Morgunblaðið - 18.05.2001, Blaðsíða 49

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 2001 49
ENN heldur Sleipnir lífi þó svo
að á móti hafi blásið og tilraunir
Ara Edwalds til að
drepa félagið séu
hrein aftaka en það
hefur honum ekki
tekist og mun aldrei
takast. Sá piltur er nú
búinn að sýna sitt
svarta innræti í mörg-
um liðum og nú síðast
að reyna að frysta or-
lofsfé sjómanna.
Sumir félagar hafa
yfirgefið félagið að ég
tel í fljótfærni og und-
ir þrýstingi frá sínum
vinnuveitendum sem
hafa gyllt fyrir þeim
hvað grasið hinumeg-
in við girðinguna sé
grænna og safaríkara
sem var nú einhverjar sinutægjur
þegar upp var staðið.
En nú vil ég hvetja ykkur til að
tínast í félagið aftur, ykkur verður
vel tekið, týndum sauðum er ávallt
fagnað (það stendur í Biblíunni).
Málið er það að sumir af okkar
vinnuveitendum eru loksins búnir
að átta sig á hvílíkt lögbrot þeir
eru að fremja með því að þvinga
menn úr Sleipni í önnur félög. Ég
sé nú t.d. ekki fyrir mér að Versl-
unarmannafélagið
hefji upp kjarabar-
áttu fyrir ykkur
Kynnisferðamenn, ég
skal trúa því þegar ég
sé það. En það er aug-
ljóst að ekkert er eins
heppilegt fyrir okkar
vinnuveitendur og að
hafa okkur sundraða í
hinum og þessum
félögum og engin til
að berjast fyrir kjör-
um okkar. Það er enn
í gildi og mun gilda
um aldur og ævi að
sameinaðir stöndum
við en sundraðir föll-
um við.
Það er spurning
hvort fólk almennt geri sér grein
fyrir því hvað er að gerast í launa-
málum okkar í láglaunastéttunum,
atvinnuveitendur eru allflestir
búnir að framselja samningsrétt
sinn til Samtaka atvinnulífsins og
það fer varla framhjá nokkrum
hverslags mafíu er búið að koma
þar á fót, tæki til að halda lág-
launastéttunum niðri á hungur-
mörkunum, meðan topparnir eru
búnir að koma sínum launum í al-
veg ótrúlega krónutölu (og ekki
síðri lífeyrissjóðsgreiðslur þegar
þeir hætta að verma stólana.) Mér
sýnist nú að mál Sleipnis sé mál
fyrir mannréttindadómstólinn því-
líkar hafa aðfarir og ofbeldi af
hendi Samtaka atvinnulífsins ver-
ið á hendur félaginu.
Fyrrverandi félagar, gangið þið
bara í ykkar gamla félag aftur, þá
verður vegur ykkar meiri og sam-
viskan mun betri.
Réttlæti eða
valdbeiting
Benedikt
Brynjólfsson
Kjaramál
Það er enn í gildi og
mun gilda um aldur og
ævi, segir Benedikt
Brynjólfsson, að sam-
einaðir stöndum við en
sundraðir föllum við.
Höfundur er rútubílstjóri.
Í NÆR hundrað ár hafa Seyðfirð-
ingar mátt bíða eftir beinu vegasam-
bandi við næstu nágrannabyggð
sína, Mjóafjörð; í næstum heila öld
hefur alls ekkert gerst í
þeim efnum, engar telj-
andi framkvæmdir orð-
ið í vegamálum Seyðis-
fjarðar. Og mikil er sú
þolinmæði. Þarna að-
skilur þessi tvö byggð-
arlög rétt rúmlega 12
kílómetra vegleysa sem
nær frá Þórarinsstöð-
um í Seyðisfirði sunn-
anverðum út að Bæjar-
stæði, síðan upp lága
örstutta Skálanesheiði
yfir krappt og bratt
Dalaskarð og loks suð-
ur í Mjóafjörð, rétt inn-
an við Dalsárbrú. Heila
tólf kílómetra vantar
sem sagt ennþá uppá
að firðirnir tveir séu loksins komnir í
eðlilegt vegasamband á því herrans
ári 2001. Tólf kílómetra, hvorki
meira né minna! Til Seyðisfjarðar
koma árlega um 14.000 erlendir
ferðamenn með allt að 11.000 far-
artæki, komnir yfir úfinn sæ til þess
eins að ferðast um eyland þetta í há-
norðri. Þegar þeir taka land hafa
margir hverjir vitanlega hug á að
aka strandlengjuna og kynnast
fjörðunum í þessu mikilúðlega vog-
skorna landi. En þeir koma þarna að
landi sem ennþá er á þróunarstigi
19. aldar að því er vegasamband
varðar. Ætli þessir erlendu gestir
sér að aka fjarðaleiðina frá Seyðis-
firði, norður um eða suður á bóginn,
eru þeim allar leiðir bannaðar. Vegir
finnast nær engir út með firðinum
fyrir vélknúin farartæki, enginn ak-
vegur úr bænum nema einn einasti
háfjallavegur yfir Fjarðarheiði en sú
leið beinir í reynd ferðalöngunum
rakleiðis burt af Austurlandi. Þeir
halda norður í land eins og glögglega
hefur sýnt sig á undanförnum árum.
