Morgunblaðið - 18.05.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ENN hefur risaurriði verið dreginn
á land úr Þingvallavatni, en í vikunni
veiddist 14 punda fiskur í vatninu frá
einkalóð í Grafningi. Veiðimaðurinn
var Örn Marinó Arnarson og veiddi
hann fiskinn á rækju sem hann beitti
á lítinn öngul með flotholti.
Kristinn Halldórsson, veiðifélagi
Arnar, sagði í samtali við Morgun-
blaðið að fiskurinn hefði verið stór-
glæsilegur, silfurbjartur og spikfeit-
ur. „Örn var búinn að reyna allt
mögulegt og við höfðum séð urriða
vera að skvetta sér. Hann reyndi
rækjuna eiginlega í hálfgerðu gríni,
af því að það var ekkert eftir að
reyna. En það dugði og hann var
hálftíma að landa ferlíkinu sem ým-
ist stökk hátt upp úr vatninu, eða
þumbaðist og kafaði djúpt. Þetta var
82 sentimetra langur fiskur og þegar
hann var slægður voru fjórar murtur
í maga hans. Ein þeirra var alveg 20
sentimetrar þó það hafi ekkert verið
eftir nema beingarðurinn. Skrítið að
hann skuli svo hafa haft áhuga á svo
litlum bita sem rækjan var,“ sagði
Kristinn.
Kristinn sagði svona stórurriða
hafa verið nokkuð áberandi í vor.
Annar félagi hans hefði t.d. misst
einn, um það bil 10-12 punda, sem
hann var kominn með hálfa leið ofan
í háfinn. Sá var á Öfugsnáða í þjóð-
garðinum og var með bleikjubúnað.
„Hann hefði kannski náð honum ef
hann hefði ekki reynt að koma
honum í háfinn. Reynt frekar að
leggja fiskinn að landi og sporðtaka.
Urriðinn trylltist þegar háfurinn
þrengdi að honum, hann komst út og
strikaði svo hratt út í vatn að taum-
urinn slitnaði við átökin,“ sagði
Kristinn.
Þetta er þriðji urriðinn í yfir-
þungavigt sem frést hefur af í Þing-
vallavatni í vor, hinir voru 18 og 12
pund.
Enn einn risaurriðinn
úr Þingvallavatni
Örn Marinó Arnarson með 14 punda Þingvallaurriða.
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
KONRÁÐ Alfreðsson, formaður
Sjómannafélags Eyjafjarðar, segir
að þessi niðurstaða á Alþingi sé sorg-
legur endir á baráttu sjómanna fyrir
bættum kjörum. Þetta sé sorgardag-
ur í sögu kjarabaráttu sjómanna.
Hann sagði að engu breytti hvort
verkfallinu hefði verið aflýst eða
ekki, en Sjómannafélag Eyjafjarðar
ákvað að aflýsa ekki verkfallinu þeg-
ar Sjómannasambandið gerði það.
Það væru allir spyrtir saman þarna.
Umboðið væri hins vegar ekki leng-
ur hjá Sjómannasambandinu og það
þyrfti að funda um það innan félags-
ins hvort það yrði látið aftur til Sjó-
mannasambandsins.
Konráð sagðist ekki kunna skýr-
ingu á því að löggjafinn hefði ítrekað
afskipti af kjaradeilum sjómanna.
Hins vegar lýsti hann allri ábyrgð á
hendur löggjafanum á því í hvaða
farvegi kjaramál sjómanna væru. Á
síðasta áratug hefðu þeir gripið inn í
deilur sjómanna svo snemma að sjó-
menn hafi varla verið komnir í start-
holurnar þegar búið hafi verið að
leysa deiluna með lögum og þetta
væri að hans mati ástæða þess að
það gengi svo illa að semja nú.
Stjórnvöld hefðu gripið alltof
snemma inn í mál hér áður fyrr. Nú
þegar verkfallið hefði loksins verið
farið að bíta hefðu þeir haft afskipti
af málinu og hent þeim út á sjó. „Ég
get ekki sagt annað og það er mín
skoðun að þetta er nánast eingöngu
stjórnvöldum að kenna hvernig
staða sjómanna er,“ sagði Konráð.
Hann sagði að nú væri allur þrýst-
ingur farinn. Hann vildi trúa því að
menn vildu ná samningi, en hann
væri mjög svartsýnn á að hann næð-
ist. Það væri ekkert sjálfvirkt í því að
útgerðarmönnum stæði til boða það
sem boðið hefði verið til að ná samn-
ingum rétt fyrir afskipti stjórnvalda
af deilunni. Það væri alveg ljóst af
hans hálfu. Þá hefðu þeir teygt sig
mjög langt til samkomulags til að
reyna að komast undan því að sett
yrðu lög á sjómenn. Þeir hefðu ekki
þáð það og þeim stæði það ekki til
boða aftur.
