Morgunblaðið - 23.03.2001, Síða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 23. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FJARSKIPTAKERFIÐ F1-Rauður
var formlega tekið í notkun í gær. Í
tilefni af því var settur á svið árekst-
ur á Miðbakka Reykjavíkurhafnar.
Látið var sem tveir bílar hefðu skoll-
ið þar saman, annar ökumaðurinn
var fastur í bílnum en hinn átti að
hafa kastast út í sjó. Lögreglan í
Reykjavík og Slökkvilið höfuðborg-
arsvæðisins tóku þátt í æfingunni og
lóðsbátur lokaði höfninni á meðan
kafarar frá slökkviliðinu leituðu
ökumannsins sem kastast hafði út
úr bíl sínum. Fjarskiptakerfið F1-
Rauður byggist á fjarskiptakerfinu
Tetra sem tekið var í notkun í júní í
fyrra. Með tæknibúnaði í fjarskipta-
miðstöð neyðaraðila, lögreglu,
slökkviliðs, neyðarlínu o.fl. er m.a.
hægt að sjá hvar lögreglu- og
slökkviliðsbílar eru og mun því auð-
velda mjög stjórnun allra aðgerða.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Eftir að kafarar höfðu „bjargað“ ökumanninum úr sjónum var hann hífður upp og komið í hendur sjúkraliðs.
F1-Rauður
tekinn í notkun
ÍSLENSKA rannsóknar- og hug-
búnaðarfyrirtækið Halo efh. hef-
ur um nokkurra ára skeið unnið
að rannsóknum á sviði haf- og
veðurfræði. Í tengslum við það
rannsóknarstarf hefur fyrirtækið
komið upp háþróuðu tölvukerfi
sem sér um rekstur á veður-
spárlíkönum og heldur úti veður-
spárvefsíðunni, theyr.com. Rann-
sóknarlíkönin eru að sögn Björns
Erlingssonar, forstöðumanns
rannsókna og þróunar hjá Halo,
þau einu sinnar tegundar í
heiminum sem notuð eru á ís-
lenskum veðurspásvæðum og eru
aðlöguð íslenskum aðstæðum.
Hingað til hefur vefurinn spáð
fyrir um veðrið í gjörvallri
Evrópu en í dag seilist fyrirtækið
inn á Bandaríkjamarkað þegar
Barbara Griffiths, sendiherra
Bandaríkjanna á Íslandi, opnar
þjónustuvef fyrirtækisins fyrir
Norður-Ameríku.
Björn Erlingsson segir áhuga
sendiherrans sýna að mönnum
þyki markverkt að í úlöndum sé
opnuð þjónusta fyrir heimaland-
ið. Fólk hafi áttað sig á að með
hugviti, tækni og framsýni sé
hægt að starfrækja fyrirtæki og
sækja þjónustu hvar sem er í
heiminum. Björn segir nú unnið
kerfisbundið að því að auka um-
svif fyrirtækisins og opna sam-
svarandi vefi um Asíu og Afríku.
Halo notast við tölvukerfi sem
nær í grunngögn, útreiknaðar
veðurspár, frá Alþjóðaveður-
fræðistofnuninni. Viðhald vefjar-
ins er fjármagnað af styrktarað-
ilum og með ýmiss konar
sérþjónustu við úrvinnslu og
dreifingu veðurkorta.
Vefurinn er hannaður með því
markmiði að leikir jafnt sem
lærðir geti haglega nýtt sér þær
upplýsingar sem þar er að finna.
„Við stóðum frammi fyrir þeirri
spurningu strax í byrjun að finna
leið til að miðla upplýsingunum.
Gríðarlegt magn upplýsinga er
framleitt á svona veðurspárlíkön-
um og sumar eru afar flóknar.
Við völdum því að nota fjórar
grundvallarbreytur sem fólk skil-
ur í miðlun upplýsinganna, allt
stærðir sem fólk hefur tilfinningu
fyrir án mælitækja þ.e. vindur,
úrkoma, ský og hiti. Þetta má sjá
á aðgengilegum línuritum og
kortum sem snúast um þessar
fjórar breytur,“ sagði Björn.
Veðurkortin sýna yfirlit um þró-
un veðurs og veðurhorfur næstu
þrjá sólarhringana og eru upp-
lýsingar reiknaðar tvisvar á sól-
arhring, á miðnætti og á hádegi.
Veðurspá á
40 tungumálum
Á vefnum er að finna tölulegar
veðurspár, veðurkort og veðurrit
víðs vegar úr Evrópu, og nú frá
Bandaríkjunum, og vekur athygli
að notandinn getur valið úr
fjörutíu tungumálum, allt frá
ensku, þýsku og frönsku yfir í
pólsku, gelísku og esperantó, að
ógleymdri íslenskunni. Björn
segir fjöltyngina koma til vegna
samstarfs við sérevrópska leit-
arvél þar sem þýðingin er unnin
sjálfvirkt á tungumálin 40.
