Morgunblaðið - 18.05.2001, Blaðsíða 25

VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 2001 25
SEX norsk verðbréfafyrirtæki hafa
sett fram sína skoðun á markaðsvirði
norska olíufélagsins Statoil og liggur
matið á bilinu 160–180 milljarðar
norskra króna, eða 1.600–1.800 millj-
arðar íslenskra króna.
Fjárfestingarbankinn UBS War-
burg, sem m.a. hefur umsjón með
skráningu hlutabréfa Statoil í kjölfar
útboðs sem hefst 31. maí, metur fyr-
irtækið á 160,5 milljarða norskra
króna eða um 1.600 milljarða ís-
lenskra króna, að því er fram kemur í
Dagens Næringsliv.
Norskir fjölmiðlar greina einnig
frá vaxandi áhuga franskra og þýskra
fyrirtækja á að kaupa hlut í Statoil og
eru fyrirtækin Gaz de France og
Ruhrgas nefnd í því sambandi. For-
svarsmenn beggja félaga hafa lýst yf-
ir áhuga á samstarfi við Statoil og for-
stjóri Ruhrgas segir líklegt að Ruhr-
gas kaupi hlut í væntanlegu útboði.
ESA gerir athugasemdir
við Statoil-útboð
Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) hef-
ur gert athugasemdir við fyrirhugað
hlutafjárútboð Statoil og hefur krafið
norsku ríkisstjórnina um svör við því
hvort Norðmenn fái sérstök kjör við
kaup á hlutabréfum í Statoil.
Knut Almestad, forstjóri ESA,
hefur spurt hvort hlutabréfin í Statoil
verði jafnaðgengileg Norðmönnum
og öðrum íbúum Evrópska efnahags-
svæðisins eða hvort raunin verði sú
að Norðmenn fái forgang. Ef hið síð-
arnefnda verður raunin gengur það
gegn EES-samningnum, að sögn
Almestad.
Salan á hlutabréfum Statoil hefst
31. maí nk. og verða allt að 25% hluta-
bréfanna seld en fyrirtækið er nú al-
gerlega í eigu norska ríkisins. ESA
hefur gagnrýnt markaðssetningu
hlutabréfanna sem beinist aðallega
að Norðmönnum, en inn á hvert
heimili í Noregi verður m.a. sent sér-
stakt bréf. Gunnar Gjerde, talsmaður
norska olíu- og orkumálaráðuneytis-
ins, segir í samtali við Aftenposten að
allir íbúar Evrópska efnahagssvæð-
isins fái vissulega sömu kjör í útboð-
inu. Reyndar fái bara Norðmenn sent
bréf, en að mati ráðuneytismanna
stangist það ekki á við EES-samn-
inginn. „Allir munu hafa sama rétt til
að kaupa hlutabréf á sama gengi,“
ítrekar Gjerde.
Statoil greiðir 70% skatt
Aftenposten greinir einnig frá því
að norsk olíufélög greiði afar háan
skatt af starfsemi sinni á land-
grunninu. Þannig greiddi Norsk
Hydro 60% skatt í fyrra en Statoil
hefur ávallt greitt hærra hlutfall og
greiddi t.d. á fyrsta fjórðungi þessa
árs 70% skatt. Þegar skráning Statoil
er yfirstaðin, 18. júní nk., mun fyr-
irtækið greiða hæsta skatthlutfall
allra skráðra fyrirtækja í heiminum.
Norsk Hydro, sem er stærsta al-
menningshlutafélag í Noregi, var áð-
ur í þeirri stöðu en lætur hana nú
góðfúslega eftir, að sögn nýskipaðs
forstjóra, Eivinds Reiten.
Statoil 1.600–
1.800 milljarða
króna virði
Ósló. Morgunblaðið.
Í KJÖLFAR hæstaréttardóms í
Englandi í vikunni hafa lyfsalar nú
misst einkarétt á að selja lyf sem
hægt er að kaupa án lyfseðla.
Ljóst er að lyfin munu lækka
verulega, bæði vegna aukinnar
samkeppni en einnig vegna þess
að lyfsalar hafa lagt vel á þau til
að standa undir löngum opnunar-
tíma og sérhæfðu starfsliði.
Auk þess sem kjörbúðir hafa
verið áfjáðar í að ná til sín þessari
vöru munu keðjur eins og Boot’s,
sem er lyfsölukeðja er selur einnig
snyrtivörur og framkallar filmur,
nú hugsa verðlagningu sína upp á
nýtt. Boot’s hafði áður lýst því yfir
að keðjan hygðist ekki keppa við
kjörbúðirnar um lágt verð en hef-
ur nú skipt um skoðun. Í viðtali við
Financial Times lýsir Steve Russ-
ell framkvæmdastjóri Boot’s því
yfir að þótt Boot’s styðji viðleitni
smályfsala sé keðjunni ekki stætt
á öðru en að lækka verðið í sam-
ræmi við tilboð kjörbúðanna. Hann
bendir einnig á að við afgreiðslu
lyfseðlalausra lyfja þurfi oft að
veita ráð, svo það dugi ekki bara
að setja þau upp í hillu.