Formaður Sjómannafélags Eyjafjarðar um lögin
Sorglegur endir
á baráttu sjómanna
PÉTUR Sigurðsson, formaður Al-
þýðusambands Vestfjarða, telur lík-
legt að verkbanni, sem LÍÚ setti á
sjómenn á Vestfjörðum, verði skotið
fyrir félagsdóm en Pétur telur að
boðun þess hafi verið ólögleg.
„Samkvæmt lögum er ekki lengur
talað um verkbann heldur verkfall.
Til þess að vinnuveitendur geti boð-
að verkfall verður að fara eftir ná-
kvæmlega sama ferli og gildir um
verkfallsboðanir verkalýðsfélaga.
Áður gátu vinnuveitendur samþykkt
verkbann á hverja sem var sem jafn-
vel voru ekki tengdir deilum. Við
teljum að útgerðarmenn hafi ekki
farið að lögum og þetta mál fer fyrir
félagsdóm því við verðum að fá úr
þessu skorið. Deilan stendur um það
hvort við höfum haldið með þeim ár-
angurslausan samningafund með
ríkissáttasemjara, eins og útgerðar-
menn halda fram. Við teljum slíkan
fund ekki hafa farið fram. Fundur
sem útgerðarmenn vitna í fór fram
að minni ósk um verkbannið sem
þeir höfðu boðað á okkur. Á þessum
fundi viðurkenndu þeir að hafa ekki
uppfyllt skilyrði fyrir verkbanninu
og drógu það til baka. Um leið af-
hentu þeir mér annað bréf þar sem
sagði að farið hefði fram sáttafundur
og það átti þá að vera þessi sami
fundur sem ég hafði óskað eftir og
var einn á,“ segir Pétur.
Lagasetningin hlýtur að verða
gríðarlega umdeild
Pétur segir að lagasetning um
verkfall sjómanna sé afar flókin og
hljóti að verða gríðarlega umdeild.
„Ég tel að það sé ekki hægt að draga
félög og sambönd sem eru ekki að-
ilar að deilunni inn í það sem lögin
eiga að upphefja. Lögin eiga að koma
þeim á flot sem eru í verkfalli. Sjó-
mannasambandið og flest félög inn-
an þess eru ekki í verkfalli lengur og
við höfum aldrei boðað verkfall,“
segir Pétur.
„Auðvitað er það mjög sárt að ná
ekki samningum. Það er líka rétt,
sama hver afstaða okkar er til lag-
anna, að tregðan milli samningsað-
ilanna var ekki einungis á annan veg-
inn, þótt okkur hafi fundist
útgerðarmenn stífir og harðir á því
að fá meira í sinn hlut út úr kjara-
samningum heldur en þeir höfðu.
Þegar launagreiðandinn fer af stað í
kjarasamninga með þeim ásetningi
hlýtur að vera mjög erfitt að ná
samningum. Þess vegna var ekki
samningsflötur,“ segir Pétur.
Pétur Sigurðsson, formaður
Alþýðusambands Vestfjarða
Boðun verkbanns
verður skotið
fyrir félagsdóm
GUÐMUNDUR Hallvarðsson, þing-
maður Sjálfsstæðisflokksins, var
andvígur frumvarpi ríkisstjórnar-
innar um að binda endi á verkfall sjó-
manna og greiddi því atkvæði gegn
því við lokaafgreiðslu þess á mið-
vikudag. „Ég hef verið andvígur
lagasetningum á verkalýðshreyf-
inguna og tel að það sé orðið um-
hugsunarefni að mál hafi fallið í
þennan farveg gagnvart sjómanna-
stéttinni á umliðnum árum. Þarna
kemur margt til, þ.e. vilji og geta
samningsaðilanna beggja megin
borðsins og síðast en ekki síst að mál
eru dregin á langinn af hálfu vinnu-
veitenda vegna þess sem á undan er
gengið í lagasetningum. Ég tel að
það sé eðlilegra, setji löggjafinn á
annað borð lög um vinnudeilur, að
hann taki afgerandi afstöðu í deilu-
málum sem hann náttúrulega á þó
ekki að gera. Það vekur upp spurn-
ingar hvers vegna þetta gerist ítrek-
að þegar útgerðir kaupskipa geta
samið við sína umbjóðendur,“ segir
Guðmundur.
Hann segir að þegar kallað er til
þriðja aðila til að leysa mál sé ekki
eðlilegt að vísa til samninga lítils
hóps sjómanna. Þarna vísar Guð-
mundur til kjarasamnings Vélstjóra-
félags Íslands við útgerðarmenn.
„Þarna hefur þriðjungur sjómanna
tekið afstöðu til mála sem snerta alla
stéttina,“ segir Guðmundur.
