Morgunblaðið - 18.05.2001, Blaðsíða 33

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 2001 33
Í YFIRLÝSINGU sinni segirRico Saccani: „Það tekur migafar sárt, að ég sé mig núknúinn til að binda enda á
samstarf mitt við Sinfóníuhljóm-
sveit Íslands. Ég hef ekki getað
stjórnað hljómsveitinni á tvennum
tónleikum að undanförnu af per-
sónulegum ástæðum og vegna veik-
inda minna, en getgátur hafa verið
uppi um ákvörðun mína um að
hætta. Það er ekki nema sanngjarnt
að ég láti frá mér fara stutta yfirlýs-
ingu að svo komnu.
Ég hef átt sérlega ánægjuleg þrjú
ár sem aðalhljómsveitarstjóri og
listrænn stjórnandi Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands, hljómsveitar sem ég
hef alltaf talið mikillar viðurkenn-
ingar verða. Fyrir tíu árum var mér
boðið að stjórna góðgerðartónleik-
um til styrktar heimilislausum börn-
um á Íslandi. Vegna þessarar
reynslu, og vonar um að ég gæti
bætt árangur hljómsveitarinnar, var
mér nokkrum árum síðar boðin
staða aðalhljómsveitarstjóra Sinfón-
íuhljómsveitar Íslands. Þessa stöðu
þáði ég, enda gerði ég mér fulla
grein fyrir miklum möguleikum
þessarar hljómsveitar.
Á árum mínum með hljómsveit-
inni hef ég oft gert miklar kröfur til
frábærra hljóðfæraleikara Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands. Hljómsveitar-
meðlimir hafa lagt sig fram og unnið
vel á þessum tíma, og tónlistarleg
færni hljómsveitarinnar hefur auk-
ist, svo hljómsveitin hefur náð leikni
sem vakið hefur athygli á alþjóða-
vettvangi, eins og ljóst var á síðustu
tónleikaferð okkar til Bandaríkj-
anna og Kanada. Að auki hefur
hljómsveitinni nýlega verið sýndur
mikill áhugi í Asíu og Mið- og Vest-
ur-Evrópu og vonir eru bundnar við
tónleikahald á þessum svæðum. Ég
hef persónulega lagt hart að mér við
að fá framúrskarandi hljóðfæraleik-
ara til Íslands til að leika með
hljómsveitinni, en mér hefur þótt
jafnmikilvægt að koma á framfæri
bestu listamönnum íslensku þjóðar-
innar. Allir þessir listamenn hafa
lýst mikilli ánægju með samstarfið
við okkur. Sem listrænn ráðgjafi hef
ég eytt ómældum tíma og persónu-
legum samböndum til að hljómsveit-
in geti notið viðurkenningar utan Ís-
lands. Í samvinnu við Þröst Ólafs-
son, framkvæmdastjóra hljómsveit-
arinnar, sem er og hefur verið minn
mesti stuðningsmaður, hefur mér
verið kleift að bjóða upp á sviðsett-
an óperuflutning með hljómsveitinni
á óperunum Turandot, Aidu og
Carmen á síðustu misserum. Áform
voru uppi um að setja upp í fyrsta
sinn á Íslandi ballettinn Hnotu-
brjótinn eftir Tsjajkovskíj, í sam-
vinnu við einn af fremstu ballett-
flokkum Evrópu. Að auki hefur
hljómsveitin hljóðritað þrjá framúr-
skarandi geisladiska, sem nú eru
seldir um allan heim. Með aðstoð
Þrastar Ólafssonar hefur mér ekki
aðeins tekist að bæta hljóðfæraleik-
urum í hljómsveitina, það hefur
einnig tekist að gera það án þess að
starfsöryggi annarra hljóðfæraleik-
ara hafi verið stefnt í hættu, en það
er nokkuð sem hljómsveitarstjórar
eiga almennt ekki að venjast. Ég
hafði bundið vonir við að á síðustu
þremur árum, með svo marga frá-
bæra tónleika að baki og góðan ár-
angur á mörgum sviðum, hefði
skapast gagnkvæmur skilningur og
traust milli mín, hljómsveitarinnar
og stjórnar hennar. Ég vonast til að
geta komið til Íslands til að halda
kveðjukonsert 5. október, og kveðja
þá mína tryggu áheyrendur og
hljómsveitina sem hefur verið mér
svo kær.“
Harmar að ekki verður
framhald á samstarfi
Stjórn Sinfóníuhljómsveitar Ís-
lands sendi í gærkvöldi frá sér eft-
irfarandi fréttatilkynningu:
„Eins og áheyrendur Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands hafa orðið
áskynja hefur aðalstjórnandinn
Rico Saccani ekki stjórnað sveitinni
í mars og apríl, eins og ráðgert hafði
verið. Var það sakir veikinda hans.
