ekki verið
stefna hans að fara út í
einkavæðingu leikskólanna.
„Ég held að það sé rétt að
taka eitt skref í einu og að
menn byrji á því að fjölga
úrræðunum, auka valfrelsið
fyrir foreldra, jafna sam-
keppnisstöðuna og sjá
hvernig það þróast. Ég
sakna þess að sjá ekki t.d.
fyrirtæki, með mikið af
starfsmönnum, sjá sér hag í
því að standa í leikskóla-
rekstri.“
Nauðsynlegt að leggja
áherslu á fleiri úrræði
Reykjavík
Borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins í leikskólaráði segir að neyðarástand ríki í leikskólamálum
Guðlaugur Þór
Þórðarson
EITT helsta baráttumál
Reykjavíkurlistans í borgar-
stjórnarkosningunum 1994
og 1998 var að útrýma bið-
listum eftir leikskólaplássi
en í frétt í Morgunblaðinu í
gær kom fram að börnum á
biðlista hefur fjölgað um 43%
á síðustu fimm árum. Kristín
Blöndal, enn af fulltrúum R-
listans í leikskólaráði og for-
maður þess, sagði að í báðum
tilfellunum, þ.e. 1994 og 1998
hefði stefna flokksins byggt
á könnunum sem síðan hefðu
ekki gengið eftir. Hún sagði
að mun fleiri hefðu sóst eftir
heilsdagsplássum en gert
hefði verið ráð fyrir og að
það hefði haft mikil áhrif á
uppbyggingu og fjölgun
rýma og þar af leiðandi hafi
forsendurnar fyrir stefnu-
mörkuninni breyst.
Samkvæmt stefnu R-
listans fyrir kosningarnar
1994 áttu öll börn eins árs og
eldri að vera búin að fá þá
vistun sem foreldrar þeirra
vildu nýta sér fyrir lok kjör-
tímabilsins. Sérstaklega var
tekið fram að þetta gæti þýtt
heilsdagsrými fyrir alla. Í
stefnuskrá sinni fyrir kosn-
ingarnar 1998 lofaði R-listinn
svokallaðri dagvistartrygg-
ingu þar sem þeir hugðust
með byggingu nýrra leik-
skóla og öðrum úrræðum
tæma biðlista og bjóða öllum
sem þess óskuðu upp á heils-
dagsdvöl fyrir börn sín.
Vandinn á rætur sínar
að rekja 25 ár aftur
í tímann
Kristín sagði að vandi leik-
skólanna ætti rætur sínar að
rekja 25 ár aftur í tímann.
Hún sagði að á meðan Norð-
urlöndin og önnur nágranna-
ríki hefði lagt ríka áherslu á
uppbyggingu leikskóla hefðu
Reykvíkingar setið eftir og
sýnt málinu lítinn áhuga og
skilning.
„Þetta er það sem við
bjuggum við þegar við tókum
við stjórnartaumunum,“
sagði Kristín. „Þessi gífur-
legi uppsafnaði vandi.“
Fyrir kosningarnar 1994
og 1998 markaði R-listinn
ákveðna stefnu í leikskóla-
málum. Kristín sagði að út-
færðar hefðu verið leiðir til
þess að takast á við vandann
og að rík áhersla hefði
verið lögð á uppbygg-
ingu nýrra leikskóla
og deilda. Hún sagði
að ekki væri rétt að
líta bara á byggingu
nýrra skóla heldur
þyrfti einnig að líta á
fjölgun deilda þegar
verið væri að meta
uppbygginguna. Þá
sagði hún að greininni
í gær hefði verið sagt að
rýmum hefði fjölgað um 29 á
síðasta ári en raunin væri sú
að þeim hefði fjölgað um 132.
Börnum hefði hins vegar
ekki fjölgað nema um 29
vegna ásóknar í heilsdags-
pláss.
Hugarfarsbreyting á
meðal foreldra
Kristín sagði að af ýmsum
ástæðum hefði stefnan ekki
gengið eftir. Eftir að R-list-
inn hefði tekið við hefði for-
eldrum allra barna verið
leyft að sækja eftir
þeirri vistun sem
þeir óskuðu eftir
fyrir börn sín, óháð
hjúskaparstöðu, en
það hefði verið ný-
mæli. Þá hefði
bæði foreldrum
yngri barna en
tveggja ára verið
gert kleift að skrá
börnin sín á biðl-
ista sem og foreldrum barna
með lögheimili utan Reykja-
víkur.
Kristín sagði að einnig
hefði orðið ákveðin hugar-
farsbreyting á meðal for-
eldra hin síðari ár. Fyrir
ekki svo mörgum árum hefðu
flestir talið að það væri ekki
gott fyrir börn að dvelja á
leikskóla allan daginn en að
nú þætti það sjálfsagður
hlutur og beinlínis mikilvægt
fyrir þroska barnsins. Vegna
þessa hefði eftirspurn eftir
heilsdagsplássum orðið
miklu meiri en kannanir og
spár, sem R-listinn hefði
stuðst við fyrir kosningarnar
hefðu gert ráð fyrir.
„Foreldrar sækja um vist
fyrir börnin sín fyrr en þeir
gerðu og vilja hafa þau á
leikskólanum í lengri tíma en
áður.“
Vonir bundnar við
nýjan kjarasamning
Kristín sagði að þó meg-
inskýringin á lengingu bið-
listanna væri aukin ásókn í
heilsdagspláss spiluðu einnig
aðrir þættir inn í eins og t.d.
skortur á starfsfólki. Hún
sagði að vegna þessa hefði
ekki verið hægt að fullnýta
öll plássin á leikskólunum.
Hún sagðist aftur á móti
binda miklar vonir við að nýi
kjarasamningurinn, sem
væri búið að skrifa undir en
ætti eftir að samþykkja,
myndi laða fólk í starfsgrein-
ina, því það væri góður
samningur.
Samkvæmt þriggja ára
áætlun um rekstur, fram-
kvæmdir og fjármál Reykja-
víkurborgar, er stefnt að því
að koma leikskólamálum í
lag árið 2004 til 2005. Að-
spurð sagði Kristín að það
væri vel raunhæft með
áframhaldandi uppbyggingu
og fjölgun starfsfólks. Hún
sagði að gert væri ráð fyrir
svipaðri uppbyggingu á
næstu árum og verið hefði
undanfarin ár og að það ætti
að duga. Gert væri ráð fyrir
að taka um 8 nýjar deildir í
notkun á ári næstu ár.
Þegar Kristín var spurð að
því hvers vegna það væri
ekki hægt að tryggja öllum
börnum á leikskólaaldri
skólavist líkt og börnum á
grunnskólaaldri, sagði hún
að það væri vegna reglugerð-
ar um fjölda barna á starfs-
mann, mun fleiri starfsmenn
þyrfti í leikskólana. Hún
sagði að grunnskólar þyrftu
færri starfsmenn þar sem
gert væri ráð fyrir 15 til 22
börnum á hvern kennara þar
en í leikskólum væri gert ráð
fyrir einum starfsmanni á
hver fjögur börn í yngsta
aldurshópnum og einum
starfsmanni á hver átta börn
í elsta hópnum. Það væri því
óraunhæft að bera grunn-
skólana og leikskólana sam-
an að þessu leyti.
Mikil ásókn í heilsdags-
pláss breytti forsendum
stefnumörkunar
Reykjavík
Kristín
Blöndal
Formaður leikskólaráðs telur raunhæft að koma leikskólamálum í lag árið 2004 til 2005
Morgunblaðið/Ómar