Þess má geta að Guðmundur var
eini stjórnarliðinn sem greiddi at-
kvæði gegn frumvarpinu, en alls
sögðu 33 já og 20 nei. Tíu voru fjar-
verandi, þeir Ögmundur Jónasson,
Bryndís Hlöðversdóttir, Geir H.
Haarde, Guðmundur Árni Stefáns-
son, Guðrún Ögmundsdóttir, Gunn-
ar Birgisson, Ísólfur Gylfi Pálmason,
Lára Margrét Ragnarsdóttir,
Margrét Frímannsdóttir og Rann-
veig Guðmundsdóttir. Þau Guðrún
og Geir höfðu fjarvistarleyfi, enda
erlendis.
Guðmundur Hallvarðsson,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins
Var andvígur
lagasetningunni
ÁSTRÁÐUR Haraldsson, lögmaður
og sérfræðingur í vinnurétti, telur
lagasetningu í vinnudeilum alltaf
orka tvímælis. „Það er mín skoðun að
stjórnvöld og löggjafinn eigi alls ekki
að skipta sér af svona málum. Það er
grundvallaratriði að aðilum sé sjálf-
um gert að útkljá sín mál,“ segir Ást-
ráður.
Hann telur að ein ástæðan fyrir
því að löggjafinn er stöðugt að grípa
inn í vinnudeilur með þessum hætti
sé sú að aðilarnir hafi verið firrtir
ábyrgð. „Menn eru orðnir vanir því
að þetta gangi svona til og þeirra
vinnulag er farið að bera þess merki.
Ég held að þetta sé afar óhollt og
slæmt samfélagsfyrirbæri. Á hinn
bóginn er það auðvitað þannig að
hægt er að hugsa sér að stjórnvöld
lendi í þeirri aðstöðu að þau verði að
grípa til ráðstafana. Ég held þó að í
þessu máli séu aðstæðurnar miklu
flóknari og margþættari en oft hefur
verið þegar gripið hefur verið til
lagasetningar, og mun meiri hætta á
því að þarna sé að koma fram lang-
tíma tilhneiging hjá stjórnvöldum,“
segir Ástráður.
Hann segir að lögformlega eigi
þeir aðilar sem lögin ná yfir aðild að
deilunni. Þegar talað er um vinnu-
deilu sé þar annaðhvort um verkfall
eða verkbann að ræða. Í þeim skiln-
ingi nái lögin yfir alla aðila deilunnar.
„Það er líka mín skoðun að það sé
rétt sem sjávarútvegsráðherra hefur
sagt að málið sé þess eðlis að það
verði ekki útkljáð nema í heildarsam-
hengi, og þar á ég sérstaklega við það
sem varðar mönnun á fiskiskipunum
og aðferðir við ákvörðun fiskverðs.
Sjávarútvegsráðherra gleymir sér
hins vegar aðeins því hann nefnir það
ekki að það er einn aðili þarna sem
ekki á aðild að málinu og það er Vél-
stjórafélag Íslands. Mér sýnist það
ekki ganga upp að lögin skuli ekki
gefa möguleika til þess að hnika til
þeim atriðum í vélstjórasamningnum
sem snerta þetta stóra samhengi,“
segir Ástráður. Hann segir að laga-
setningin sé vond tíðindi en ef stjórn-
völd telja sig hafa verið nauðbeygð til
þess að grípa til hennar megi jafn-
framt segja að lagasetningin hafi
ekki gengið nógu langt.
Ástráður Haraldsson, sérfræðingur í vinnurétti
Lagasetning í vinnudeilum
orkar alltaf tvímælis
KARL Sigurbjörnsson, biskup Ís-
lands, hefur sent frá sér yfirlýsingu
vegna umræðu í fjölmiðlum um að
djáknar og prestar sem starfa á
sjúkrahúsum þurfi hugsanlega að
skrá upplýsingar í gagnagrunn á
heilbrigðissviði.
„Að gefnu tilefni skal áréttað að
vígðir þjónar þjóðkirkjunnar, prest-
ar og djáknar, eru bundnir þagnar-
skyldu um allt er þeir verða áskynja í
starfi og leynt skal fara. Í sálgæslu
og skriftum er prestur áheyrandi í
Krists stað. Það sem hann verður
þannig áskynja má hann því aldrei
láta uppi án samþykkis viðkomandi
skjólstæðings nema landslög kveði á
um eða stórfelldir hagsmunir ein-
staklings eða almennings séu í húfi.
Er prestum og djáknum því með öllu
óheimilt að skrá slíkar upplýsingar í
skýrslur sem ætlaðar eru öðrum.“
Fyrirhugað er að gera breytingar
á ákvæði samninga sem sjúkrastofn-
arnir hafa gert um skráningu í
gagnagrunn, sem taka af allan vafa
um að upplýsingar frá prestum og
djáknum fari ekki inn í grunninn.
Þagnarskylda presta
og djákna áréttuð