Morgunblaðið - 20.12.2001, Blaðsíða 38

LISTIR
38 FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
EFNISSKRÁIN sem hér var flutt ein-
kenndist af vali laga af tryggum vinsældalista
söngvina. Yngsti lagahöfundurinn, Björgvin Þ.
Valdimarsson, samdi dúettinn Hamingja sem
fyrst var á efnisskránni, lagið hljómar vel en
gamalkunnuglega. Strax í upphafi var ljóst að
raddir Öldu og Hlöðvers eru gullfallegar,
hljómuðu vel saman og var beitt af mikilli
smekkvísi. Alda er orðin sviðsvanari og náði að
sýna meiri breidd og frjálsræði í túlkun en
Hlöðver. Hlöðver kemur mjög vel fyrir og
syngur áreynslulaust og af miklu tónnæmi og
tandurhreint. Röddin er lýrísk og hæðin auð-
veld. Hann hefur greinilega hlotið góða radd-
skólun og var það einkar ánægjulegt að söng-
kennarinn hans á Siglufirði, sem bjó hann
undir 8. stig þar vorið 2000, var einmitt píanó-
leikarinn á tónleikunum. Nú stundar Hlöðver
framhaldsnám við Guildhall School of Music í
London. Una furtiva lagrima úr Ástardrykkn-
um eftir Donizetti söng Hlöðver fallega, en
skorti meiri reynslu til að skila dýpt angur-
værðarinnar þannig að strengir í brjósti
áheyrenda næðu að titra fullkomlega með, ef
til vill var túlkun Gigli eitthvað að trufla mig.
Lag Sigvalda Kaldalóns, Við sundið, túlkaði
Hlöðver mjög vel með skýrri framsögn ljóðs-
ins. Alda hefur margt sem úrvalssöngvara
prýðir. Ljómandi rödd, sem hún beitir af kunn-
áttu, en hófstillingu, og hrífandi sviðsfram-
komu. Hún náði glæsilegu flugi í söng Adele á
því ofurvinsæla lagi Strauss úr Leðurblökunni,
Mein Herr Marquis.
Eins og áður greindi féllu raddir þeirra Öldu
og Hlöðvers mjög vel saman og fannst mér dú-
ett Norinu og Ernesto, Næturljóð, úr Don
Pasquale hrífandi vel fluttur af miklu næmi,
hlýju og innsæi.
Mér finnst tónleikaefnisskrár margra
söngvara og reyndar hljóðfæraleikara einnig
alltof oft bera merki stöðnunar í lagavali. Ein-
hvers konar tilhneiging til að mæta ímynd-
uðum smekk áheyrenda eða til að láta þá fá
tækifæri til samanburðar á flutningi þeirra og
annarra. Eins konar keppnisviðmiðun úr heimi
íþrótta sem gengur út á hver geti stokkið hæst.
Mjög frægir tónlistarmenn hafa sagt að þeir
hafi áhuga á nýjum tónsmíðum, en hafi ekki
efni á því að flytja þær. Mér finnst bæði að
áheyrendur og flytjendur fari á mis við eft-
irvæntingu landvinningamannsins og það að
láta koma sér á óvart, þegar alltaf er fylgt
sama veginum í verkefnavali og aldrei brugðið
af leið. Munum það að öll að þessi gamalgrónu
tónverk voru eitt sinn fersk og ný í eyrum
áheyrenda sem voru tilbúnir að hrífast af þeim
eða hafna þeim. Þessi ádrepa er ekki borin
fram sem ósk tónskálds, heldur miklu fremur
sjónarmið tónlistaraðdáanda sem vill taka þátt
í eftirvæntingu, eins og þegar fólk beið í ofvæni
eftir nýjum lögum frá Kaldalóns forðum.
Ekki get ég látið hjá líða að ræða um tón-
leikaaðstöðuna. Í Glerárkirkju er ljómandi
hljómburður fyrir söng, en ekki jafn góður fyr-
ir píanó. Síðan bætist svo við að flygillinn þar
er í ónothæfu ástandi fyrir tónleika og í raun
og veru til vansa fyrir bæjarfélagið að geta
ekki boðið upp á betri skilyrði. Það er beinlínis
skammarlegt að ekki skuli þegar vera kominn
upp góður tónleikasalur á Akureyri og óþreyja
okkar tónlistaráhugafólks með vanefndir
stórra orða um að byggt verði Menningarhús í
höfuðstað Norðurlands er að breytast í vantrú
á loforð pólitíkusa.
