Morgunblaðið - 03.03.2001, Blaðsíða 13

og vandræðagangur í skipulagsmálum staðið
í vegi fyrir uppbyggingu. Auk þess hefur
ekki verið mótuð nógu skynsöm stefna varð-
andi gömul hús. Það stendur Laugaveginum
fyrir þrifum í dag. Ég hef lagt á það áherslu
að sú stefna sem fylgt hefur verið samrýmist
ekki því sem við Reykvíkingar leggjum
áherslu á; að þetta sé aðalverslunargata mið-
borgarinnar. Það gengur ekki að segja að
einhver gata eigi að vera aðalverslunargata
bæjarins og neita svo mönnum um að fara út
í þær aðgerðir sem eru nauðsynlegar til að
styrkja verslunina.
Ótalmargt annað má nefna. Fjárframlög til
uppbyggingar fyrir aldraða eru nánast horf-
in, þrátt fyrir digurbarkaleg kosningaloforð.
Ingibjörgu Sólrúnu er tíðrætt um valdníðslu
á öðrum bæjum, en þegar hún varð borg-
arstjóri lét hún þau orð falla að nú ætti að
hreinsa til eftir valdatíma sjálfstæðismanna.
Þessu var fylgt eftir af fullum þunga. Af 80-
90 starfsmönnum, sem fluttu úr gömlu borg-
arskrifstofunum yfir í Ráðhúsið 1992, eru
innan við 10 eftir.
Við höfum horft upp á síauknar álögur á
borgarbúa en samt er haldið þannig á fjár-
málum borgarinnar að það stefnir í mikið
óefni. Það er búið að tvöfalda skuldir að
raungildi.
Það er búið að hækka skatta upp í topp og
maður spyr sig hvað myndi gerast við þessar
aðstæður ef ytri aðstæður yrðu óhagstæðari
og tekjur borgarinnar færu að dragast sam-
an. Markmið R-listans er að þenja út rekstur
og koma að alls konar starfsemi.
Eitt dæmi um þetta eru hugmyndir R-
listans um að láta Orkuveitu Reykjavíkur
setja á fót sérstakt pöntunarfélag. R-listinn
er núna að undirbúa að setja á laggirnar fyr-
irtæki sem á að taka að sér innkaup fyrir ein-
staklinga og hugmyndin er að rukka fyrir
þjónustuna um leið og orkugjöldin. Þarna
getur verið um að ræða alls kyns vörur og
þjónustu. Þetta verður eins konar risavaxið
pöntunarfélag eða kreditkortafyrirtæki.
Þessi tillaga sýnir vel hvað hugmyndir R-
listans um hlutverk hins opinbera ganga
langt.“
Borgin fari nýjar
leiðir í rekstri
Vilt þú að borgin taki þau verkefni sem
hún sinnir að einhverju leyti öðrum tökum en
gert er í dag?
„Að sjálfsögðu þarf að verða gagnger
breyting á. Við viljum til dæmis að borgin
fari nýjar leiðir í rekstri. Við höfum lagt
áherslu á kerfisbreytingar í skólamálum. Ég
tel mjög brýnt að við losum um miðstýr-
inguna í skólakerfinu og að við sköpum því
fólki sem þar starfar, skólastjórunum, kenn-
urunum og öðru starfsfólki, tækifæri til þess
að sjá alfarið um reksturinn. Ég á þá við að
borgin geri þjónustusamning við þá sem taka
þetta að sér. Sama viljum við sjá gerast í
leikskólanum. Við þurfum að efla einkarekst-
ur þar líka. Við þurfum að bjóða upp á miklu
fjölbreyttari lausnir. Það hefur sýnt sig að
einkareksturinn er ódýrari fyrir skattborg-
arana og hvers vegna eigum við þá ekki að
ýta undir hann? Við höfum alla möguleika á
því að tryggja gæði þjónustunnar. Um leið og
við erum búin að losa okkur út úr rekstrinum
sjálfum erum við miklu öflugri eftirlitsaðili
með því að þeim gæðastöðlum sé fylgt sem
skilgreindir eru í slíkum samningum.
Það er þetta sem þarf að gerast sem víðast
í borgarkefinu. Borgin á ekki að teygja anga
sína út um allt. Við eigum að takmarka þau
umsvif sem opinberir aðilar standa í.
