Morgunblaðið - 03.03.2001, Blaðsíða 28

AP
Fyrrverandi ráðgjafar Bills Clintons svara spurningum bandarískrar
þingnefndar sem rannsakar mál Marcs Rich. Á myndinni eru, frá
vinstri, Jack Quinn, Beth Nolan, fyrrverandi lögmenn Clintons, Bruce
Lindsey, fyrrverandi ráðgjafi hans, og John Podesta, fyrrverandi skrif-
stofustjóri Hvíta hússins.
ÞRÍR af helstu ráðgjöfum Bills
Clintons réðu honum frá því að veita
bandaríska auðkýfingnum Marc Rich
sakaruppgjöf áður en Clinton lét af
embætti forseta 20. janúar.
Þetta kom fram við yfirheyrslu
bandarískrar þingnefndar yfir John
Podesta, fyrrverandi skrifstofustjóra
Hvíta hússins, Beth Nolan, lögmanni
forsetans og Bruce Lindsey, nánum
ráðgjafa hans. Þeir sögðu að beiðnin
um að Rich yrði veitt sakaruppgjöf
hefði verið rædd á að minnsta kosti
tveimur fundum í Hvíta húsinu síð-
ustu dagana áður en kjörtímabili
Clintons lauk.
„Starfsliðið skýrði forsetanum frá
því að við teldum að ekki ætti að veita
sakaruppgjöf,“ sagði Podesta þegar
hann svaraði spurningum nefndar
fulltrúadeildarinnar sem rannsakar
hvort sakaruppgjöfin tengist fjár-
framlögum fyrrverandi eiginkonu
Rich til demókrataflokksins og for-
setabókasafns Clintons.
Beth Dozoretz, fyrrverandi for-
maður fjármálanefndar Landsnefnd-
ar demókrata, og fyrrverandi eigin-
kona Rich, Denise Rich, neituðu að
svara spurningum þingnefndarinnar.
Rich flúði til Sviss fyrir 17 árum
skömmu áður en hann var ákærður
fyrir fjárglæfra, skattsvik og ólögleg
olíuviðskipti.
Þremenningarnir voru spurðir
hvort sakaruppgjöfin tengdist fjár-
framlögum Denise Rich og þeir svör-
uðu því allir neitandi.
Þeir sögðust hafa lagst gegn sak-
aruppgjöfinni og talið að Clinton
myndi ekki veita hana. Podesta og
Nolan sögðust hafa álitið að Clinton
hefði fallið frá því að gefa Rich upp
sakir á fundi í Hvíta húsinu 16. jan-
úar, fjórum dögum áður en hann lét
af embætti. Ehud Barak, forsætis-
ráðherra Ísraels, hefði hins vegar
hringt í Clinton 19. janúar og hvatt
hann til að veita Rich sakaruppgjöf
og það hefði hugsanlega ráðið úrslit-
um. „Svo virtist sem hann hafi ekki
ætlað að veita hana og að samtalið við
Barak hafi verið mikilvægt,“ sagði
Nolan.
Hún bætti við að afgreiðsla beiðn-
anna um sakaruppgjafir hafi ein-
kennst af æ meiri glundroða síðustu
dagana áður en Clinton lét af emb-
ætti. Embættismenn Hvíta hússins
hefðu fengið fyrirmæli frá Clinton
um að afgreiða eins margar náðunar-
beiðnir og kostur væri. Þeir hefðu
varla haft við að lesa áskoranir um
sakaruppgjafir sem bárust frá
þingmönnum, kvikmyndastjörnum,
fréttamönnum, fyrrverandi forsetum
og fyrrverandi forsetafrúm.
Þjarmað að skrifstofu-
stjóra Cheneys
Demókratar í þingnefndinni
þjörmuðu að Lewis Libby, sem var
lögmaður Rich þar til í fyrra og er nú
skrifstofustjóri Dicks Cheneys vara-
forseta. Libby kvaðst vera samþykk-
ur skriflegum röksemdum Clintons
fyrir sakaruppgjöfinni og sagðist
hafa hringt í Rich til að óska honum
til hamingju eftir að hún var tilkynnt.