Í Bretlandi er mikið af litlum
lyfjabúðum. Opnunartíminn er
misjafn en innan um eru lyfjabúðir
sem eru opnar allan sólarhringinn
sjö daga vikunnar. Ýmsir halda því
fram að margar litlar lyfjabúðir
muni nú leggja upp laupana og að
það muni einkum bitna á lyfjabúð-
um í dreifbýli svo þjónustan þar
verði á endanum lélegri. Kjörbúðir
geti ekki veitt neina ráðgjöf og
þegar lyfjabúðir hverfi verði erf-
iðara fyrir neytendur að ná í lyf
sem aðeins fáist gegn lyfseðli.
Að sögn Financial Times fá lyf-
salar um 80 prósent veltunnar fyr-
ir afgreiðslu lyfseðla frá heilbrigð-
iskerfinu en sextán prósent af
hagnaði þeirra koma frá sölu lyfja
sem ekki þarf að ávísa af læknum.
Lyfsalar eru argir að standa nú
frammi fyrir samkeppni við kjör-
búðakeðjur og aðra, því ef lyfja-
búðum fækki minnki um leið þjón-
ustan í heilbrigðiskerfinu. Stjórn
Verkamannaflokksins hefur álykt-
að lyfjabúðir geti veitt aukaheil-
brigðisþjónustu en fækkun búða
mun að mati lyfsala draga úr þeim
möguleika.
Lyfseðlalaus lyf
verða seld í bresk-
um kjörbúðum
London. Morgunblaðið.
ÚR VERINU
ÁKVEÐIÐ hefur verið að Finn Jeb-
sen taki við forstjórastöðu hjá Orkla
2. júlí nk. af Jens P. Heyerdahl. Árs-
laun Jebsen verða um 33 milljónir ís-
lenskra króna sem er töluvert lægri
upphæð en Heyerdahl þáði í laun,
um 44 milljónir.
Nokkur óróleiki hefur ríkt innan
Orkla undanfarið ár. Heyerdahl til-
kynnti starfslok sín sem forstjóri á
síðasta ári og strax var tilkynnt að
Jebsen tæki við. Á aðalfundi Orkla
fyrr í þessum mánuði var ljóst að
Heyerdahl nýtur ekki stuðnings
stórra hluthafa og þykir ólíklegt að
hann taki sæti í stjórn fyrirtækisins.
Nýtt hluthafaráð var kjörið á aðal-
fundinum og mun það sjá um að út-
nefna nýja stjórn fyrirtækisins. Bú-
ist var við að stjórnin yrði mynduð
fyrir maílok en nú hefur verið til-
kynnt að það verði í lok júní nk.
Jebsen tekur við Orkla 2. júlí
Ósló. Morgunblaðið.
SLYSATRYGGINGAR fyrir sjó-
menn, svokallaðar „kaskótrygging-
ar“ sem bæta líkamstjón án tillits til
þess hvernig slys ber að höndum,
kosta um 280 milljónir króna árlega,
að mati framkvæmdastjóra Lands-
sambands íslenskra útvegsmanna.
Hann segir sjómenn nú þegar njóta
betri vátrygginga en aðrar stéttir í
landinu.
Sjómannasamtökin hafa í kjara-
viðræðum við útvegsmenn farið
fram á að sjómenn verði tryggðir
með þessum hætti en útvegsmenn
hafa viljað greiða helming kostnað-
arins á móti sjómönnum. Friðrik
Arngrímsson, framkvæmdastjóri
Landssambands íslenskra útvegs-
manna, segir út í hött að halda því
fram að sjómenn séu illa tryggðir til
sjós. „Við erum með ábyrgðartrygg-
ingar, þar sem bætur eru greiddar
samkvæmt skaðabótalögum. Auk
þess erum við með slysatryggingar,
sem eru betri en almennt gerist hjá
öðrum stéttum.“
Friðrik segir engan vafa leika á
því að slysatíðni til sjós sé hærri en í
flestum störfum í landi. Þess vegna
hafi útvegsmenn fallist á að kaupa
helming í svokallaðri kaskótrygging-
unni á móti sjómönnum, áður en
verkfallið hófst. Sjómenn hafi hins-
vegar ekki fallist á það. „Við viljum
hinsvegar ekki greiða tryggingu fyr-
ir slys sem sjómenn verða fyrir í frí-
tíma sínum, líkt og sjómenn fara
fram á. Slys eru algeng úti á sjó og
það er því sjálfsagt mál að tryggja
menn fyrir þeim. Auðvitað vilja út-
gerðarmenn að sjómenn séu vel
tryggðir. Það hefur enginn útgerð-
armaður yndi af því að sjómaður fari
illa bættur frá borði. Þess viljum við
endilega kaupa betri tryggingar en
viljum skipta kostnaðinum. Það
þurfti að minnsta kosti ekki að fara í
verkfall út af þessu atriði. Þessi af-
staða okkar lá fyrir áður en sjómenn
fóru í verkfall.“
Útgerðin borgar um 65%
af slysatryggingu vélstjóra
Friðrik segir að samkvæmt kjara-
samningi útvegsmanna við Vél-
stjórafélag Íslands borgi útgerðin
um það bil 65% af kaskótryggingu
fyrir vélstjóra. Eins og fram hefur
komið sömdu sjómenn á farskipum á
síðasta ári um slíka slysatryggingu
gegn 10 ólaunuðum yfirvinnustund-
um á ári. Friðrik segir að þegar
samið var við farmenn hafi kostn-
aðurinn við tryggingarnar verið
meiri en menn hafi gert sér grein
fyrir í upphafi og 10 yfirvinnutímar
ekki samsvarað helmingnum af
kostnaðinum eins og reiknað var
með. Hann segir að líklega kosti um
280 milljónir króna á ári að kaupa
hina svokölluði kaskótryggingu fyrir
alla sjómenn á fiskiskipaflotanum.