Rico Saccani hefur tjáð stjórn
Sinfóníuhljómsveitar Íslands að
hann, af persónulegum ástæðum,
sjái sér ekki fært að halda áfram
starfi sínu sem aðalhljómsveitar-
stjóri. Hefur stjórn hljómsveitarinn-
ar fallist á ósk hans í þessum efnum.
Rico Saccani var upphaflega ráð-
inn aðalhljómsveitarstjóri til
tveggja ára frá og með miðju ári
1998 af þáverandi stjórn hljómsveit-
arinnar. Núverandi stjórn óskaði
eftir framlengingu þeirrar ráðning-
ar um önnur tvö ár og var samið um
framhaldsráðningu fram á mitt ár
2002.
Sinfóníuhljómsveitin hefur þrosk-
ast og náð mjög góðum árangri und-
ir stjórn Ricos Saccani og er þar
skemmst að minnast glæsilegrar
tónleikaferðar til Norður-Ameríku á
sl. hausti.
Stjórn hljómsveitarinnar þakkar
honum farsæla stjórn sveitarinnar á
liðnum árum og harmar að ekki get-
ur orðið framhald á samstarfinu
með þeim hætti sem ráð hafði verið
fyrir gert.
Samkomulag er um að Rico Sacc-
ani komi og stjórni hljómsveitinni á
einum tónleikum á hausti kom-
anda.“
Rico Saccani hættir sem aðalhljómsveitarstjóri SÍ
„Batt vonir við gagnkvæm-
an skilning og traust“
Stjórn Sinfóníuhljómsveitar Íslands og
Rico Saccani aðalhljómsveitarstjóri hafa
náð samkomulagi um starfslok hans hjá
hljómsveitinni en undanfarnar vikur hefur
sterkur orðrómur þessa efnis verið á
kreiki. Hann hefur nú verið staðfestur
og bárust Morgunblaðinu yfirlýsingar
beggja aðila í gær.
Rico Saccani, aðalstjórnandi Sinfóníuhljómsveitar Íslands.
Eden Hveragerði
Sýningu Myndlistaklúbbsins
„Málun og teiknun í Hvassaleiti“
sem haldin er í Eden í Hveragerði
lýkur á sunnudag.
Handverk og hönnun
Sýningunni Borðleggjandi hjá
Handverki og hönnun, Aðalstræti 12
lýkur á sunnudag. Yfirskrift sýning-
arinnar er „Borðum saman við fal-
lega búið borð og verum lengi að
því“. Þar sýna þrjár leirlistakonur og
þrír textílhönnuðir verk sín og leggja
sameiginlega á borð.Þær eru Guð-
laug Halldórsdóttir, Helga Pálína
Brynjólfsdóttir, Kristín Sigfríður
Garðarsdóttir, Margrét Jónsdóttir,
Ólöf Erla Bjarnadóttir og Ragna
Fróðadóttir.
Sýningin er opin laugardag og
sunnudag frá kl. 12-17. Aðgangur er
ókeypis.
Sýningum lýkur
eldra verk, en þó auðugt af ljóðræn-
um, allt að því rómantískum, köflum.
I. þáttur er undir sónötuformi og
hefst á undirleikslausri reifun ein-
leikarans á fyrra aðalstefi, en hið
seinna hljómar líkt og væri fyrir-
mynd Piaf-ballöðunnar La vie en
rose. Hinn hægi nýklassíski miðþátt-
ur er ugglaust með því fegursta sem
Prokofjev samdi í konsertgreininni
og hefst og endar á eftirminnilegum
plokkuðum arpeggíóum í strengjum
sem bakgrunn við sönghæft fiðlustef-
ið og kontrapunkt í klarínett, er leik-
ur dúett við kontrabassa í bláenda.