Nú er stutt í áramótaheitin er það ekki?
Menningarhús
áramótaheit?
TÓNLIST
Glerárkirkja, Akureyri
Alda Ingibergsdóttir, sópran, og Hlöðver Sigurðs-
son, tenór. Píanóleikari var Antonia Hevesi. Á efn-
isskránni voru dúettar og aríur eftir: Adam, Andrew
Lloyd-Webber, Björgvin Þ. Valdimarsson, Donizetti,
Franz Lehár, Sigfús Einarsson, Sigvalda Kaldalóns
og Verdi. Mánudaginn 17. desember kl. 20.30.
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Jón Hlöðver Áskelsson
SENDIHERRA Íslands íParís, Sigríður Snævarr,stóð fyrir Njáluþingi íhúsakynnum sendiráðsins
laugardaginn 15. desember.
Frummælendur voru Pétur
Gunnarsson rithöfundur sem nefndi
erindi sitt: Þjóð í leit að höfundi;
Jón Böðvarsson, cand. mag. sem
fjallaði um Njálu í hugum Íslend-
inga og prófessor Régis Boyer, sem
nýlega fór á eftirlaun eftir að hafa
verið prófessor við Sorbonne í þrjá-
tíu ár, en hann hefur meðal annars
þýtt Njálu á frönsku. Þýðingu hans
er bæði að finna í sérstakri útgáfu
og einnig í safnriti Íslendingasagna
í franskri þýðingu í útgáfunni
Pleiade.
Pétur Gunnarsson, rithöfundur,
mælti á frönsku og rakti í erindi
sínu mörg einkenni Njálu með skír-
skotun til franskra bókmennta og til
þeirrar staðreyndar að Njála hefði
væntanlega verið skrifuð í klaustri.
Setti hann verkið í samhengi við
áhrif kirkjunnar á þessum tíma og
tíðarandann og tók upp nokkra
ógleymanlega atburði sem sagan
skýrir frá. Kjarni erindis hans fólst í
því að draga fram það andrúmsloft
og tíðaranda sem höfundur Njálu
lifði og hrærðist í.
Jón Böðvarsson rakti stöðu Ís-
lendingasagna á Íslandi frá upphafi
og það hversu mjög Njála hefði
hvatt Íslendinga áfram í lífsbarátt-
unni og þeim öldum þegar fólks-
fækkun var og lífskjör erfið. Hann
fjallaði um stöðu sagnanna og Njálu
í hugum Íslendinga í dag, og fjallaði
sérstaklega um þann mikla áhuga
sem Íslendingar hefðu sýnt nám-
skeiðum Endurmenntunarstofnunar
Háskóla Íslands um Njálu. Jón
Böðvarsson mælti á íslensku og
þýddi Steinunn Filippusdóttir Le
Breton, háskólakennari í Caen og
ræðismaður Íslands, mál hans jafn-
óðum á frönsku.
Málþinginu lauk með fyrirlestri
prófessors Régis Boyer um Njálu
sem dæmi um klassískar bók-
menntir og tengdi hann gullald-
arbókmenntir Íslendinga við fræg-
ustu skáld Frakka, meðal annarra
Corneille, Balzac og Racine.
Njáluþingið var annað málþingið
um fornbókmenntir sem sendiráðið
stendur að, hið fyrsta fjallaði um
Heimskringlu og var haldið árið
2000, en það ár kom frönsk þýðing
fyrri hluta Heimskringlu út í þýð-
ingu prófessors Francois Xavier
Dillmann.
