Morgunblaðið - 06.12.2003, Qupperneq 14

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
14 LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MIKILL sjávarhiti hefur breytt
miklu í lífríki hafsins á undanförnum
misserum. Skelstofninn í Breiðafirði
er að hruni kominn vegna hlýinda.
Göngur loðnu, síldar og kolmunna
eru að breytast og útbreiðslusvæði
ýsu og skötusels færast norðar.
Þetta kom fram á opnum fundi,
sem Hafrannsóknastofnun hélt í
Stykkishólmi síðastliðinn fimmtu-
dag. Þetta var síðasti fundur stofn-
unarinnar á hringferð sinni um land-
ið í þetta skipti. Fyrir tveimur árum
var í fyrst farið í svona leiðangur á
landi sem gaf góða raun og áhugi
fyrir að halda áfram á þeirri braut.
Tilgangur með fundunum er að
kynna landsmönnum starf Hafrann-
sóknastofnunar og ekki síður að
hlusta á raddir þeirra og auka á þann
hátt samskiptin á milli sem er mjög
nauðsynlegt. Fundarsókn var mjög
góð og miklar umræður spunnust á
milli fundargesta og starfsmanna
Hafrannsóknastofnunar.
Vaxandi hlýindi
Jóhann Sigurjónsson, forstjóri,
flutti erindi um breytingar á ástandi
sjávar og hvaða áhrif það hefur á
fiskistofna. Það kom fram hjá honum
að vaxandi hlýindi eru í sjónum síð-
ustu 4-5 ár. Sjávarhiti á þessu ári er
sá mesti við Ísland í áratugi og sýndi
hann dæmi um það frá Siglunesi.
Hækkun á meðalhita sjávar um 1-2
gráður getur haft veruleg áhrif á líf-
ríki sjávarins. Hitinn hefur áhrif á
nýliðun, vaxtarskilyrði og kyn-
þroska. Útbreiðslusvæði fiskteg-
unda færast og kjörsvæði þeirra við
landið breytast.
Slík dæmi eru þegar farin að sjást
í sjónum. Mikil ýsugengd fyrir Norð-
urlandi er dæmi um þessa breytingu
og einnig veiðast skötuselur og keila
mun norðar og á þeim svæðum þar
sem þær hafa ekki veiðst áður. Út-
breiðslusvæði kolmuna hefur einnig
stækkað mikið innan íslensku lög-
sögunnar. Hitastigið hefur áhrif á
kaldsjávartegundir eins og loðnu og
rækju. Loðnustofnar gætu horfið
eða veikst og jafnvel gæti kolmuni
komið sem bjargvættur í stað loðn-
unnar. Síldarstofnar gætu orðið
sterkari og auknar líkur eru á göngu
norsk-íslensku síldarinnar á norður-
og austurmið.
Vistkerfið í sjónum getur orðið lík-
ara og það er nú í Norðursjó með
sama áframhaldi. Með auknu hita-
stigi í sjó skapast mikil óvissa sem
ekki er auðvelt að spá í.
Að lokum sagði Jóhann að ekki
mætti gleyma því að innan 1-2 ára
gætu skilyrði í sjó breyst snöggt í
hina áttina eins og gerðist árið 1965.
Höskuldur Björnsson gerði grein
fyrir verkefni sem hann stjórnar um
fæðu þorsks. Safnað hefur verið
magasýnum úr þorski síðustu 20 ár
einkum í mars-apríl og svo á haustin.
Nú er í gangi samstarfsverkefni við
sjómenn á bátum sem stunda veiðar í
hin ýmsu veiðarfæri. Verkefnið byrj-
aði í fyrra.
Sjómennirnir taka sýni allt árið og
er reynt að fá sýni frá öllum svæðum
í kringum landið. Miklar upplýsingar
liggja nú fyrir um það á hverju
þorskurinn lifir, sem hafa staðfest
fyrri vitneskju manna. Meginfæða
þorsks er síli og loðna. Sílið er uppi-
staðan yfir sumartímann og fram til
desember og loðnan yfir veturinn
einkum í mars og apríl. Nú er mun
meira af ýsu en þorski í fæðusýnum
og hefur það snúist við, líklegast
vegna þess að ýsan er að verða al-
geng svo víða.
Stofnstærðin hefur fallið
Hrafnkell Eiríksson ræddi um
ástand hörpudisks í Breiðafirði. Þar
er útlitið ekki bjart. Rannsóknir fóru
fram í apríl í ár og svo aftur í sept-
ember. Þar mátti greina marktæka
breytingu. Stofnstærðin hefur fallið
um 10-15% á þessum tíma sem er sá
tími sem vöxtur er mestur hjá skel-
inni og eins nýliðunin. Náttúrleg
dánartíðni hefur margfaldast. Nú er
stofninn innan við 30% af meðal-
stofnstærð áranna 1993-2000.