Hryngammur Prokofjevs færist svo í
lokaþætti í æðra veldi, m.a. með tíðri
notkun á 5- og 7-skiptum takti og í
þríþættu rondóformi. Stradívaríus-
fiðla sem áður var í eigu frægasta
fiðlukennara Rússa, Leopolds Auer,
söng fagurlega í bíósalnum vestur á
Melum í lýtalausri meðferð hins ört
rísandi fiðluvirtúóss, Vadims Gluzm-
an, sem runninn mun frá Úkraínu, en
nú búsettur í Ísrael. Fiðluleikarinn
töfraði fram margt eftirminnilegt
eyrnayndið með sérlega hlýrri og
öruggri túlkun sinni í vel samtvinn-
uðum og nærri kammermúsíkölskum
samleik við hljómsveitina undir þaul-
TROÐFULLT var á tónleikum
Sinfóníuhljómsveitar Íslands í gær-
kvöld, og kannski engin furða. Mel-
ódíski þáttur tónsköpunar hefur
ávallt höfðað mest til almennings, og
í þeim efnum skaga afurðir Tsjæk-
ovskís, Prokofjevs og Sjostakovitsj
óneitanlega upp úr mörgu af því sem
samið hefur verið fyrir sinfóníu-
hljómsveit aldarhelminganna sitt
hvorum megin við 1900, og velflestu
eftir það. Komið var aftan að háróm-
antík Tsjækovskís út frá írónísku
sjónarhorni tveggja sovézku eftir-
manna hans, þótt báðir væru sjálfir
þónokkrir rómantíkerar inn við bein-
ið. Fyrst og léttvægast með gáska-
fullri ballettsvítu Sjostakovitsj frá
1952, er hann dró saman úr tveim
eldri verkum frá 4. áratug, leikhús-
tónlistinni við „Comédie humaine“
eftir Balzac og ballettnum Tæri læk-
urinn. Ljúft og auðmelt sælgætisbox
fullt af tónrænu konfekti og sleiki-
pinnum, léttkryddað hrynrænum og
hljómrænum uppátækjum í jafnt
lævísu sem grófara gríni er gömlu
spaugararnir Rossini, Offenbach og
Strauss yngri hefðu ugglaust kunnað
að meta við skál. Það var gaman að
sjá hljómsveitina leggja sig ekki síð-
ur fram í þessu sirkuskennda létt-
meti en í seinni atriðum kvöldsins,
enda gat fjörug en fáguð spila-
mennskan iðulega ginnt mann til að
halda að um burðugra verk væri að
ræða en innstæða var fyrir. Höfundi
til varnar má minna á, að þetta
skrautlega tónpjötluteppi Sjostakov-
itsj var tekið saman meðan menning-
arvarðhundar Stalíns eltu enn ólar
við allt sem telja mætti „andöreiga-
legt“. Engu að síður mátti hafa gam-
an að ýmsu nýstárlegu smælki, t.a.m.
niðurlagshljómi Elegíunnar (IV.) á
víbrafón(!).
Frágangur tónleikaskrár var ann-
ars meira eða minna í skötulíki. Ekki
aðeins gleymdist að telja fram IV.
þátt ballettsvítunnar, heldur hafði
einhverjum einnig orðið á í messunni
þegar Fiðlukonsert Prokofjevs var
nefndur og umfjallaður sem nr. 1.
(raunar einnig áður á Netsíðu og í
dagblöðum), sem reyndist þegar á
hólminn kom vera hinn 20 árum
yngri konsert hans nr. 2. En það voru
ekki verri skipti. Nr. 1 hafði síðast
verið leikinn hér í apríl 1999, og sem
betur fór var misskilningurinn leið-
réttur á útbýttu lausblaði þegar
gengið var inn í kvikmyndahúsið.
Konsert nr. 2 í g-moll Op. 63 er meðal
höfuðverka 20. aldar í greininni; tölu-
vert njörvaðri smíð en hið vinsælla
reyndri stjórn Kitajenkos, er greini-
lega vissi nefi sínu lengra um innviði
þessa margslungna verks. Gat fáum
blandaizt hugur um að mikill fengur
var að komu þeirra beggja hingað.
Eftir hlé var komið að líklegum
frambjóðanda í hóp 20 ef ekki 10 vin-
sælustu sinfónía allra tíma, nr. 5 í e-
moll Op. 64 eftir Pjotr Tsjækovskí.
Hljómkviðan er frá árinu 1888; líkt
og svanasöngur hans nr. 6 (Pathét-
ique) þrungin örlagaríku þunglyndi
undir niðri, þótt hlaðin sé sannkall-
aðri perluröð af seiðandi stefjum í
óviðjafnanlegri orkestrun. Það var
greinilegt þegar frá byrjun, að
stjórnandinn var hér á algerum
heimavelli, vissi út í hörgul hvað hann
vildi og hvernig ætti að ná því fram.
Til dæmis vakti fljótt eftirtekt hvað
náðist annars fágætt styrkjafnvægi
milli strengja og lúðra, jafnvel á
kraftmestu stöðum, og var engu lík-
ara en að fjölgað hefði verið mark-
vert í fiðlum, enda léku þær af sjald-
heyrðum krafti og innlifun þegar
mest lét, en samt með glansmiklum
og óþvinguðum samhljómi. Spila-
mennskan var í ótvíræðum stjörnu-
flokki í öllum deildum þetta kvöld,
hnífnákvæm en sveigjanleg, og hlust-
endur upplifðu þá eftirsóknarverðu
en miður sjálfgefnu ánægju af því að
geta heyrt í senn tign massans og tif
einstakra radda í óviðjafnanlegri
tærri og klukkusnarpri túlkun, sem
eflaust verður lengi í minnum höfð.
Rússnesk snilld
í meistaratúlkun
TÓNLIST
H á s k ó l a b í ó
Sjostakovitsj: Ballettsvíta nr. 3.
Prokofjev: Fiðlukonsert nr. 2.
Tsjækovskí: Sinfónía nr. 5. Vadim
Gluzman, fiðla; Sinfóníuhljómsveit
Íslands undir stjórn Dmitris
Kitajenkos. Fimmtudaginn
17. maí kl. 19.30.
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
Flísar
og
parketBorgartúni 33, Reykjavík • Laufásgötu 9, Akureyri