Morgunblaðið - 23.03.2001, Qupperneq 16

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
16 FÖSTUDAGUR 23. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
DRÖG að tillögu um stofnun
samstarfsvettvangs sveitar-
félaganna á höfuðborgar-
svæðinu voru samþykkt af
borgarráði fyrr í mánuðinum.
Tillagan er unnin af sam-
vinnunefnd um svæðisskipu-
lag höfuðborgarsvæðisins og
í henni er lögð áhersla á mik-
ilvægi þess að skapa breiðan
umræðuvettvang um málefni
höfuðborgarsvæðisins sem
heildar í samvinnu við ríkið,
atvinnulífið og ýmiss félaga-
samtök.
Í tillögunni, sem verður
kynnt frekar á fundi hinn 26.
apríl, kemur fram að þörf fyr-
ir samstarf sveitarfélaga á
höfuðborgarsvæðinu sé í
megindráttum á tveimur
sviðum. Annars vegar á sviði
ýmissa rekstrar- eða sam-
starfsverkefna, t.d. með
rekstri byggðasamlaga eða
beinum samningum milli
sveitarfélaga um sorpeyð-
ingu, brunavarnir, hitaveitu
og almenningssamgöngur.
Hins vegar á sviði stefnumót-
unar um málefni höfuðborg-
arsvæðisins sem heildar, sem
snertir ekki aðeins sveitar-
félögin heldur einnig atvinnu-
lífið, ríkisvaldið og félaga-
samtök.
Gefist vel í
Bandaríkjunum
Fyrrnefndi þáttur sam-
starfsins á að vera í höndum
framkvæmdastjóra sveitar-
félaganna og fyrirtækja sveit-
arfélaganna.
Samkvæmt tillögunni
byggist hugmyndin að stofn-
un samstarfsvettvangsins á
fyrirkomulagi sem hefur gef-
ist vel m.a. í Bandaríkjunum,
Kanada, Danmörku, Skot-
landi og Írlandi. Víða í þess-
um löndum hefur verið stofn-
að til svæðisbundins sam-
starfs sveitar- og héraðs-
stjórna, annarra opinberra
aðila, fulltrúa atvinnulífsins
og jafnvel félagasamtaka.
Samstarfið er byggt upp
með mismunandi hætti og
áherslur ekki alltaf þær sömu
í starfseminni, því aðstæður
eru oft ólíkar eftir löndum
eða landsvæðum. Almennt
eru þrenn markmið með sam-
starfinu. Í fyrsta lagi efling
byggðarlaga og sveitarfélaga
á svæðinu. Í öðru lagi efling
atvinnulífs á svæðinu og í
þriðja lagi efling þekkingar
og menntunar á svæðinu.
Í tillögunni segir að yfir-
leitt sé almenn starfsemi
slíks svæðisbundins sam-
starfs fjármögnuð með opin-
beru fé, þ.e. ríkis og sveit-
arfélaga, en framlög
atvinnulífs og félagasamtaka
helst bundin þátttöku í ein-
stökum verkefnum.
Varðandi stofnun sam-
starfsvettvangs fyrir höfuð-
borgarsvæðið er lögð áhersla
á að verkefni hans verði eft-
irfarandi:
 Að vera sameiginlegur
vettvangur til að fjalla um
málefni höfuðborgarsvæðis-
ins sem heildar og vinna að
eflingu byggðarlaga, atvinnu-
lífs, menningar, þekkingar og
menntunar á svæðinu.
 Að vinna að sameiginlegri
stefnumótun og tillögugerð
fyrir höfuðborgarsvæðið sem
heild svo sem í atvinnumál-
um, ferðamálum, samgöngu-
málum, orkumálum, heil-
brigðismálum, menntamál-
um, menningarmálum o.fl.
 Að vera vettvangur skoð-
anaskipta milli sveitarstjórn-
armanna annars vegar og
fulltrúa atvinnulífs, ríkisvalds
og félagasamtaka um málefni
sem snerta höfuðborgar-
svæðið sem heild.
 Að fjalla um og meta vaxt-
arfæri í nýjum greinum á
svæðinu og koma með tillög-
ur um hvernig þau megi nýta
til hagsbóta fyrir allt svæðið
og hvernig aðilar að sam-
starfsvettvanginum geti sam-
eiginlega stuðlað að uppbygg-
ingu nýrra atvinnugreina.
Sveitarfélögin
tilnefna 22 fulltrúa
Alls er gert ráð fyrir að um
50 þátttakendur taki þátt í
samstarfsvettvanginum og er
lagt til að sveitarfélögin á
höfuðborgarsvæðinu tilnefni
22 fulltrúa af þeim. Á Reykja-
vík að skipa 7 fulltrúa, Hafn-
arfjörður og Kópavogur 3
fulltrúa hvort, Garðabær,
Mosfellsbær, Seltjarnarnes
og Bessastaðahreppur 2 full-
trúa hvert og Kjós 1 fulltrúa.