Hið sama á einnig við um vaxandi
straum íslenskra ferðamanna á þess-
um slóðum, þeir komast hvorki lönd
né strönd milli fjarða á sínum kröft-
ugu farartækjum; í rauninni er þeim
með vegleysunum bægt frá frekari
ferðalögum um Austurland. Ef til
vill er það líka ætlunin.
Nútímanýlenda
Í nær heila öld hafa Seyðfirð-
ingar greitt skilvíslega alla sína
skatta og allar sínar álögur í
landssjóð, ekkert hafa þeir þó
fengið fyrir sinn snúð í staðinn.
Nær ekkert af þeim fjármunum
virðist skila sér til
baka til dæmis sem
eðlilegar fjárfesting-
ar hins opinbera í
kaupstaðnum. Á síld-
arárunum fyrri í upp-
hafi 20. aldar og þó
einkum á síldveiðiár-
unum síðari um miðbik
20. aldar runnu tugir
milljarða í útflutnings-
tekjum frá Seyðisfirði
beint í landssjóð. Ekk-
ert af þeim auði var lát-
ið skila sér aftur til
staðarins í formi nauð-
synlegustu mann-
virkjagerðar eða til að
efla atvinnulíf staðar-
ins.
Þeir gríðarlegu fjármunir sem til
urðu á Seyðisfirði um miðja 20. öld í
fimmtán ára síldargóðæri voru snar-
lega nýttir allt annars staðar á land-
inu til að kosta þar byggingu heilla
bæjarhverfa, til kaupa á atvinnu-
tækjum í öðrum landsfjórðungi til
eflingar atvinnulífs í öðru lands-
horni. Þar var vissulega handagang-
ur í öskjunni, rösklega tekið til hend-
inni meðan fjármunir entust. Ekki
einu sinni örfá prómill af þeim auði
skiluðu sér aftur til þess staðar sem
skapað hafði öll þau verðmæti. Stað-
urinn víst ekki talinn þess virði, fólk-
ið þar um slóðir ekki talið þess virði,
þrátt fyrir áratuga órofa pólitíska
fylgispekt sína við íhald og fram-
sókn. En „rentukammers“-stjórnar-
hættir af þessu tagi hafa í áranna rás
verið viðhafðir víðar hérlendis: ný-
lendan miskunnarlaust rúin að gögn-
um og gæðum til dýrðar stjórnar-
setrinu. Fyrir því er jú aldalöng
útlensk hefð, aðeins nöfnin hafa
breyst.
Forneskja
í fyrirrúmi
Til þess að koma á beinu vega-
sambandi milli Seyðisfjarðar og
Mjóafjarðar vantar sem sagt ein-
ungis tólf til fjórtán kílómetra bílveg
en til þess að koma á viðlíka vega-
sambandi milli Seyðisfjarðar og
Loðmundarfjarðar þarf um það bil
fjórtán til sextán kílómetra af akfær-
um vegi. Samtals yrðu það því 26–30
kílómetrar sem uppá vantar til að
tengja ferðamannabæinn Seyðis-
fjörð loks við nágrannafirðina með
þokkalega færum bílvegi; þykir víst
mörgum tími til kominn og vel það.
Þvílíkt risaverkefni þessir örfáu kíló-
metrar, sé höfð í huga nútímatækni
og nútímaverkkunnátta í vegagerð!
19. öldin er annars víðast hvar löngu
liðin en þó sjást þess ekki alls staðar
glögglega merki í mannvirkjagerð á
Austurlandi. Það var þó einmitt í lok
19. aldar, nánar tiltekið um 1880, að
athafnamenn á Seyðisfirði létu
leggja fyrir eigin reikning allvand-
aðan kerruveg upp frá Seyðisfirði
um Vestdal yfir Vestdalsheiði um
Gilsárdal og allt niður undir Eiða.
Var fenginn norskur verkfræðingur
til að mæla fyrir veginum og leggja á
ráðin um gerð hans. Ummerki þeirr-
ar vegagerðar sjást víða á þessum
slóðum enn þann dag í dag. Nokkr-
um áratugum síðar lögðu Seyðfirð-
ingar svo þokkalegan kerruveg út
með firðinum sunnanverðum, allt út
í Skálanes. Ennþá árið 2001 eru bæj-
arbúar og ferðamenn að skrölta með
herkjum á bílum sínum eftir þessum
aldna, viðhaldslausa kerruvegi út að
Skálanesi. Þykir víst mörgum að
vegamannvirki það sé fullnýtt nú-
orðið og vel það. Þannig er þá komið
hér á landi að á meðan Austfirðingar
mega áfram hnípast og halda áfram
sinni aldalöngu bið eftir um 2x14 km
vegaspottum eru í öðrum landshluta
uppi áætlanir um 50 km af fjögurra
akreina súperhraðbraut og helst
þurfa líka að koma til járnbrautar-
samgöngur að auki handa þeim
fyrsta flokks Íslendingum sem þar
búa. Þá opnast framkvæmdasjóðir
upp á gátt, þá stendur hvergi á fram-
kvæmdaviljanum.
Ekki þess virði
Halldór
Vilhjálmsson
Samgöngur
Til þess að koma á beinu
vegasambandi milli
Seyðisfjarðar og Mjóa-
fjarðar, segir Halldór
Vilhjálmsson,vantar
sem sagt einungis tólf til
fjórtán kílómetra bílveg.
Höfundur er menntaskólakennari.