Við eigum eins og frekast er kostur að fela
einstaklingum að leysa málin. Það má gera
þetta í félagsþjónustunni. Það má gera þetta
í öldrunarmálum og í íþróttamálum. Þar hef-
ur að vísu R-listinn staðið fyrir tilraun, en ég
vil að við göngum lengra. Við getum t.d. boð-
ið út rekstur sundstaða. Við eigum líka að
fara að undirbúa okkur í að breyta Orkuveitu
Reykjavíkur í hlutafélag um leið og það verð-
ur tímabært.
Almennt þurfum við að umbreyta borg-
arkerfinu í átt til meiri nútíma væðingar en
nú er. Þegar núverandi meirihluti talar um
nútímavæðingu þá virðist það helst snúast
um að vera á eilífum stjórnunarnámskeiðum
og fundum. Breytingarnar eiga að snúast um
að losa um tök hins miðstýrða kerfis og koma
hlutunum út til aðila sem bera ábyrgð á
rekstrinum.“
Ég heyri á þér að þú ert alls ekkert að
hætta í stjórnmálum.
„Nei, ég hef margar hugmyndir um hvern-
ig standa eigi að rekstri borgarinnar og
hvernig eigi að stjórna henni. Mér finnst
gaman að stjórnmálum og þess vegna er ég í
þeim. Ég hef mjög sterka pólitíska vitund og
Sjálfstæðisflokkurinn, sem á djúpar rætur í
samfélaginu, hefur hugsjónir og skýrt mót-
aða stefnu þvert á það sem gildir um núver-
andi meirihluta. Það hefur raunar komið
ákaflega skýrt fram að R-listinn hefur enga
pólitíska sýn.“
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MARS 2001 13
FRUMVARP Valgerðar Sverris-
dóttur viðskiptaráðherra um sölu á
eignarhlutum ríkisins í Búnaðar-
banka Íslands og Landsbanka Ís-
lands hefur verið samþykkt í báð-
um stjórnarflokkunum og segist
ráðherra vonast til að geta lagt það
fyrir Alþingi innan hálfs mánaðar.
Ríkið á um 70% í hvorum banka og
fram hefur komið að kannaður
verði áhugi kjölfestufjárfesta á
kaupum á stórum hlutum í bönk-
unum tveimur. Í því sambandi
verði litið sérstaklega til erlends
fjármálafyrirtækis.
Spurð að því hversu stóran hlut
stæði til að selja einum fjárfesti
sagði Valgerður að engin ákvörðun
lægi fyrir um það og í raun væri
allt opið í þeim efnum. Innt álits á
því hvort Kaupþing, sem er næst-
stærsti hluthafi Búnaðarbankans,
væri æskilegur kjölfestufjárfestir,
sagðist Valgerður ekkert vilja
kveða upp úr um það fyrir fram
hver væri heppilegur í þessu tilliti
og sagðist ekki vita hvort Kaup-
þing hefði áhuga á þessu nú.
Fyrir nokkrum misserum átti
sér stað talsverð umræða um
stærð eignarhluta einstakra aðila í
bönkum og hvort æskilegt væri að
setja ákveðin takmörk við stærð
eignarhlutar hvers og eins. Ýmsir
lýstu sig fylgjandi slíkum tak-
mörkunum. Samhliða frumvarpi
um söluna á eignarhlutum í bönk-
unum tveimur nú, mun viðskipta-
ráðherra leggja fram frumvarp
sem felur í sér aukið eftirlit með
virkum eignarhlutum í bönkum.
Frumvarpið gengur hins vegar
ekki það langt að banna stóra eign-
arhluti, aðeins að ef einhver vilji
eignast yfir 10% í banka þá verði
hann að sækja um leyfi til Fjár-
málaeftirlitsins og fá sérstaka
heimild.
Valgerður var spurð að því hvort
umræður hefðu orðið um þetta at-
riði og hvort aðrar leiðir hefðu ver-
ið skoðaðar en sú sem varð fyrir
valinu. Hún sagði málið hafa verið
skoðað gaumgæfilega í ráðuneyt-
inu og í aðalatriðum séu fjórar leið-
ir færar til að minnka líkur þess að
einstakir hluthafar geti haft óæski-
leg áhrif á rekstur banka.
Í fyrsta lagi sé hægt að setja
bann við eignarhaldi einstakra
hluthafa umfram ákveðin mörk, í
öðru lagi megi takmarka atkvæð-
isrétt, í þriðja lagi sé unnt að setja
sérákvæði um yfirtökutilboð og í
fjórða lagi sé sú leið fær að auka
eftirlit með stórum hluthöfum.