Lagt er til að samstarfs-
vettvangurinn verði stofnað-
ur í tilraunaskyni til 4 ára og
að haldnir verði u.þ.b. 2 sam-
ráðsfundir á ári, en þó aðeins
einn fundur á þessu ári og
mun hann verða í haust.
Gert ráð fyrir að samstarfsvettvangur sveitarfélaganna haldi sinn fyrsta fund í haust
Aukin áhersla á sam-
starf sveitarfélaganna
Höfuðborgarsvæðið
TILLAGA að deiliskipulagi
Grjótaþorps, sem auglýst
verður á næstunni, gerir ráð
fyrir því að Vaktarabærinn við
Garðastræti verði friðaður og
færður í upprunalegt horf.
Húsið talið frá tímabilinu
1844–1848 og gæti verið ein-
stæð heimild um byggð í
Reykjavík fyrir 150 árum, að
mati Nikulásar Úlfars Más-
sonar, arkitekts á Árbæjar-
safni. Einnig er það m.a. talið
húsinu til gildis að í því fædd-
ist Sigvaldi Kaldalóns tón-
skáld.
Eigendur hússins höfðu sótt
um leyfi til að rífa það en með-
ferð umsóknarinnar var frest-
að uns skipulagstillaga lægi
fyrir.
Að sögn Jóhannesar Kjar-
val, hjá borgarskipulagi
Reykjavíkur, gerir skipu-
lagstillagan ráð fyrir friðun
hússins.
Jóhannes segir að megin-
einkenni deiliskipulagstillög-
unnar sé að gert sé ráð fyrir
svokallaðri hverfisvernd, en
það er hugtak úr skipulagslög-
um sem og felur í sér verndun
sérkenna eldri byggðar eða
annarra menningarsögulegra
minja.
Þar sem hverfisvernd ríkir
er sveitarfélagi heimilt að taka
eignir eignarnámi sé það
nauðsynlegt til að tryggja
varðveislu skipulagsins.
Vaktarahúsið er síðustu
leifar bæjarins Grjóta, sem
Grjótaþorpið er kennt við, og
ásamt Aðalstræti 10 og Aðal-
stræti 16 elsta hús Grjóta-
þorpsins. Í deiliskipulaginu
verður einnig afmörkuð lóð
fyrir hótel við Aðalstræti 16–
18, þar sem nú stendur yfir
fornleifagröftur og upp hafa
komið minjar frá landnámstíð.
Jóhannes sagði að upp-
gröfturinn virtist í meginat-
riðum staðfesta það sem búist
hefði verið við en til umræðu
hefði komið að fornleifar yrðu
aðgengilegar í kjallara hótels-
ins.
Alls nær deiliskipulagstil-
lagan yfir svæði sem afmark-
ast af Aðalstræti, Túngötu,
Garðastræti og Vesturgötu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vaktarahúsið er rúmlega 150 ára gamalt.
Vaktarabær friðað-
ur í skipulagstillögu
Grjótaþorp
GEIR Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Bernhard ehf,
umboðsaðila Honda og Peug-
eot, sem einnig rekur Aðal-
bílasöluna við Miklatorg, seg-
ir að borgin hafi ekki boðið
bílasölum, sem eiga að víkja
vegna breyttrar legu Hring-
brautar, neinar bætur. Fyr-
irtæki sitt hafi greitt fullt
verð fyrir lóðir við Klettháls,
en í því hverfi hafi upphaf-
lega átt að vera miðstöð við-
skipta með notaða bíla í
borginni. Nú sé borgin búin
að úthluta lóðum til alls kon-
ar fyrirtækja þannig að að-
eins verði um að ræða bland-
að hverfi. Eins og fram kom í
Morgunblaðinu í gær er ferill
umhverfismats vegna fram-
kvæmda við færslu Hring-
brautar milli Rauðarárstígs
og Þorfinnstjarnar að hefjast
og er áætlað að framkvæmd-
ir hefjist í haust. Vegna
framkvæmdanna verða Aðal-
bílasalan, Bílasala Matthías-
ar og Bílasala Guðfinns að
víkja, að sögn Ágústs Jóns-
sonar, skrifstofustjóra borg-
arverkfræðings.
Í blaðinu í gær var haft
eftir Ágúst Jónssyni að bíla-
sölunum hefði verið úthlutað
þremur lóðum við Klettháls
og ætlast væri til að þangað
flyttist starfsemi þeirra áður
en framkvæmdir hæfust.
„Borgin er í klessu gagnvart
bílgreininni hvað varðar
heildstæða framtíðarstefnu
um hvernig skuli raða niður
lóðum fyrir þessa starfsemi.
Kletthálssvæðið var hugsað
fyrir bílasölur í upphafi,“
sagði Geir.
Hann sagði að hugmyndin
hefði verið að þar yrði eitt
hverfi fyrir sölu notaðra bíla,
eins og þekkist og hafi reynst
vel víðast hvar erlendis. „En
borgin vinnur ekki að slíku.