Frakkar sérlega
áhugasamir um Njálu
Sigríður Snævarr sendiherra seg-
ir að Njáluþingið hafi heppnast al-
veg ótrúlega vel. „Það voru um 135
manns sem komu á þingið, og þar af
voru um 85% Frakkar. Ég veit ekki
hvernig við fórum að því að koma
öllu þessu fólki inn í húsið. Við höfð-
um látið fólk skrá sig og vorum með
biðlista, en þurftum svo að draga úr
því að sumir mættu, vegna þess að í
ljós kom að margir komu án þess að
hafa skráð sig á þingið, og það var
ekki hægt að reka það fólk út í kuld-
ann. Það var sérstaklega gaman
hvað áhugi Frakka á málþinginu var
mikill. Vararektor Montpellier há-
skóla kom alla leið hingað; – hún
kom vegna þess að Torfi Tulinius
hafði verið suðurfrá hjá þeim og
sagt frá þessu makalausa sendiráði
sem héldi úti miðaldabókmennta-
þingum í desember ár hvert. Hingað
kom líka fólk frá Bordeaux, Cannes
og Caen; fólk sem kom til Parísar á
eigin kostnað og eyddi helginni hér
til þess að geta verið með okkur.“
Að sögn Sigríðar Snævarr var mikill
áhugi meðal sendiherra erlendra
ríkja gagnvart Frakklandi, t.d.
sendiherra Íra og Lúxemborg, að fá
vitneskju um hugmyndina að mál-
þinginu og framkvæmd hennar.
Hún sagði að það væri mjög erfitt
að fá Frakka til að mæta á almenn-
ar menningarkynningar erlendra
ríkja í Frakklandi, það sæist best
hjá menningarmiðstöðvum Norður-
landanna, en þar væru oft sorglega
fáir mættir til að skoða dýrar og
frábærar sýningar eða aðrar kynn-
ingar. Sigríður telur nauðsynlegt að
finna afmarkað efni og leita leiða til
að finna þá sem áhuga hafa á því.
Meðal þeirra sem sóttu Njálu-
þingið, má nefna tvo fyrrverandi
sendiherra Frakka á Íslandi, þá
Jacques Mer sem er formaður Ís-
landsvinafélagsins og Robert
Cantoni og frú Beatrice, þrjá ræð-
ismenn Íslands í Dieppe, Caen og
Bordeaux; alla íslenska sendikenn-
ara í Frakklandi, Steinunni Le
Breton, Sæmund Halldórsson og
Áslaugu Marínósdóttur ásamt Ein-
ari Má Jónssyni, starfsmenn nor-
ræna bókasafnsins í París, bók-
menntakennara við virtan mennta-
skóla sem kom ásamt ungum syni
sínum sem var að hefja nám í nor-
rænum bókmenntum, nokkra blaða-
menn, diplómata, ljóðskáld, fransk-
an lagaprófessor, hinn kunna
fræðimann Jenny Jochens og James
Baldwin prófessor við Johns Hopk-
insháskóla. „Það var einnig gaman
að Guðbergur Bergsson rithöfundur
sótti málþingið, en hann dvelur nú
eins og raunar Pétur Gunnarsson
rithöfundur í París í nokkra mánuði.
Steinunn Sigurðardóttir rithöf-
undur sem einnig hefur dvalið hér,
var því miður fjarverandi, en hún
var á Íslandi að kynna nýjustu bók
sína.“
Á aðalfundi Íslandsvinafélagsins,
sem haldinn var fyrir málþingið, var
Vigdís Finnbogadóttir skipuð heið-
ursforseti félagsins Association Is-
lande-France, eða Íslandsvinafélag-
ins. Þakkaði hún þennan heiður í
upphafi þings og fjallaði um mik-
ilvægi Íslandsvinafélagsins fyrir
samskipti vinaþjóðanna, Íslands og
Frakklands. Í lok Njáluþingsins las
Vigdís upp úr Njálu á íslensku en
dreift hafði verið franskri þýðingu á
sama kafla, Brennukaflanum, til
allra þátttakenda. Með þessum
hætti var Njáluhöfundi gefið síðasta
orðið.
Þingið er að sögn Sigríðar Snæv-
arr orðið fastur liður í starfsemi Ís-
landsvinafélagsins, en sendiherrann
veitir félögum þess leyfi til að halda
aðalfund sinn fyrir málþingin og var
frú Vigdís heiðruð á þeim fundi.
