Morgunblaðið - 10.02.2001, Page 29

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 2001 29
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti lagði tillögur sínar um skatta-
lækkanir fyrir þingið á fimmtudag,
en samkvæmt þeim verður ríkis-
sjóður af 1,6 billjónum dollara, eða
um 137 billjónum króna, á næstu tíu
árum. Skattalækkanir voru eitt
helsta kosningamál Bush. Margir
telja tillögur hans ganga of langt og
segja þær byggjast á óraunhæfum
spám um afkomu ríkissjóðs, eða
gagnrýna að þær komi hinum best
settu helst til góða.
Tillögurnar fela meðal annars í
sér lækkun tekjuskatts, einföldun á
skattareglum, tvöföldun barnaaf-
sláttar og afnám erfðafjárskatts og
viðbótarálaga á hjón. Í lægsta
skattþrepi verður tekjuskattur
lækkaður úr 15% í 10% og hæsta
tekjuskattsprósentan fer úr 39,6% í
33%.
Eru þetta mestu skattalækkan-
irnar síðan árið 1981, þegar Ronald
Reagan var nýtekinn við forseta-
embætti.
Bush sagði er hann kynnti tillög-
urnar að þær miðuðu að því að bæta
hag millistéttafjölskyldna. Þó er
ljóst að hinir ríku hagnast mest,
þrátt fyrir að prósentulækkanir til
þeirra verði minni en til annarra
hópa, og því hafa demókratar ein-
dregið mótmælt. Fullyrða þeir að
12 milljónir fjölskyldna, sem eru
undir eða rétt yfir fátæktarmörk-
um, muni ekki hafa neinn ávinning
af skattalækkununum.
Frjálslyndari repúblikanar
taka undir með demókrötum
Demókratar telja auk þess lækk-
anirnar allt of miklar og það gera
einnig fjölmargir frjálslyndari
repúblikanar. Flokkarnir eiga jafn
mörg sæti í öldungadeildinni og því
skiptir hvert einasta atkvæði máli.
Jim Jeffords, öldungadeildar-
þingmaður repúblikana fyrir Ver-
mont og meðlimur fjármálanefndar
þingsins, hefur lýst því yfir að hann
muni þrýsta á um að skattalækk-
anirnar verði ekki meiri en ein billj-
ón dollara. Hann bendir einnig á að
tillögurnar komi ekki nógu vel til
móts við þá verst settu og leggur til
að þeim verði breytt.
Jeffords telur að nægilega marg-
ir meðlimir fjármálanefndarinnar
séu mótfallnir tillögunum í
óbreyttri mynd til að hindra af-
greiðslu þeirra. Annar fulltrúi
repúblikana í nefndinni, Olympia
Snowe, vill til dæmis að sett verði
inn ákvæði um að skattalækkanir
gengju að hluta til baka ef staða
ríkissjóðs versnaði. Þá hefur Lin-
coln Chafee, öldungadeildarþing-
maður repúblikana fyrir Rhode Is-
land, lýst því yfir að hann styðji
ekki tillögurnar.
Á hinn bóginn vilja ýmsir repú-
blikanar og frammámenn í atvinnu-
lífinu að skattar verði lækkaðir enn
frekar en tillögur Bush gera ráð
fyrir, og það gæti gert forsetanum
erfitt um vik að koma til móts við
þá sem vilja ganga skemur. At-
vinnurekendur hafa einnig gagn-
rýnt að tillögurnar geri ekki ráð
fyrir lækkunum skatta á fyrirtæki,
að öðru leyti en því að afsláttur
verður veittur vegna rannsókna- og
þróunarstarfs.
Bush íhugar frekari
fækkun kjarnavopna
The New York Times sagði frá
því í gær að Bush íhugaði að
minnka kjarnorkuvopnabúr Banda-
ríkjanna, meðal annars vegna þess
að það gæti aukið stuðning við
áform stjórnarinnar um að koma
upp eldflaugavarnakerfi.
Bandaríkin ráða nú yfir um 7.000
kjarnaoddum, en Rússar 6.000.
Með START II-afvopnunarsáttmál-
anum skuldbundu ríkin sig til að
fækka kjarnaoddum sínum í 3.500.
Clinton-stjórnin var reiðubúin að
ræða fækkun í 2.000 til 2.500 odda í
næstu samningalotu, en Bush hefur
gefið til kynna að hann sé tilbúinn
að ganga enn lengra.