Þetta hefur verið framkvæmt
þannig að það er búið að út-
hluta inn á svæðið blandaðri
starfsemi. Þarna verða til
dæmis nokkrar heildsölur,
nokkrir bílasalar og blikk-
smiðja en það átti að vera
eingöngu fyrir sölu notaðra
bíla. Þess vegna sóttum við
um lóð þarna en það er búið
að eyðileggja þann hugsunar-
hátt.“
Tekur öllu með
varúð frá borginni
Geir sagði að Bernhard
ehf. hefði greitt fullt verð
fyrir lóðina og borgin hefði
engar bætur boðið bílasölun-
um þremur sem starfað hafa
við Miklatorg og Vatnsmýr-
arveg í ár og áratugi. Bern-
hard ehf. keypti Aðalbílsöl-
una á síðasta ári.
„Borgin hefur farið frekar
illa með okkur,“ sagði hann
og sagði að framkoma nokk-
urra embættismanna hefði
einkennst af hroka. Hann
kvaðst þó hafa átt von á að
Aðalbílasalan fengi að vera á
sínum stað í friði þetta ár og
út það næsta og sagðist hafa
heimildir fyrir því að litlar
líkur væru á að framkvæmdir
gætu hafist í haust. „En mað-
ur tekur öllu með varúð frá
borginni. Hún virðist skipta
um skoðun eins og trekk-
spjald í reykháfi.“
Borgin býður bílasölum engar bætur
Hringbraut
HJÓNIN Guðmundur Vern-
harðsson garðyrkjufræðingur
og Sigríður Helga Sigurðar-
dóttir keyptu um síðustu ára-
mót Gróðrarstöðina Mörk í
Fossvogi en þau hafa rekið
hana frá því í janúar 2000.
Guðmundur er þó enginn
nýgræðingur í rekstri gróðr-
arstöðvarinnar. „Ég kom
hingað fyrst til starfa árið
1978 en árið 1980 útskrifaðist
ég sem garðyrkjufræðingur
og hef unnið hér nánast óslitið
síðan,“ sagði Guðmundur.
Sigríður Helga kom síðan
til liðs við hann þegar þau
tóku við rekstri stöðvarinnar.
Samningar um kaup dróg-
ust vegna þess að erfiðlega
gekk að fá framlengingu á lóð-
arsamningi við Reykjavíkur-
borg.
Gróðrarstöðin Mörk var
stofnuð haustið 1967 af Pétri
N. Ólasyni og Mörthu C.
Björnsson og hefur vaxið
jafnt og þétt síðan. Martha og
Pétur hafa undanfarin ár
ræktað trjágróður að Hnausi í
Villingaholtshreppi og munu
halda því áfram, en Mörk mun
selja vörur þeirrar.
Ræktunarland gróðrar-
stöðvarinnar Markar er um 5
ha. Helmingur lóðarinnar er í
Reykjavík en hinn fellur inn-
an bæjarmarka Kópavogs.
Lóðarsamningur sem fyrri
eigendur gerðu við Reykjavík
var til 40 ára og átti að renna
út árið 2007 en hefur nú verið
framlengdur til ársins 2016.
Samningurinn við Kópavog
rennur út 2006 en Guðmundur
segist bjartsýnn á að bærinn
fallist á framlengingu. Samn-
ingurinn við Kópavog er
reyndar bundinn nokkrum
skilyrðum, en samkvæmt að-
alskipulagi er landið skil-
greint sem útivistarsvæði.
„Hluti af ræktunarlandinu,
um einn hektari, er í rauninni
útivistarsvæði. Það liggja
göngustígar um svæðið og við
þá eru ýmsar plöntur gróður-
settar,“ segir Guðmundur. Þá
var samið um að gróðrarstöð-
in sæi um að koma upp plöntu-
safni sunnan við gróðrarstöð-
ina. Í þann reit var byrjað að
planta fyrir nokkrum árum.
Auk þeirra Guðmundar og
Sigríðar Helgu starfa um 2-3
hjá gróðrarstöðinni á veturna
en starfsmönnum fjölgar mik-
ið á sumrin, en þá eru rúmlega
30 manns á launaskrá þegar
nemendur í sumarfríi frá
náminu bætast við.
„Reyndar er orðið erfiðara
að byggja á skólafólki því það
kemur sífellt seinna úr skól-
anum og fer fyrr á haustin,“
segir Guðmundur. Hann segir
að verkfall framhaldsskóla-
kennara hafi heldur betur sett
strik í reikninginn en það
verður til þess að nemendurn-
ir skila sér ekki fyrr en um
mánaðamótin maí/júní. Þá er
helsti annatíminn hjá fyrir-
tækinu löngu hafinn.
Sjálf eiga þau fjögur börn
og elsti sonurinn vinnur í
gróðrarstöðinni á sumrin við
hlið foreldra sinna.
„Við munum halda starf-
seminni áfram í svipaðri
mynd, en að sjálfsögðu koma
nýir straumar með nýju
fólki,“ segir Guðmundur.
Nýir eigendur að Gróðrarstöðinni Mörk í Fossvogi
Helmingurinn í Reykja-
vík en hinn í Kópavogi
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Mörkin hefur lengi verið rekin í borginni en fyrirtækið hefur nú fengið nýja eigendur.
Sogamýri