Meðal þeirra Íslendinga sem bú-
settir eru í Frakklandi voru aðallega
mættir þeir sem starfa í menning-
argeiranum og námsmenn í fram-
haldsnámi sem brennandi áhuga
hafa á málefninu og komu sumir
langt að. Þá komu nokkrir Íslend-
ingar sem búsettir hafa verið hér
áratugum saman og vildu kynna
börnum sínum hálffrönskum menn-
ingararf sinn. Sérstaklega athygl-
isvert var að Norðmenn eða menn
af norsku bergi brotnir voru fjöl-
mennir á Heimskringluþingi, en
annar hópur var nú mættur og má
reikna með að sendiráðið hafi náð til
yfir 200 einstaklinga með þessum
tveim þingum. Sigríður segir að
kynningin nái langt út fyrir raðir
þeirra sem mæta, því sjálft boðs-
bréfið sé til merkis um starfsemi
sendiráðsins sem mörgum finnst
mjög gaman að fylgjast með. Hún
segir það engum vafa undirorpið að
margir þeir sem þarna voru mættir,
hafi farið beint í bókaverslun að
eignast Íslendingasögurnar í
Pleiade útgáfunni, því fyrirlestr-
arnir voru þannig að þeir vöktu for-
vitni manna. Hún sagði það mikils
virði að boðsbréfið var orðað þann-
ig, að menn vissu út í hvað þeir voru
að fara, að þarna var ekki um lokað
fræðimannaþing að ræða, heldur
fyrirlestra aðgengilega fyrir þá sem
ekki höfðu lesið Íslendingasögurnar.
Með boðsbréfi var dreift söguþræði
Njálu í franskri þýðingu Ásdísar
Ólafsdóttir, en stuðst var við sögu-
þráðinn eins og hann er settur fram
í Bókmenntasögu II. Þá var frönsku
þýðingunni af brennukaflanum
dreift til þátttakenda, eins og áður
segir.
Mikilvægt að geta haldið þessu
menningarstarfi áfram
Sigríður segir mikilvægt að sendi-
ráðinu verði fært að halda þessari
starfsemi áfram, þannig að hér
verði um árlegan atburð að ræða.
Sumir lögðu til að á næsta ári yrði
haldið málþing um Halldór Laxness,
þegar 100 ár verða liðin frá fæðingu
hans, aðrir vildu fá Völuspá og enn
aðrir Egils sögu eða goðafræðina.
Hún sagði einnig að full ástæða
væri til að kynna íslenskar sam-
tímabókmenntir, því einir tíu nú-
tímarithöfundar hefðu fengið bækur
sínar þýddar á frönsku, nú síðast
Þórarinn Eldjárn. „Ég er ákaflega
ánægð með hvernig til tókst. Mig
langaði til þess að áherslan á
þinginu yrði um Njálu í dag og ég
held að það hafi tekist vel. Í mínu
ávarpi sagði ég frá móður minni
sem hélt það þegar hún var sex ára
gömul að Njáll væri maður í göt-
unni, því það var svo mikið um hann
talað. Ég sagði líka frá því að hvert
einasta nafn úr Njálssögu væri enn
lifandi í símaskránni í dag án und-
antekninga. Ég kannaði þetta fyrst
1983, og þá var Gunnarsnafnið
miklu algengara en Njáll, en stein-
inn tekur nú úr með Bergþóru og
Hallgerði. 1983 voru aðeins þrjár
Hallgerðar en þrjátíu og níu Berg-
þórur, í dag eru þetta sextán Hall-
gerðar og níutíu og sex Bergþórur,
þannig að þetta segir okkur ým-
islegt um söguna. Þannig vildi ég
sýna Frökkunum að við viljum geta
tekið þessa sögu út úr hópi fræði-
manna og haft hana áfram að þeirri
alþýðuskemmtun sem hún hefur
alltaf verið.“
Vel sótt Njáluþing í sendiráðinu í París
Áhugi
Frakka
mikill
Fyrirlesarar á Njáluþingi ásamt sendiherra Íslands. Jón Böðvarsson,
Sigríður Snævarr, Régis Boyer og Pétur Gunnarsson.
Séð yfir þéttsetinn salinn á Njáluþingi í París. Fremst sitja fyrrverandi
sendiherrar Frakka á Íslandi, Jacques Mer og Robert Cantoni, ásamt
Beatrice, konu sinni, og við hlið hennar situr Vigdís Finnbogadóttir.