Björn segir notkun vefjarins
vera í stöðugum vexti en helstu
notendur hafa hingað til verið
einstaklingar sem hafa mikla
þörf fyrir nákvæmar upplýsing-
ar. Trillukarlar hafi m.a. verðið
iðnir við að kíkja á nýjustu spána
á skjánum áður en haldið er á
miðin. „Menn fá aldrei nóg af
veðrinu, við heyrum frá mönnum
í útgerðinni sem segja: „Veðrið
er númer eitt, tvö og þrjú og svo
koma veiðarnar.“ Veðrið skiptir
sköpum í daglegu lífi svo margra,
Íslendinga sem annarra.“
Spurður hvort theyr.com sé
hugsuð sem bein samkeppni við
Veðurstofu Íslands segir Björn
svo alls ekki vera. „Við Íslend-
ingar höfum mikinn áhuga á
veðrinu og það er miklu
skemmtilegra að geta bölvað
tveimur veðurspám en einni. Við
erum aðeins viðbót á markaðnum
og lítum á markaðinn í alþjóðlegu
samhengi.“
Íslenskur veðurvefur
í Norður-Ameríku
Er þessi hækkun sögð að mestu
tímabundin og skýrist af tilfærslu
milli mánaða sem væntanlega muni
ganga baka á næstu mánuðum.
Hreinn lánsfjárafgangur nam
tæplega 600 milljónum króna sem
er talsvert hagstæðara en gert var
ráð fyrir í áætlunum, en rúmlega 9
milljörðum minna en í fyrra. Skýr-
ingin á minni afgangi en í fyrra er
m.a. að þá voru innborgaðir 5,5
milljarðar króna vegna sölu á hluta-
bréfum í ríkisbönkunum á árinu
1999.
Heildargreiðslur 7,1 milljarði
hærri en á sama tíma 2000
Heildargreiðslur ríkissjóðs námu
um 37,9 milljörðum króna á fyrstu
tveimur mánuðum ársins og hækka
um 7,1 milljarð frá fyrra ári, en af
þeirri fjárhæð eru 2,1 milljarður
vegna hærri vaxtagreiðslna.
Greiðslurnar eru 1,5 milljarði innan
ramma áætlunar fjárlaga.
„Þar sem tímabilið til umfjöllunar
er aðeins tveir mánuðir má gera ráð
fyrir því að frávik skýrist af til-
færslu milli mánaða. Útgjöld til al-
mennra mála, en þar falla undir
æðsta stjórn ríkisins, dómgæsla,
löggæsla o.fl., lækka samtals um
rúmar 300 m.kr. eða 9,4%. Mestu
munar um lægri greiðslur vegna
umsýslu fasteigna, eða 170 m.kr. og
er skýringin sú að leigutekjur inn-
heimtast fyrr, og fasteignagjöld
greiðast síðar en í fyrra.
Þá hefur afturvirk launahækkun
lögreglumanna sem kom til greiðslu
í janúar 2000 áhrif á samanburð
milli ára á kostnað vegna löggæslu,“
segir greinargerð fjármálaráðu-
neytisins.
HEILDARTEKJUR ríkissjóðs
námu rúmum 40 milljörðum króna á
fyrstu tveim mánuðum þessa árs,
eða tæpum milljarði meira en áætl-
að var. Þetta kemur fram í grein-
argerð fjármálaráðuneytisins um af-
komu ríkissjóðs á fyrstu tveimur
mánuðum ársins.
„Tekjurnar eru um 9% hærri en
fyrir ári sem þó er mun minni
hækkun en á sama tíma í fyrra og
hittiðfyrra. Sömu þróunar gætir í
skatttekjum. Þetta eru ótvíræð
merki um minnkandi eftirspurn í
hagkerfinu. Þótt skattar á tekjur og
hagnað aukist enn nokkuð mikið,
eða um tæplega 16% frá fyrra ári,
stafar það einkum af verulegri
aukningu í tekjuskatti lögaðila og
fjármagns-tekjuskatti, en tekju-
skattur einstaklinga eykst mun
minna. Ennfremur aukast trygg-
ingagjöld aðeins um 3½% á fyrstu
tveimur mánuðum þessa árs sem er
langt undir aukningu síðasta árs.
Sama er að segja um eignarskatta
sem hækka mun minna en undan-
farin tvö ár,“ segir í greinargerð
ráðuneytisins.
Handbært fé frá rekstri 2,4
milljörðum umfram áætlun
Handbært fé frá rekstri nam 2,2
milljörðum króna á fyrstu tveim
mánuðum ársins, eða 2,4 milljörðum
umfram áætlun. Aukning handbærs
fjár skýrist bæði af lægri gjöldum
og meiri tekjum en ætlað var. Ef
niðurstöður eru hins vegar bornar
saman við fyrra ár er hún tæplega
3,7 milljörðum króna lakari, sem
fyrst og fremst er sagt mega rekja
til hækkunar gjalda, skv. upplýs-
ingum ráðuneytisins.
Afkoma ríkissjóðs betri fyrstu
tvo mánuði ársins en áætlað var
„Ótvíræð merki
um minnkandi
eftirspurn“