Valið hafi verið að fara síðast-
nefndu leiðina í því frumvarpi sem
nú liggur fyrir og um það hafi ekki
orðið ágreiningur þegar hún lagði
það til.
Fjármálaeftirlitið getur bann-
að kaup á stórum hlut í banka
Hún sagði að Eftirlitsstofnun
EFTA hafi gert athugasemdir við
reglur um hámarkseignarhlut í
bönkum í Noregi. Stofnunin sé
þeirrar skoðunar að takmörkun af
þessu tagi brjóti í bága við ákvæði
EES-samningsins um frjálst flæði
fjármagns. Þegar af þessari
ástæðu hafi ekki verið talið fært að
fara þá leið hér á landi að banna
eignarhald umfram tiltekin mörk.
Í fylgiskjali með frumvarpinu
eru nefndar nokkrar ástæður til
viðbótar. Þar er bent á að löggjöf
sem takmarkar eignaraðild ein-
stakra hluthafa skerði möguleika
fjármálafyrirtækja til að fjár-
magna fjárfestingar sínar með út-
gáfu nýrra hluta og að erlend félög
sem bjóða þjónustu hér á landi
væru ekki undir þessar takmark-
anir sett og þess vegna myndi
þetta skerða samkeppnisstöðu ís-
lenskra fyrirtækja. Þá kemur fram
að slíkar reglur mundu gera nýjum
aðilum erfiðara fyrir að koma inn á
markaðinn og hefði þannig slæm
áhrif á samkeppni auk þess sem
hagræðing í bankakerfinu yrði erf-
iðari.
Eins og segir hér að ofan er mið-
að við að sá sem vilji eignast meira
en 10% í banka verði að sækja um
leyfi til Fjármálaeftirlitsins, en
hvaða heimildir hefur Fjármála-
eftirlitið til inngripa?
Valgerður segir að Fjármálaeft-
irlitið gæti einfaldlega bannað
kaupin ef það teldi ástæðu til.
Heimildir Fjármálaeftirlitsins til
viðvarandi eftirlits séu víðtækar og
það geti haldið áfram eftirliti þótt
búið sé að leyfa hlutabréfakaupin.
Aðalatriði málsins segir hún að
sé að í frumvarpinu sé verið að
taka á og fyrirbyggja hugsanlegar
óæskilegar afleiðingar þess að einn
aðili eigi stóran hlut í fjármálafyr-
irtæki. Þetta sé gert í stað þess að
takmarka stærð eignarhlutarins,
enda sé stærðin sjálf ekki höfuð-
atriði, heldur hugsanleg misnotk-
un í krafti stærðarinnar.
Stórir hluthafar banka sæta sérstökum reglum samkvæmt nýju frumvarpi
Athugasemdir við takmörk á
hámarkseignarhlut í Noregi
Morgunblaðið/Ásdís
Valgerður Sverrisdóttir
viðskiptaráðherra.
ÞJÓÐMINJASAFN Íslands og
Landsvirkjun undirrituðu í gær
samstarfssamning til þriggja ára
sem metinn er á um 50 milljónir
króna. Það voru þau Margrét
Hallgrímsdóttir þjóðminjavörður
og Friðrik Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, sem undirrituðu
samninginn í húsakynnum Þjóð-
minjasafnsins við Suðurgötuna,
en miklar framkvæmdir standa
þar yfir og er húsið nánast fok-
helt.
„Það er mikilvægt fyrir Þjóð-
minjasafnið að ná sem bestu sam-
starfi við landsmenn og atvinnu-
lífið,“ sagði Margrét. „Þessi
samningur mun koma til með að
styrkja uppbyggingu safnsins, en
það mun gegna mikilvægu hlut-
verki í framtíðinni, bæði fyrir
ímynd þjóðarinnar og sjálfsmynd
landsmanna.“
Jóhannes Geir Sigurgeirsson,
formaður stjórnar Landsvirkj-
unar, sagði að það væri stefna
fyrirtækisins að hlúa að menning-
ararfi þjóðarinnar. Hann sagði að
líklega væri þessi samningur sá
stærsti sem fyrirtæki hefði gert
við menningarstofnun.
