Morgunblaðið - 20.12.2001, Blaðsíða 30

ERLENT
30 FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FÁIR eru til frásagnar um það, sem
gerðist, en dag nokkurn fyrir
skömmu dundu ósköpin yfir hryðju-
verkabúðir al-Qaeda í klettagilinu.
Þegar bandarísku sprengjuflugvél-
arnar sneru til baka var ekkert uppi-
standandi, enginn hellir hafði slopp-
ið. Eyðileggingin blasti við hvert
sem litið var.
Í búðunum, sem náðu yfir allstórt
svæði, voru æfinga- og skotsvæði,
nokkrar geymslur fyrir skotfæri og
margir hellar, sem voru ýmist heim-
ili eða kennslustofur fyrir arabana,
Tsjetsjenana og Pakistanana, sem
hér voru þjálfaðir í hryðjuverkum.
Þegar staðið er í varnarvirkjunum
og horft yfir Milawi-dalinn fyrir neð-
an fyllast menn ósjálfrátt nokkurri
öryggiskennd. Staðurinn er mjög af-
skekktur, erfitt að komast að honum
á landi og víghreiðrin sérstaklega
styrkt. Hellarnir höfðu líka verið
styrktir og öruggur vörður um allt
svæðið. Allt reyndist það þó vera
blekking. Viðbúnaðurinn kom að
litlu haldi. Dauðinn kom yfir staðinn
úr lofti.
Erlendir fréttamenn komu í
fyrsta sinn í búðirnar á þriðjudag.
Hellarnir voru þá ekki nema svipur
hjá sjón, margir höfðu hrunið saman
og því ljóst, að bandarísku sprengju-
flugvélarnar höfðu hitt beint í mark.
Íbúarnir, ýmist grafnir undir brak-
inu eða flúnir burt, skildu eftir sig
mikið af skotfærum. Rússneskur
skriðdreki við einn hellismunnann
hafði verið sprengdur sundur og um
allt voru skjöl og kennslubókarefni á
arabísku, fatnaður og sundurtætt
tré.
Afganarnir, sem berjast gegn al-
Qaeda, segja, að þeirra menn hafi
fyrstir farið inn í hellana, ekki
bandarískir og breskir sérsveita-
menn.
„Við fórum inn í einn hellinn á
sunnudag,“ sagði Hazobellah, einn
afgönsku foringjanna. „Þar voru
nokkrir arabar, sumir grátandi en
aðrir hrópandi eitthvað, sem ég ekki
skildi.
Allt í einu ætlaði einn þeirra að
taka pinnann úr handsprengju og
drepa okkur alla en við urðum fyrri
til og skutum hann. Hinir voru hand-
teknir.“
Bin Laden í neðanjarðarhóteli
Allmiklu fjær eru hellarnir, sem
háttsettir al-Qaeda-menn notuðu, og
sagt er, að þeir séu miklu meiri um
sig og betur búnir. Eru margir
þeirra samtengdir og með leynileg-
um útgöngum. Helli Osama bin Lad-
ens hefur verið lýst sem neðanjarð-
arhóteli með löngum gangi og
herbergjum á báðar hendur. Hann
er í Ghryeki Khiel-fjöllum en þangað
er sex tíma ferð héðan á múlasna yf-
ir skógi vaxið svæði.
Nokkrir borgaralega klæddir
Bandaríkjamenn voru í al-Qaeda-
búðunum í Milawi-dal á þriðjudag.
Við sáum einn fara inn í helli og ann-
ar stöðvaði jeppann sinn við sundur-
sprengda varðstöð fyrir ofan búð-
irnar. Þegar einn fréttamannanna
spurði hvað hann væri að gera, svar-
aði hann aðeins: „Hér er fallegt.“
Hellarnir veita litla vörn
þegar sprengjum rignir
Tora Bora. Los Angeles Times.
AP
Afganskir hermenn hvíla sig í búðum sem al-Qaeda-liðar höfðu í Hvítufjöllum, skammt frá Tora Bora.
BANDARÍSKAR leyniþjónustur
hafa útvíkkað leitina að hryðjuverka-
manninum Osama bin Laden til vest-
urhluta Pakistans, en talið er hugs-
anlegt að honum hafi tekist að sleppa
yfir landamærin í hópi al-Qaeda-liða
sem flúið hafa Afganistan á síðustu
dögum.
Óstaðfestar og misvísandi fregnir
á undanförnum dögum herma ýmist
að til bin Ladens hafi sést í austur-
hluta Afganistans eða að hann kunni
að hafa flúið land. Bandaríkjamenn
leggja enn höfuðáherslu á að leita
hans í Afganistan, en í ljósi orðróms
um að hann hafi sloppið yfir landa-
mærin til Pakistans hefur leit einnig
verið hafin þar. Hefur gervihnöttum
og njósnavélum meðal annars verið
beitt í því skyni, að sögn bandarískra
embættismanna.