Hann fékkst þó ekki til að segja það
sem demókratarnir vildu heyra – að
hann styddi ákvörðun Clintons.
Yfirheyrslur bandarískrar þingnefndar vegna máls Rich
Ráðgjafar Clintons höfðu
mælt gegn sakaruppgjöf
Washington. Reuters, AP.
ERLENT
28 LAUGARDAGUR 3. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
EIGENDUR þessarar 30 feta löngu skemmtisnekkju
urðu fyrir því í fyrrinótt að festa hana á skeri skammt
frá Viktoríueyju í Bresku Kólombíu í Kanada. Þegar
dagaði og fjaraði var báturinn eins og í lausu lofti en
vonast var til, að unnt yrði að draga hann á flot á næsta
flóði.
AP
Á þurru landi og þó
minnkaði í janúar
í fyrsta sinn í 20
mánuði.
Hagfræðingar
sögðu þessar
upplýsingar sýna
að efnahags-
ástandið færi enn
versnandi. Verð-
lækkanir hefðu
orðið til þess að
hagnaður fyrirtækjanna væri orðinn
of lítill og þau gerðu því allt sem
þau gætu til að minnka launakostn-
aðinn.
HAGFRÆÐINGAR spáðu í gær al-
varlegri efnahagskreppu í Japan á
árinu vegna versnandi afkomu jap-
anskra fyrirtækja.
„Ástandið í efnahagsmálunum er
mjög hættulegt,“ sagði Takao Hatt-
ori, hagfræðingur við Tsubasa-rann-
sóknastofnunina í Japan. „Hnignun-
in mun ágerast verulega á síðari
helmingi ársins.“
Skýrt var frá því nýlega að 4,9%
vinnufærra Japana hefðu verið án
atvinnu í janúar og er það mesta at-
vinnuleysi í landinu frá síðari heims-
styrjöldinni. Spurnin eftir vinnuafli
Verð helstu neysluvara lækkaði
um 0,5% í janúar, 0,1% í desember
og 0,2% í nóvember.
Seðlabanki Japans lækkaði vexti
sína um 0,1 prósentustig á miðviku-
dag en sú ákvörðun hafði ekki til-
ætluð áhrif. Hlutabréfavísitalan
Nikkei-225 lækkaði um 3,3% í gær
og hefur ekki verið jafnlág í 15 ár.
Reynt að koma Mori frá
Leiðtogar japönsku stjórnarand-
stöðunnar samþykktu í gær að
leggja fram tillögu um vantraust á
Yoshiro Mori forsætisráðherra á
þinginu í næstu viku, hugsanlega á
mánudag. Stjórnmálaskýrendur í
Japan telja nánast öruggt að Mori
láti af embætti á næstu vikum, hver
sem niðurstaða atkvæðagreiðslunn-
ar um vantrauststillöguna verður.
Búist er við að flokksbræður Moris í
Frjálslynda lýðræðisflokknum reyni
að koma Mori frá til að styrkja
stöðu flokksins fyrir kosningarnar
til efri deildar þingsins í júlí.
Vinsældir forsætisráðherrans
hafa snarminnkað vegna ýmissa ax-
arskafta hans. Hann nýtur nú
stuðnings tæpra 10% kjósenda.
Spáð er alvarlegri kreppu
Tókýó. Reuters, AFP.
Yoshiro Mori
Afkoma japanskra fyrirtækja hefur farið hríðversnandi að undanförnu
SVISSLENDINGAR ganga á
morgun, sunnudag, til þjóðarat-
kvæðagreiðslu um það, hvort end-
urvekja skuli umsókn landsins um
aðild að Evrópusambandinu (ESB).
Fullvíst er talið að tillagan verði
felld, en þar sem stuðningsmenn
hennar söfnuðu nægilega mörgum
undirskriftum bar að bera hana
undir þjóðaratkvæði.