Markmið samningsins er að
efla samstarf Þjóðminjasafnsins
og Landsvirkjunar og nýta krafta
þeirra beggja til að ná fram sam-
eiginlegum stefnumiðum. Lands-
virkjun gerist svokallaður bak-
hjarl Þjóðminjasafnsins bæði með
stuðningi við einstök verkefni og
markaðssetningu í því skyni að
efla starfsemi safnsins þannig að
ímynd beggja njóti góðs af.
Á meðal þess sem felst í samn-
ingnum er að Landsvirkjun mun,
að frumkvæði þjóðminjaráðs,
kalla saman hóp valinna forystu-
manna atvinnulífsins sem eru
reiðubúnir að gerast verndarar
Þjóðminjasafns Íslands og þjóð-
minjavörslunnar. Landsvirkjun
mun styrkja endurskoðun og út-
gáfu á skrá yfir friðlýstar forn-
leifar í landinu. Framleiddir
verða staðlaðir skildir til að
merkja um 700 friðlýstar minjar
um land allt, en merkustu stöð-
unum verða gerð skil með sér-
stökum upplýsingaskiltum.
Í samningnum er kveðið á um
að Landsvirkjun styrki kynningu
og kostun á nýrri grunnsýningu
Þjóðminjasafnsins, sem opnuð
verður í árslok 2002. Þá mun
Þjóðminjasafnið undirbúa og
setja upp sýningu í samvinnu við
Byggða- og náttúrusafn Árnes-
inga á gripum í eigu safnsins í
kynningaraðstöðu Landsvirkj-
unar í Ljósafossstöð.
Samkvæmt samningnum munu
Þjóðminjasafnið og Landsvirkjun
eiga samstarf um að vekja athygli
á starfsemi safnsins á menning-
ardegi Evrópu. Einnig mun Þjóð-
minjasafnið veita Landsvirkjun
ráðgjöf við mat á þörf fyrir forn-
leifarannsóknir í tengslum við
mat á umhverfisáhrifum.
Þjóðminjasafnið og Landsvirkjun
undirrita 50 milljóna samning
Morgunblaðið/Jim Smart
Margrét Hallgrímsdóttir þjóðminjavörður og Friðrik Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar,
undirrita fimmtíu milljóna króna samstarfssamning til næstu þriggja ára.
HEILBRIGÐIS- og trygginga-
málaráðuneytið úrskurðaði á
mánudag að vísa frá erindi Gunn-
ars Þórs Jónssonar læknis um að
ráðherra hlutist til um að forráða-
menn Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss veiti honum starf og
starfsaðstöðu í samræmi við úr-
skurð Hæstaréttar þar að lútandi.
Gunnar vann sem kunnugt er
mál í Hæstarétti þar sem hann
kærði Landspítalann fyrir ólög-
mæta uppsögn, en honum var vik-
ið úr starfi í júlí árið 1999. Þá
gegndi hann stöðu prófessors í
slysalækningum við Háskóla Ís-
lands og fylgdi embættinu starfs-
aðstaða á slysadeild Landspítala
Fossvogi sem og yfirlæknisstaða.
Síðan dómurinn gekk hefur
Landspítalinn greitt Gunnari laun
yfirlæknis en forráðamenn spítal-
ans hafa ekki verið tilbúnir til að
veita honum starfsaðstöðu við
spítalann. Þetta kærði Gunnar
með stjórnsýslukæru til Heil-
brigðis- og tryggingaráðuneytis-
ins sem nú hefur verið svarað.
Í svarinu segir að samkvæmt
dómsúrskurði Hæstaréttar hafi
það einungis verið á valdi Háskóla
Íslands, sem veitti Gunnari pró-
fessorsembættið, að segja honum
upp störfum og því hafi uppsögn
Landspítalans verið ólögmæt. Á
grundvelli þessara raka lítur
ráðuneytið svo á að HÍ sé vinnu-
veitandi Gunnars og því geti hann
ekki krafið Landspítala um efndir
ráðningarsamningsins. Á þeirri
forsendu beri Gunnari að beina
kröfu sinni um starfsaðstöðu að
Háskólanum og því heyri málið
ekki undir heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra.
Í yfirlýsingu Gunnars Þórs,
sem birtist í Morgunblaðinu sl.
fimmtudag, kemur fram að hann
hyggist kæra þennan úrskurð til
umboðsmanns Alþingis.
Heilbrigðisráðuneytið
um kæru Gunnars
Þórs Jónssonar
Vísar mál-
inu til HÍ