Morgunblaðið - 18.05.2001, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 2001 37
ÞAÐ er ekki ofsögumsagt að segja að þaðsé ófremdarástandhér á sjúkrahúsinu
vegna launanna. Síðustu
samningar okkar skiluðu
mjög litlum árangri og við
höfum orðið varar við sívax-
andi flótta úr stéttinni á síð-
ustu misserum,“ sagði Jakob-
ína Stefánsdóttir, trúnaðar-
maður sjúkraliða á deild 12-G,
spurð um vinnuandann á
sjúkrahúsinu. Jakobína sagði
sjúkraliða almennt vera lang-
þreytta eftir að hafa staðið í
verkfalli sem skilaði engu af
því sem til var ætlast miðað
við lengd verkfallstímans.
Spurð hvort hún teldi að
sjúkraliðar væru tilbúnir í
aðrar verkfallsaðgerðir sagð-
ist hún ekki telja að svo væri
en sjúkraliðar væru hins veg-
ar tilbúnir til fjöldauppsagna
ef ekkert væri að gert.
„Það hefur eiginlega ekkert
verið talað við okkur og aðeins
örfáir fundnir haldnir. Þegar
samninganefndin er svo köll-
uð inn á fund er hún varla
komin inn fyrir dyrnar þegar
fundinum er aflýst,“ sagði
Þorbjörg Einarsdóttir sjúkra-
liði aðspurð hvernig kjaravið-
ræður sjúkraliða gangi. Þor-
björg sagði hækkun byrj-
unarlauna vera lágmarks-
kröfu til að sporna gegn flótta
úr stéttinni og reyna að örva
nýliðun en hún hefur að sögn
Þorbjargar engin verið síð-
ustu ár.
Gróa Þórarinsdóttir,
sjúkraliði á barnadeild
Hringsins, sagði óöryggi
fylgja því að hafa lausa samn-
inga og veruleg launahækkun
væri brýn. Gróa benti á að eft-
ir átta ára starf væri hún með
116 þúsund krónur í mánaðar-
laun og væri komin upp undir
launaþakið. Fulltrúaþing
Sjúkraliðafélags Íslands hef-
ur samþykkt ályktun þar sem
sett er fram krafa um 150.000
króna byrjunarlaun og sagð-
ist Gróa telja það sanngjarna tölu.
Spurð hvort hún væri reiðubúin að
fara í verkfall ef til kæmi, sagðist
hún ekki kjósa það þar sem síðasta
verkfall hafi ekki skilað tilætluðum
árangri.
Mikilvægi starfsins endur-
speglast ekki í laununum
Þegar hjúkrunarfræðingar
sjúkrahússins voru spurðir út í
kjaramál sín voru svörin almennt
samhljóða orðum sjúkraliða.
„Mér líst almennt mjög illa á
kjaramál allra hér á Landspítalan-
um. Það eru allar stéttir, hjúkrunar-
fræðingar, sjúkraliðar og læknar,
með lausa samninga og samninga-
nefnd ríkisins virðist vera algjörlega
áhugalaus um að tala við okkur,“
sagði Þórdís Þorsteinsdóttir, hjúkr-
unarfræðingur. „Okkur finnast störf
okkar einskis metin og ráðamenn
ekki hafa áhuga á því sem við erum
að gera. Við teljum okkur vera að
vinna mjög gott og metnaðarfullt
starf hér á sjúkrahúsinu en það er
algjörlega hundsað af yfirvöldum og
mikilvægi starfsins endurspeglast
ekki að neinu leyti í laununum,“
sagði Þórdís og bætti við að þetta
gilti um allar fyrrnefndu stéttirnar.
Hún sagði hjúkrunarfræðinga vera
með góða menntun eftir langt og
strangt nám sem væri ekki metið til
launa og það væri því eðlilegt að ný-
útskrifaðir hjúkrunarfræðingar
sæktu í störf í einkageiranum.
„Störf hjá einkafyrirtækjum eru
betur launuð, vinnutími er þægilegri
og vakta- og starfsálag ekki eins
mikið og er hér.“ Aðspurð hvort ekki
sé hægt að byggja á árangri síðustu
samninga, segir hún svo auðvitað
vera. „Við erum ánægðar með aðlög-
unarsamningana sem við fengum í
gegn síðast en hins vegar eru grunn-
launin það léleg og sú staðreynd að
vaktaálagið sé það eina sem getur
haldið uppi laununum er mjög óeðli-
leg. Það er ekkert grín hvað fólk
neyðist til að vinna mikið um nætur
og helgar frá fjölskyldum sínum að-
eins til að geta krafsað inn mann-
sæmandi laun.“ Aðspurð hvort hún
væri tilbúin í verkfallsaðgerðir svar-
aði hún játandi þar sem hún liti á
verkfall sem tækifæri til að minna á
aðstæður innan stéttarinnar.
