Morgunblaðið - 03.03.2001, Blaðsíða 39

VIKULOK
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MARS 2001 39
HINN sofandi maður speglar sjálf
sitt og sálarlíf, fortíð sína, nútíð og
jafnvel framtíð ef vel liggur á hon-
um í draumi. Frávikin eru ótelj-
andi enda heimur draumsins stór
en hjá flestum einstaklingum virð-
ist draumurinn hafa svipuð gildi
þótt vökulífið sé ólíkt og fram-
kvæmd þess mislit. „Æfisaga og
draumar“ eftir Sæmund Stef-
ánsson, fæddan 9. okt. 1859 á
Bjarnastöðum í Hvítársíðu og sem
hann gaf út frá holdsveikraspít-
alanum í Laugarnesi árið 1929, er
eitt þessa frávika, þar segir Sæ-
mundur meðal annars: „Foreldrar
mínir bjuggu ekki saman sökum
þess að þau voru fátæk. Dreng-
irnir (3) voru því allir fluttir á
móðurhreppinn. Ég var þeirra
yngstur og var fluttur þriggja
nátta fátækraflutning sem kallað
er, það er að segja: frá einum
hreppstjóra til annars. Mér var
komið fyrir á bæ á Nesinu (Bæj-
arsveit). Ég efast ekki um að mér
hafi liðið þar vel uns ég var fjög-
urra ára. En úr því mun líðan mín
hafa verið verri en almennt gerist.
Og eitt með hinu fyrsta sem ég
man er það að ég gekk ávalt ber-
fættur. Fötin sem ég man eftir
voru einir buxnalarfar og peysug-
armur. Rúmið sem ég svaf í var
heybæli. Rúmfötin voru: segl-
garmur sem ég lá í og undir höfð-
inu hafði ég torfusnepil.
Ég var látinn borða úr aski er
ég held ég megi fullyrða að aldrei
hafi verið þveginn. Og það hygg ég
að hið versta úr matnum hafi lent í
þessum aski. Sérstaklega er mér
enn í dag minnisstætt hve mikið
mér var skamtað af grásleppu-
hveljum og úrgangsfiskmeti. Ég
var aldrei látinn borða með öðrum.
Ég man ekki betur en að ég
væri barinn því nær á hverjum
degi í fjögur ár. Var ég orðinn
þessum barsmíðum svo vanur að
ég var hættur að gráta, þótt ég
væri hýddur með vendi. Vel má
vera að ég hafi átt þessar hýðingar
skilið en stundum þótti mér sem
ég væri barinn að ósekju. Til
dæmis átti ég æfinlega víst að
vera barinn ef menn á bænum
komust að því að ég hefði drukkið
vatn úr vatnsfötum er stóðu í
göngunum eða frammi í eldhúsi.“
Þessi fyrsti hluti af hrakn-
ingasögu Sæmundar er hvað
verstur og hann losnar ekki undan
klafa „sveitarómagans“ fyrr en
hann getur keypt sig lausan til
frjáls manns um tvítugt, þá orðinn
holdsveikur og illa farinn. En Sæ-
mundur átti sína drauma og af
bókinni að dæma virtist hann hafa
verið næmur á þá duldu þætti sem
spinna líf okkar og getað „séð“ í
draumi líf annarra skýru ljósi:
„Árið 1909 dreymdi mig að ég
væri kominn til æðri heima. Kom
ég þar að afarstórri höll. Mér þótti
maður koma út úr höllinni og leiða
mig inn í stóran sal. Þakið virtist
mér vera glerhvelfing og sást upp
í heiðan himininn. Í salnum sá ég
stóran steinstöpul og uppi á hon-
um stóð maður í hvítum klæðum.
Þótti mér hann kveikja fjölda af
mismunandi ljósum. Sum ljósin
voru örsmá og dauf en önnur voru
bæði stór og fögur. Mér þótti mað-
urinn koma ofan er hann hafði
kveikt ljósin, koma til mín, klappa
á höfuðið á mér og segja: „Þarna
sérðu nú metaskálarnar góði
minn. Þær eru ekki öðruvísi en
svona. Ljósin eru eftir því sem
mennirnir hafa breytt. Þó eru þeir
sem litlu og daufu ljósin eiga ekki
látnir ganga í myrkri, heldur
þroskast þeir hér og fá að lokum
sitt fallega ljós.“ Þótti mér þetta
vera sjálfur frelsarinn sem við mig
talaði. Vaknaði ég svo upp frá
þessu.“
Draumur „Man“
Mér finnst ég vera í svefnherbergi
foreldra minna í húsinu sem ég
ólst upp í. Ég stend við fótagafl
hjónarúms foreldra minna. Þegar
ég lít á dýnuna hægra megin sé ég
að þar liggur faðir minn. Hann er
hálfnakinn og
létt ábreiða
vöðluð yfir
honum eins og
hann hafi sofið
með hana og
hreyft sig mik-
ið í svefni, og
sést víða í nak-
inn líkama
hans. Það ligg-
ur í loftinu að
hann er að
deyja, samt
undrast ég það
vegna þess
hve vel hann
lítur út. Hann
liggur á grúfu
og ég sé ekki andlit hans, mér
finnst húð hans falleg og hreysti-
leg, full af lífi og líkami hans þétt-
ur og safaríkur. Og ég hugsa á
þessu augnabliki að það muni taka
hann langan tíma að deyja. Við
hlið hans í rúminu vinstra megin
liggur lítill drengur, eins til
tveggja ára. Hann er líka að deyja,
hann er náhvítur og veikburða.