Bush Bandaríkjaforseti hyggst standa við umdeilt kosningaloforð
Boðar skattalækkanir
ANDRES Pastrana, forseti Kól-
umbíu, leggur nú hart að sér við að
ná friðarsamingum í löngu og blóð-
ugu stríði stjórnvalda við marxísku
skæruliðahreyfinguna FARC. Á
fimmtudag hélt forsetinn frá höf-
uðstaðnum Bogota til borgarinnar
San Vicente del Caguan, sem er á
valdi FARC og þaðan fór hann með
þyrlu til þorpsins Los Pozos í
grenndinni til að hitta að máli leið-
toga hreyfingarinnar, Manuel
Marulanda. Þykir frumkvæði for-
setans dirfskufullt og sýna mikið
hugrekki.
Fátt hefur verið látið uppi um
gang viðræðnanna en Pastrana
sagði á fimmtudagskvöld að þær
hefðu verið „mjög árangursríkar“
og Marulanda lýsti einnig yfir bjart-
sýni er hann ræddi við fréttamenn í
gær fyrir seinni fundinn. Pastrana
svaf um nóttina í herbækistöð í
borginni og fór síðan aftur til fundar
við Marulanda.
Aðeins fáeinir öryggisverðir eru í
fylgd með Pastrana sem treystir því
að skæruliðar grípi ekki tækifærið
til að taka hann höndum. Um 2.500
manna setulið stjórnvalda í her-
bækistöðinni var flutt þaðan fyrir
tveim árum er forsetinn ákvað að
reyna að ýta undir viðræður með
því að láta FARC svæðið eftir. Ör-
yggisverðirnir og skæruliðar, sem
eru margfalt fleiri á svæðinu, áttu
vinsamleg samskipti á fimmtudag
og sumir skiptust jafnvel á gjöfum.
Skæruliðar hafa rænt um 500
stjórnarhermönnum og lögreglu-
mönnum og binda menn vonir við að
leiðtogunum takist að semja um
fangaskipti. Nokkrir ættingjar
fanga úr röðum beggja aðila söfn-
uðust saman í grennd við fundar-
staðinn og Fanny Giraldo, kona sem
á 22 ára gamlan son í haldi hjá
FARC, braut sér leið í gegnum
hring öryggisvarða til að geta skipst
á nokkrum orðum við forsetann.
Hann sagðist vera mjög ánægður
með að hún skyldi vera á staðnum.
„Treystu því að góðar fréttir munu
berast,“ hafði Giraldo eftir forset-
anum.
Hellirigning var á fundarstaðnum
þar sem skæruliðar gættu þess
vandlega að enginn gæti gert mönn-
unum tveim eitthvað til miska. Og
skyndilega hljóp kona úr röðum
skæruliða að forsetanum og lagði
regnkápu yfir axlir hans. Pastrana
brosti við og var greinilega undr-
andi. Er leiðtogarnir hittust faðmaði
Marulanda Pastrana að sér. Þeir
hafa tvisvar áður hist en þá fóru við-
ræðurnar fram á hlutlausu svæði.
Umdeilt samstarf
við Bandaríkin
Um 35.000 manns hafa fallið í
átökunum undanfarin tíu ár en í liði
FARC munu vera um 17.000 manns.
Yfirráðasvæði samtakanna er í suð-
urhluta landsins og á stærð við
Sviss. Hafa þeir sett fram kröfur
um að stjórnvöld í Bogota geri ýms-
ar umbætur í félagsmálum gegn því
að samtökin leggi niður vopn.
Skæruliðarnir fjármagna einkum
baráttu sína með því að skattleggja
bændur sem framleiða kókalauf er
notuð eru við vinnslu á kókaíni. Kól-
umbía er helsta uppspretta kókaíns
á markaði í Bandaríkjunum og
krefjast skæruliðar þess jafnframt
að stjórn Pastrana hætti samstarfi
við Bandaríkin sem hafa lagt fram
þyrlur og sérfræðiþjálfun fyrir kól-
umbíska hermenn sem berjast gegn
FARC og fíkniefnabarónum lands-
ins. Loks er þess krafist að stjórn-
völd slíti sambandi við samtök
hægriöfgamanna, AUC, sem berjast
sums staðar við FARC um aðstöðu
til að „vernda“ og skattleggja eig-
endur kókalaufakranna gegn
greiðslum. Liðsmenn AUC hafa
myrt fjölmargt fólk sem þeir hafa
grunað um stuðning við skæruliða.
Fleiri en FARC-menn gagnrýna
Pastrana og menn hans sem eru
sakaðir um að afsala sjálfstæði
landsins um of í hendur stjórnvöld-
um í Washington. Áætlunin kostar
Bandaríkin um 1,3 milljarða dollara,
um 110 milljarða króna og er einnig
gagnrýnd þar í landi vegna þess að
margir óttast að svo geti farið að
bandarískir hermenn verði sendir til
Kólumbíu. Nýtt Víetnamstríð geti
verið í uppsiglingu í frumskógum
Kólumbíu.