Inga Valdimarsdóttir hjúkrunar-
fræðingur tók undir orð starfs-
systur sinnar og sagði það und-
arlegt að það væri hægt að
bjóða stéttinni upp á að vera
samningslaus svo mánuðum
skiptir. „Ég held að samnings-
vilji sé lítill af hálfu ríkisins og
menn þar séu ansi stífir og erf-
iðir viðureignar. Þeir virðast
ekki tilbúnir til að hliðra neitt
til. Við erum að berjast fyrir
bættum kjörum og verkfalls-
vopnið er það síðasta sem við
viljum grípa til en það verður að
þrýsta á aðgerðir,“ sagði Inga
og sagði unga hjúkrunarfræð-
inga ekki tilbúna til að þiggja
byrjunarlaun á spítalanum svo
lengi sem þeim bjóðist önnur
störf. „Það er alltaf þessi skort-
ur á faglærðu fólki hér innan-
húss og þegar fólk vantar í störf
þá verður að saxa á þjónustuna
og loka deildum. Við getum
auðvitað ekki sinnt fleiru en við
önnum, það segir sig sjálft.“
Brynja Ingadóttir, deildar-
stjóri á hjarta- og lungnaskurð-
deild, sagði hjúkrunarfræðinga
orðna þreytta á að vera samn-
ingslausir og hljóðið væri þungt
í fólki. „Framgangskerfið sem
var samþykkt eftir síðustu
kjaradeilur hefur vissulega
fært fólki betri kjör en nú eru
samningar lausir og það er kom-
inn tími til að endurnýja þá.“
Brynja sagði tímabært að tala
um almennar grunnkaups-
hækkanir innan stéttarinnar
þar sem hjúkrunarfræðingar
hefðu ekki enn náð sömu launa-
kjörum og aðrir háskólamennt-
aðir starfsmenn með sambæri-
lega menntun. „Það er líka
kominn tími til að tala um aukn-
ar greiðslur í sambandi við næt-
urvinnuálagið og við höfum
einnig mikinn áhuga á að stytta
vinnuvikuna. Fólk í hundrað
prósent starfi vinnur alltaf
langt yfir 40 tíma á viku og þá
eru aukavaktir ekki meðtald-
ar.“
María Davíðsdóttir, hjúkrun-
arfræðingur á barnadeild
Hringsins, sagðist líta boðað
verkfall jákvæðum augum þar sem
samningaviðræður hefðu enn engan
árangur borið. „Hingað til höfum við
verið algjörlega hundsaðar og það er
ekki hægt að sjá neinn árangur af
samningaviðræðunum, maður hefur
á tilfinningunnni að ríkið vilji ekki
semja við okkur af því þeir telji að
við höfum náð svo góðum samning-
um í síðustu kjaradeilum,“ sagði
María og kvað hjúkrunarfræðinga
alls ekki geta tekið undir þetta við-
horf, heldur þyrfti stéttin að halda
sínu striki og berjast fyrir betri kjör-
um. Aðspurð hvaða kjarabætur
væru mest aðkallandi sagði hún
nauðsynlegt að ná hækkun á vinnu-
álagi og endurskoðun á vaktafyrir-
komulagi. María sagði kjaradeilurn-
ar þó næstum drukkna í skipulags-
breytingum sjúkrahússins og
starfsfólk hefði ekki orku til að
hugsa um þetta allt í einu. „Ástandið
hér á spítalanum er mjög eldfimt út
af öllu umrótinu sem á sér stað
vegna sameiningar sjúkrahúsanna,“
sagði María og benti á að á barna-
sviðinu einu væru 14 hjúkrunar-
fræðingar, hún sjálf þar með talin,
annaðhvort farnir eða á förum.
Vinnudeilur sjúkraliða og hjúkrunarfræðinga
Hópuppsagnir
frekar en annað
langvinnt verkfall
Hjúkrunarfræðingar og sjúkraliðar Landspítala – háskóla-
sjúkrahúss hafa verið með lausa samninga í sjö mánuði eða síðan
í nóvember í fyrra. Hægt miðar í samningaviðræðum og fer
óánægja starfsmanna spítalans vaxandi.