Hann er drengurinn minn, samt á
ég engan dreng í raunveruleik-
anum, heldur þrjár stúlkur. Faðir
minn hefur tilhneigingu til þess að
leggjast yfir drenginn eða draga
hann undir sig. Ég tek drenginn
upp og hann er svo máttfarinn að
það er nánast ekkert lífsmark með
honum. Að taka hann upp minnir
mig á þegar maður tekur upp kött,
hann veitir ekkert viðnám. Ég
held drengnum uppréttum að
brjósti mér og hann er þegar hálf-
kaldur. Hægra megin við rúmið
eða pabbamegin stendur móðir
mín teinrétt, ekki lotin eins og hún
er í verunni, hærri og yngri en
hún er raunverulega, hár hennar
enn dökkt en ekki grátt. Hún seg-
ir ekkert en er öll bólgin, blá og
þrútin, húðin í andlitinu hvítnar,
strekkt utanum bólguna og augu
hennar starandi. Ég hugsa um
skjaldkirtissjúkdóm. Hún er öll
stíf og beygir sig hvergi. Hægra
megin við hana eða við höfuðgafl
föður míns situr yngsta dóttir mín
átta ára og grætur. Ég lít á móður
mína og dóttur án þess að aðhaf-
ast neitt né heldur að bregðast við
þeim á neinn hátt.
Ráðning
Stundum geta draumar truflað
mann, jafnvel þótt maður þykist
kunna öll brögðin og geta séð í
gegnum „plottið“ er draumurinn
ráðgáta. Draumur þinn virðist
gefa í skyn raunverulegt ferli, eitt-
hvað sem allir lenda í en viðbrögð
þín og drengurinn trufla þá lausn.
Faðir þinn kemur fyrir sem
þungamiðja fjölskyldunnar og
nokkuð ráðríkur, þessi ráðdeild
ásamt vissri óánægju með „dreng-
inn sinn“ hefur litað gerðir fjöl-
skyldunnar, veg hennar og vanda.
En útkoma draumsins virðist vera
sú að nú snúist nýir kraftar á sveif
þína og öll gömlu lögmálin fjúki út
í veður og vind. Þessu fylgi
árekstrar og visst uppgjör en öll-
um breytingum fylgja eftirbátar
sem þurfa sinn tíma til að ná átt-
um og landi.
Líf og draumur
Draumstafir Kristjáns Frímanns
Frá Laugarnesi til Liljuvalla.
Mynd/Kristján Kristjánsson
Nýtt Líf 02. tbl. 24. árg. 2000
M
est lesna kvennablað á Íslandi
0
2
.
t b
l .
2
4
.
á
r g
.
2
0
0
1
V
e
r ð
k
r .
7
9
9
. -
m
.
v
s
k
M A R S
Brúðarblað
GÓÐ RÁÐ
UNDIRBÚNINGUR
VEISLAFATNAÐUR
BLÓM
GJAFIR
BRÚÐKAUPSFERÐ
DRAUMABRÚÐKAUP
ALLT UMSTÓRUSTUNDINA:
Nýtt Líf 02. tbl. 24. árg. 2000
M
est lesna kvennablað á Íslandi
0
2
.
tb
l.
2
4
.
á
rg
.
2
0
0
1
V
e
rð
k
r.
7
9
9
.-
m
.
v
s
k M A R
S
ASÍS
KAR
KON
UR
ÁREI
TTAR
AF
ÓKU
NNU
GUM
FÖT
KEY
PT
EN E
KKI N
OTUÐ
OFUR
KON
AN
MO
MOW
LAM
KYN
LÍF
UNG
LING
A
AFB
RÝÐ
ISEM
I
sexí,g
áfuð,
TÖF
F eð
a rík?
-stór
t og
spen
nand
i
rúðar
blaðBfylgir
Nýtt Líf - komið í verslanir
Nú er tvöföld ástæða til að kaupa Nýtt Líf.
116 bls. brúðarblað fylgir frítt með!