Átökin hafa staðið yfir í 37 ár. Al-
menningur hefur orðið fyrir miklum
vonbrigðum með að tilraunir Pastr-
ana til að ná friðarsamningum skuli
ekki hafa borið árangur en meira er
um morð, mannrán og önnur afbrot
á svæðum fikniefnabarónanna en
víðast hvar í heiminum. Ef forset-
anum tækist að fá leiðtoga skæru-
liða til að hefja aftur formlegar
samningaviðræður um frið, sem þeir
slitu í nóvember, myndi það verða
mikill áfangasigur.
Pastrana Kólumbíuforseti þykir sýna hugrekki með nýju frumkvæði
Ræðir við leiðtoga FARC
á yfirráðasvæði þeirra
Los Pozos í Kólumbíu. AP.
Reuters
Manuel Marulanda (t.v.), leiðtogi skæruliðasamtakanna FARC í Kólumbíu og Andres Pastrana forseti verjast
ákafri rigningunni skömmu fyrir fundinn á fimmtudag sem haldinn var í þorpinu Los Pozoz.
REPÚBLIKANAR á Banda-
ríkjaþingi hafa hafið rannsókn
á sakaruppgjöfum sem Bill
Clinton veitti á síðasta degi
sínum í forsetaembætti. Með-
al þess sem fram kom í yf-
irheyrslum þingnefndar á
fimmtudag var að Denise
Rich, fyrrverandi eiginkona
Marc Rich, eins þeirra sem
hlutu náðun, hefði heitið
„verulegum fjárhæðum“ til
byggingar forsetabókasafns
Clintons.
Kom þetta fram í bréfi frá
lögmanni Rich, en hún neitaði
að koma fyrir þingnefndina
sjálf og bar fyrir sig fimmta
viðaukann við bandarísku
stjórnarskrána, sem heimilar
fólki að neita að bera vitn-
isburð sem gæti leitt til sak-
fellingar þess. Lögmaðurinn
fullyrti þó að skjólstæðingur
sinn hefði „ekki gert neitt
rangt“.
Áður hefur komið fram að
Rich hafi veitt miklu fé til
Demókrataflokksins og til
kosningabaráttu Hillary
Clinton á síðasta ári.
Bill Clinton hefur legið
undir mikilli gagnrýni fyrir að
hafa veitt Marc Rich sakar-
uppgjöf. Rich er kaupsýslu-
maður og flúði til Sviss árið
1983, skömmu áður en ákæra
var lögð fram á hendur hon-
um fyrir stórfelld skattsvik og
aðild að ólöglegum olíukaup-
um frá Íran.
Kveðst ekki myndu hafa
mælt með náðun
Fyrrverandi aðstoðardóms-
málaráðherra Bandaríkjanna,
Eric Holder, sagði í yfir-
heyrslu þingnefndarinnar á
fimmtudag að hann hefði ekki
mælt með sakaruppgjöf Rich
ef hann hefði „vitað allt sem
hann vissi nú“. Holder viður-
kenndi að hafa ekki veitt máli
Rich mikla athygli, enda hefði
Clinton náðað 140 manns áður
en hann lét af embætti. Auk
þess hefðu skjöl um Rich ekki
komist til skila og misskiln-
ingur ríkt við starfsfólk Hvíta
hússins varðandi mál hans.
Deilt um sakarupp-
gjafir Clintons
Denise
Rich gaf fé
til forseta-
bókasafns
Washington. AFP, AP.
TÉKKNESKA þingið greiddi í
gær atkvæði með bráðabirgða-
ráðningu Jiri Balvins sem nýs
sjónvarpsstjóra tékkneska rík-
issjónvarpsins. Þar með var
stórt skref stigið í gær í átt að
lausn verkfalls starfsmanna
sem staðið hefur í á þriðja mán-
uð. Það hófst þegar Jiri Hodac
var ráðinn sjónvarpsstjóri 20.
desember sl. en starfsmenn
sökuðu hann um að vera hand-
bendi tveggja stærstu stjórn-
málaflokkanna og sögðu vegið
að óháðum fréttaflutningi með
ráðningu hans. Starfsmenn
hafa sagt að þeir muni aflýsa
verkfalli þegar nýr sjónvarps-
stjóri hafi verið ráðinn.
Balvin, sem á að baki 25 ára
starfsferil hjá tékkneska sjón-
varpinu og var einn umsækj-
enda um stöðuna upphaflega,
hlaut örugga kosningu, 109 at-
kvæði af 192.
Tékkland
Sjónvarps-
stjóri ráðinn
tímabundið
Prag. Reuters.