Ef samið yrði við alla sjómenn á
þeim nótum sem samið var um við
vélstjóra myndi tryggingin kosta út-
gerðina um og yfir 180 milljónir
króna. Þessar tölur eru, að sögn
Friðriks, byggðar á upplýsingum frá
íslenskum tryggingarfélögum. Hann
segir einnig mögulegt að kaupa slík-
ar tryggingar frá erlendum trygg-
ingarfélögum.
„Kaskótryggingar“ fyrir sjómenn á fiskiskipum
Kosta um 280 millj-
ónir króna á ári
RÚMLEGA sex vikna verkfall sjó-
manna, sem lauk í fyrrakvöld, hafði
mjög takmörkuð áhrif á afkomu og
orðspor Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna hf., að sögn Gunnars
Svavarssonar, forstjóra SH.
SH selur sjávarafurðir á alþjóð-
legum mörkuðum og rekur dótt-
urfyrirtæki í átta löndum. Í frétta-
tilkynningu 10. maí sl. vegna
árshlutauppgjörs SH frá janúar til
mars kemur m.a. fram að verkfall
sjómanna sé farið að setja mark
sitt á rekstur nokkurra dóttur-
félaga og ljóst að dragist það enn á
langinn fari ekki hjá því að hagn-
aður minnki frá því sem ella hefði
orðið.
Birgðahald og innkaup
Gunnar segir að með birgðahaldi
annars vegar og hins vegar með
innkaupum annars staðar frá, hafi
almennt tekist að halda þeirri
þjónustu uppi sem SH hafi lofað á
hverjum markaði. Á þessu kunni
þó að vera einhverjar undantekn-
ingar, eins og að karfa hafi vantað
inn á Þýskaland. „Hingað til eru
mjög takmörkuð áhrif á afkomu og
okkar orðspor,“ segir hann um
áhrif verkfallsins og bætir við að
nú sé spurningin hvort náist að
veiða upp í kvótann af úthafskarf-
anum og eins um gæði karfans.
Verði einhver samdráttur í þessum
veiðum gæti hann haft áhrif á sölu í
Japan.
„Við virðumst hafa þolað þetta
langt verkfall,“ segir Gunnar og
bendir á að þar sem vitað hafi verið
um það með þó nokkrum fyrirvara
hafi tekist að gera viðhlítandi ráð-
stafanir og birgðastaðan hafi því
verið góð auk þess sem tekist hafi
að fylla upp í göt með fiski annars
staðar frá. „Ef þetta hefði dregist
lengur hefðu áhrifin orðið meiri en
úr því sem komið er slapp þetta
fyrir horn,“ segir Gunnar.
Á vef Verðbréfaþings Íslands
kemur fram að Hólshyrna ehf. hafi
selt 104.746.886 kr. að nafnvirði
hlutafjár í SH 14. maí. Eignarhlut-
ur Hólshyrnu eftir söluna er eng-
inn, en var 7%. Einn af helstu eig-
endum Hólshyrnu er Róbert
Guðfinnsson stjórnarformaður SH,
en hann er líka stjórnarformaður
Þormóðs ramma-Sæbergs hf., sem
keypti umræddan hlut sama dag.
Eignarhlutur Þormóðs ramma-Sæ-
bergs eftir kaupin er 338.924.124
kr. eða 22,65 % en var 234.177.238
kr. að nafnvirði eða 15,65%. Þá
keypti Róbert Guðfinnsson
4.000.000 kr. að nafnverði í SH og
Ólafur H. Marteinsson, stjórnar-
maður SH og framkvæmdastjóri
Þormóðs-Ramma, 2.000.000 kr. að
nafnverði hlutafjár í SH en þeir
áttu engan hlut fyrir.
SH hélt uppi lofaðri þjónustu á mörkuðum
Verkfallið hafði
takmörkuð áhrif