Jakobína
Stefánsdóttir
Þórdís
Þorsteinsdóttir
María
Davíðsdóttir
Brynja
Ingadóttir
Þorbjörg
Einarsdóttir
Inga
Valdimarsdóttir
ki og laxi
ir Japana.
ndiráða í
eins fela í
auka við-
tuðli það
samstarf
vettvangi.
nleg hags-
gi, þ.á m.
eimsfriði,
rfisins og
rgra ann-
hafa lagt
efla starf
nnið að því
að auka þýðingu öryggisráðsins og
segir hann Japani kunna vel að
meta stuðning Íslendinga á þeim
vettvangi.
Spurður um pólitískt og efna-
hagslegt ástand í Japan um þessar
mundir, segir Kawai Japana hafa
verið að ganga í gegnum langt tíma-
bil breytinga og uppstokkunar á
báðum þessum sviðum. Nýkjörinn
forsætisráðherra í Japan, Junichiro
Koizumi, hefur lofað róttækum um-
bótum eftir langt skeið efnahagserf-
iðleika og segir Kawai Japana binda
miklar vonir við hinn nýja forsætis-
ráðherra.
Nýr forsætisráðherra nýtur
mikils stuðnings almennings
Að sögn Kawai urðu miklar
breytingar á japönskum stjórnmál-
um eftir að kalda stríðinu lauk og
greina megi augljós skil í lok níunda
áratugar og byrjun þess tíunda á
síðustu öld. Fram að þeim tíma ein-
kenndust stjórnmál af átökum á
milli eins stórs íhaldsflokks og jafn-
aðarmanna sem skipuðu stærsta
andstöðuflokkinn. Sá flokkur sýndi
tengslum við Sovétríkin og Kína
meira umburðarlyndi en nú eru
þessi tengsl orðin allt öðruvísi.
Nýi forsætisráðherrann, Koiz-
umi, tók nýlega við völdum úr hendi
Mori, óvinsælasta forsætisráðherra
sem setið hefur í Japan. Vinsældir
hans eru miklar meðal almennings
en stuðningur við Mori hafði hrapað
niður í 12%. Að sögn Kawai sýna
skoðanakannanir að Koizumi nýtur
stuðnings meira en 80% íbúa í Japan
og samkvæmt skoðanakönnun eins
dagblaðs mældist það 89%. „Sem
þýðir að næstum allir Japanir styðja
nýja forsætisráðherrann.“
Ástæðuna fyrir þessum vinsæld-
um má skýra með ýmsum hætti.
Kawai segir að mörgum hafi þótt
umbætur hafa tekið of langan tíma
en Koizumi hefur lofað raunveru-
legum breytingum í Japan og marg-
ir íbúar vænta þess að hann verði
sterkur leiðtogi í enduruppbygg-
ingu samfélagsins og efnahagslífs-
ins.
Í júlí fara fram kosningar í efri
deild þingsins, en þar hefur flokkur
Koizumi, Frjálslyndi lýðræðisflokk-
urinn, ekki meirihluta og hefur
þurft að mynda samsteypustjórn.
Kawai segir því næstu tvo til þrjá
mánuði vera afar þýðingarmikla
fyrir þróun japanskra stjórnmála.
Hagvöxtur mun aukast með
tiltrú fólks á efnahagslífinu
Að sögn Kawai hefur efnahagur
landsins átt í erfiðleikum vegna
skuldasöfnunar frá því um 1990 og
þrátt fyrir ýmsar endurbætur hefur
ekki tekist að losna við þá miklu
skuldsöfnun sem íþyngt hefur efna-
hagslífinu. Nikkei-vísitalan hefur þó
farið heldur batnandi síðan í mars,
en þrátt fyrir það hefur ekki tekist
að endurvekja traust almennings á
efnahagslífinu og markaðurinn bíð-
ur eftir að sjá til hvaða aðgerða nýja
stjórnin muni grípa í efnahagsmál-
um. „Spurningin er sú hver ímynd
markaðarins verður eftir kosning-
arnar í júlí og það hvort almenning-
ur fær aftur trú á efnahag landsins.“
Hann segir að þótt efnahagur
landsins þjáist vegna samdráttar sé
ástandið í Japan engu að síður ólíkt
því sem þekkist hjá öðrum þjóðum
sem standa frammi fyrir vanda-
málum í efnahagslífinu. „Það sem ég
á við, er að við höfum ennþá mjög
hátt tæknistig og mjög skilvirkan
markað. Þar á ofan bætist að Jap-
anir eiga gríðarlega mikið sparifé.