Dagblaðið Los Angeles Times hef-
ur eftir starfsmanni leyniþjónust-
unnar CIA að borist hafi fjöldi til-
kynninga um að Osama bin Laden
hafi sést hér og þar, en aldrei hafi
verið unnt að staðfesta þær fregnir.
Dró hann sérstaklega í efa fréttir af
því að heyrst hefði til hans tala í tal-
stöð á Tora Bora-svæðinu í austur-
hluta Afganistans, enda hafi engar
upptökur náðst af hinu meinta sam-
tali.
„Við fáum eina upphringingu á
dag, eða margar á degi hverjum, frá
fólki sem segist hafa séð eða heyrt til
bin Ladens,“ sagði ónafngreindur
embættismaður við Los Angeles
Times. „Þetta er eins og þegar fólk
telur sig hafa séð Elvis.“
Blaðið hafði einnig eftir embættis-
manninum að hætta væri á því að
stuðningsmenn hryðjuverkamanns-
ins reyndu að koma fölskum vís-
bendingum á framfæri, til að villa um
fyrir Bandaríkjamönnum og tor-
velda leitina að bin Laden.
Þúsundir pakistanskra her-
manna sendar á vettvang
Talið er að hundruð liðsmanna
hryðjuverkasamtaka bin Ladens, al-
Qaeda, og hermanna talibana hafi
flúið Afganistan á undanförnum dög-
um í kjölfar ófara þeirra við fjalla-
virkin í Tora Bora.
Tora Bora-svæðið er skammt frá
landamærunum að Pakistan og víst
þykir að fjöldi al-Qaeda-liða hafi tek-
ist að sleppa yfir snævi þakin fjöllin á
mörkum ríkjanna. Hafa yfirvöld í
Pakistan sent þúsundir hermanna til
landamærahéraðanna til að stemma
stigu við straumi þeirra inn í landið.
The New York Times hefur eftir
háttsettum foringja í pakistanska
hernum að landamærin séu vöktuð
allan sólarhringinn og að herinn noti
allt frá múlösnum til háþróaðra árás-
arþyrlna til eftirlitsferða. Hermenn
séu staðsettir við fjölfarna vegi, en
einnig við fáfarnari vegslóða sem
notaðir hafa verið af smyglurum.
Sagði herforinginn að stærstur hluti
liðsins hefði verið sendur á 40 km
langt svæði sem næst er Tora Bora.
Bandarískir embættismenn kveð-
ast hafa fulla trú á samstarfsvilja
pakistanskra stjórnvalda og getu
þeirra til að stöðva för al-Qaeda-liða
inn í landið. En Bandaríkjaher og
CIA hafa einnig lagt pakistanska
hernum lið, meðal annars með því að
senda fjarstýrðar Predator-njósna-
vélar á svæðið.
Erftt að loka landamærunum
algjörlega
Að sögn blaðafulltrúa pakistanska
sendiráðsins í Washington hefur
pakistanski herinn tekið nokkra tugi
flóttamanna höndum við landamær-
in að Afganistan síðan sóknin að al-
Qaeda-liðum hófst við Tora Bora.
Hann benti þó á að erfitt væri að loka
hinum 2.500 km löngu landamærum
ríkjanna algjörlega, enda lægju þau
meðal annars um afskekkt eyði-
merkursvæði og háa fjallgarða.
Þá hefur verið bent á að það sé
nokkuð auðvelt fyrir afganska flótta-
menn að dyljast meðal íbúa í landa-
mærahéruðum Pakistans, enda eru
Pastúnar, stærsti þjóðflokkur Afg-
anistans, þar fjölmennir, auk þess
sem íbúarnir hafi reynst tregir til að
upplýsa herinn um grunsamlegar
mannaferðir.
Varnarmálaráðherrar Atlants-
hafsbandalagsríkja létu í ljósi
áhyggjur af því á fundi sínum í
Brussel á þriðjudag að flótti liðs-
manna al-Qaeda til Pakistans eða
annarra nágrannaríkja Afganistans
gæti valdið ólgu og óstöðugleika í
viðkomandi löndum.
Osama bin Ladens leitað
í vesturhluta Pakistans
AP
Afganskir hermenn á heimleið frá vígstöðvunum við Tora Bora halda á
lofti dreifiriti með myndum af Osama bin Laden og ráðgjafa hans, þar
sem boðnar eru 25 milljónir dollara í verðlaun fyrir handtöku þeirra.
’ Þetta er eins ogþegar fólk telur sig
hafa séð Elvis ‘
Tora Bora, Washington. AFP, Los Angeles Times.
Talið að hundr-
uð al-Qaeda-liða
hafi sloppið yfir
landamærin