Svissneska ríkisstjórnin, hags-
munasamtök bankanna og annarra
atvinnugreina í landinu, voru á móti
þessari atkvæðagreiðslu þótt þessir
aðilar séu flestir sammála um að það
muni koma að því að Sviss gangi í
ESB. Það sé hins vegar ekki tíma-
bært eins og sakir standa, enda ekki
nema rúmt ár frá því tvíhliða samn-
ingar Sviss og ESB gengu í gildi.
Láta verði betur á það reyna hvern-
ig þeir gagnast áður en ESB-um-
sóknin verði endurvakin.Tvíhliða-
samningarnir voru gerðir í kjölfar
þess að Svisslendingar höfnuðu að-
ild að Evrópska efnahagssvæðinu
(EES) í þjóðaratkvæðagreiðslu í
desember 1992, en þar með var að-
ildarumsókn, sem svissneska stjórn-
in hafði lagt fram árið áður, lögð á
hilluna.
Fullveldi styrkist með
fullri ESB-aðild
Rök þeirra, sem fengu því fram-
gengt að nú skyldi efnt til þjóðarat-
kvæðagreiðslu um endurnýjun að-
ildarumsóknarinnar, eru aðallega
þau, að landið muni með fullri ESB-
aðild styrkja fullveldi sitt og stöðu í
alþjóðakerfinu. Ein helzta ástæða
andstöðu við ESB-inngöngu Sviss er
ótti um hagsmuni hinnar alþjóðlegu
bankaþjónustu sem skapar stóran
hluta þjóðartekna Svisslendinga.
Ákveði Svisslendingar að ganga í
ESB verða dagar Fríverzlunarsam-
taka Evrópu, EFTA, að öllum lík-
indum taldir, þar sem einu löndin
sem þá yrðu eftir í samtökunum
væru Ísland, Noregur og Liechten-
stein.
Kosið í
Sviss um
ESB-aðild-
arumsókn
Bern. AFP.
DANSKIR stjórnmálamenn eru
enn sem komið er jákvæðir gagn-
vart hugmyndum um að leyfa ein-
ræktun mannsfrumna í lækninga-
skyni. Danska siðferðisráðið lýsti
sig fyrr í vikunni fylgjandi því að
leyfa einræktun, sem er fyrsta
skrefið í áttina að því að einrækt-
un mannsfrumna verði samþykkt
á danska þinginu. Talsmenn
stjórnmálaflokkanna, sem sæti
eiga í vísindanefnd danska þings-
ins, eru fylgjandi hugmyndinni
svo fremi sem ekki sé um að ræða
einræktun manna.
Gerður er skýr greinarmunur á
einræktun ákveðinna frumna sem
nýta má í rannsóknarskyni, t.d. til
að leita lækningar við sjúkdómum
á borð við alzheimer og parkin-
sons-veiki, og einræktun til að
skapa nýjan einstakling. Enginn
stjórnmálamaður eða þeir sem
sæti eiga í siðferðisráði hafa lýst
stuðningi við hið síðarnefnda.
Siðferðisráðið klofnaði í afstöðu
sinni til málsins en meirihlutinn
reyndist því þó fylgjandi. Elisa-
beth Arnold, talsmaður Radikale
Venstre í vísindanefnd þingsins,
ber lof á vinnu ráðsins sem gerði
ítarlega grein fyrir niðurstöðunni.
„Þetta er einn af kostunum við
Danmörku.
Öfugt við það sem gerist í kaþ-
ólsku löndunum sunnar í álfunni
getum við rætt þetta viðkvæma
mál á ábyrgðarfullan og skynsam-
legan hátt. Fyrir sunnan vilja
menn ekki snerta á málinu og hafa
ekki einu sinni sett lög um ein-
ræktun. Nú verður að breyta
danskri löggjöf svo að hægt sé að
leyfa rannsóknir byggðar á ein-
ræktun frjóvgaðra eggja – en með
það í huga að koma í veg fyrir að
vísindamennirnir geri eitthvað í
anda Frankensteins.
Danir hlynntir
einræktun
mannsfóstra
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.