Almenningur á 13 billjónir dollara í
sparifé, þannig að fólk á peninga.
En vandamálið er að fólk eyðir ekki
peningunum og það eyðir ekki pen-
ingunum vegna þess að það treystir
ekki á efnahagskerfið. Þegar búið
verður að byggja upp tiltrú fólksins
á efnahagskerfinu og fólk fer að
eyða peningunum getum við aftur
náð upp hagvextinum.
Þessar miklu vinsældir Koizumi
eru traustvekjandi og vekja upp
miklar vonir. Þannig að það verður
fróðlegt að sjá hvernig ástandið
verður að hálfu ári liðnu.“
ráða landanna styrkja tengsl þjóðanna
ir land-
saman
sviðum
slandi og í Noregi, segir að
ngurs sem Íslendingar hafa
nnulífs í landinu, þrátt fyrir
ur P. Jörundsson ræddi við
guleika felast í auknum
m þjóðanna.
erra
a þá þjón-
. Upplýs-
ekki ein-
t um sjálft
i hennar,
gna. Tak-
að tæknin
nýtist í efnahagslegum tilgangi,
skapi nú sóknarfæri og auki fram-
leiðnina.“
Nýjum fyrirtækjum veitist
auðvelt að hefja starfsemi
Davíð sagði lykilatriði að nýjum
fyrirtækjum veittist auðvelt að hefja
starfsemi. Viðvíkjandi þessu minnt-
ist hann á skýrslu um samkeppnis-
hæfi ríkja heims, sem Harvard-há-
skólinn gaf út á síðasta ári. „Meðal
þess sem sérstaklega var kannað,
var hversu auðvelt væri að stofna
nýtt fyrirtæki. Var þá horft til þess
hversu aðgengi að áhættufé og
lánsfé væri auðvelt og einnig til þess,
hversu skýr lagaramminn um ný
fyrirtæki væri. Í þessum saman-
burði var Ísland í þriðja sæti þjóða
heims, næst á eftir Bandaríkjunum
og Hong Kong. Þegar spurt er um
verkefni stjórnvalda á sviði upplýs-
ingatækni er svarið m.a. að gera allt
sem hægt er til að tryggja stofnun
nýrra fyrirtækja verði áfram auð-
veld á Íslandi.“
Ingvar Kristinsson, formaður
Samtaka íslenskra hugbúnaðarfyrir-
tækja, sagði afskiptaleysi stjórn-
valda af upplýsingaiðnaðum af hinu
góða en taldi þörf á að greinin eign-
aðist málsvara innan stjórnsýslunn-
ar, sem kæmi málefnum greinarinn-
ar á framfæri.
Fram kom í máli hans að 2.600
starfsmenn störfuðu nú í hugbúnað-
argeiranum, en fjöldi þeirra tvöfald-
aðist frá 1995. Greinin velti 15,9
milljörðum króna í fyrra og sagði
Ingvar greinina vera þá atvinnu-
grein sem hraðast yxi í þjóðfélaginu
um þessar mundir. Upplýsinga-
tækniiðnaðurinn í heild sinni væri þá
að auka hlut sinn í þjóðartekjum úr
3,2% 1996 í 4,3% 1999.
Ingvar taldi íslensk fyrirtæki á
sviði upplýsingatækni eiga eftir að
sækja í vaxandi máli á erlenda mark-
aði, meira en nú væri þegar raunin.
Með þeim hætti kæmi meira fjár-
magn inn í landið, enda væru fyr-
irtækin að afla tekna í erlendum
hagkerfum, sem skiluðu sér til móð-
urfyrirtækja þeirra hérlendis. „Móð-
urfélögin starfa hér áfram svo lengi
sem rekstrar- og skattalegar að-
stæður í okkur umhverfi er hag-
stæðara en við þekkjum víða erlend-
is,“ sagði Ingvar. „Meðan svo er,
byggjum við upp greinina hér heima,
flytjum þekkinguna út með ákveðn-
um hætti, stofnum dótturfyrirtæki
erlendis, flytjum svo fjármagnið til
baka og reynum að skapa verðmæt-
ustu störfum í öllum þessum geira
hér heima. Þannig er unnt að auka
enn frekar þjóðartekjurnar.“
nn fái að
n á sviði
atækni