Búið er að greina á Keldum tvær
tegundir sníkjudýra í skelinni sem
hafa mörg stig á sínum lífsferli. Ann-
að sníkjudýrið skiptir mun meira
máli í dauða skeljarinnar. Hingað til
hafa snýkjudýrin herjað á stærri
hörpudiskinn, en því miður hefur
sýkillinn greinst í smærri skel og
ekki er vitað hvaða afleiðingar það
hefur. Sníkjudýrin eru að einhverju
leyti tengd auknum sjávarhita. Botn-
hiti í Breiðafirði var um 12 gráður í
septembermánuði og er það einni
gráðu hlýrra en áður hefur mælst.
Hrafnkell var því hræddur um að
hitinn muni áfram hafa neikvæð
áhrif á veiðistofninn.
Starfsmenn Hafrannsóknastofn-
unar sitja fyrir svörum: Hrafnkell
Eiríksson, Jóhann Sigurjónsson,
Höskuldur Björnsson og Hlynur
Pétursson frá útibúi Hafró í Ólafs-
vík. Mjög góð mæting var á fundi
Hafrannsóknastofnunar sem hald-
inn var í Stykkishólmi. Það sýnir
glöggt að almenningur hefur áhuga á
störfum starfsmanna stofnunarinnar
og vill fá að fylgjast með. Pétur Pét-
ursson, sjómaður á Arnarstapa, kom
fram með margar spurningar sem
hann vildi fá svör við.
Sníkjudýr valda
hruni í skelstofni
í Breiðafirði
Hafrannsóknastofnun heldur opinn
fund um rannsóknir í Stykkishólmi
Stykkishólmi. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Pétur Pétursson, sjómaður á Arnarstapa, kom fram á fundinum með marg-
ar spurningar til fiskifræðinganna frá Hafró sem hann vildi fá svör við.
ÚR VERINU
FERÐASKRIFSTOFA Akureyrar
hefur keypt 85% í ferðaskrifstof-
unni Destination Iceland í Reykja-
vík af Bifreiðastöð Íslands hf.
Sjöfn hf. á Akureyri á 70% í
Ferðaskrifstofu Akureyrar og 30%
eru í eigu Ferðaskrifstofu Íslands
hf. Sjöfn er einnig stór hluthafi í
Sérleyfisbifreiðum Akureyrar, sem
eru stærsti einstaki hluthafinn í
Bifreiðastöð Íslands.
Spurður um ástæður kaupanna
segist Baldur Guðnason, fram-
kvæmdastjóri Sjafnar, hafa mikla
trú á vaxandi ferðaþjónustu hér á
landi og að stærstu sóknarfærin
séu á því sviði sem Destination
Iceland starfi, þ.e. að búa til ferða-
pakka fyrir erlenda ferðamenn.
Baldur segir ætlunina að auka
markaðssókn fyrirtækisins og ná
fram samlegðaráhrifum við Ferða-
skrifstofu Akureyrar. Hann segir
að velta Destination Iceland sé um
700 milljónir króna og velta Ferða-
skrifstofu Akureyrar um 400 millj-
ónir króna.
Mikill vöxtur
Í fréttatilkynningu sem Ferða-
skrifstofa Akureyrar og Destin-
ation Iceland sendu út vegna
kaupanna segir að árið 2001 hafi
þrjú fyrirtæki verið sameinuð und-
ir nafni Destination Iceland, þ.e.
BSÍ Travel, Iceland Safari Travel
og Come-2 Iceland. Í janúar á
þessu ári hafi rekstur Ævintýra-
ferða – Icelandic Adventure – ver-
ið sameinaður rekstri Destination
Iceland. Destination Iceland hafi
sérhæft sig í sölu og skipulagningu
ferða erlendra ferðamanna á Ís-
landi, jafnt einstaklinga sem hópa.
Fyrirtækið sérhæfi sig meðal ann-
ars í svokallaðri vetrarafþreyingu
fyrir erlenda ferðamenn, þ.e.
jeppa- og snjósleðaferðum. Þá sé
lögð rík áhersla á sölu hvataferða
og skipulagningu ráðstefna á Ís-
landi.
Í tilkynningunni segir að á síð-
ustu mánuðum hafi verið mikill
vöxtur í starfsemi Destination Ice-
land. Velta skrifstofunnar hafi nær
tvöfaldast í ár miðað við síðasta ár
og hjá fyrirtækinu séu fimmtán
starfsmenn.
Ferðaskrifstofa Akur-
eyrar kaupir 85% í
Destination Iceland
Morgunblaðið/Guðrún Bergman
Baldur Guðnason, framkvæmdastjóri Sjafnar, sem er aðaleigandi Ferða-
skrifstofu Akureyrar, segist hafa trú á vaxandi ferðaþjónustu hér á landi.
ÁVÖXTUNARKRAFA hús-
bréfa lækkaði í gær eftir stöð-
uga hækkun að undanförnu, en
gengi skuldabréfanna hækkar
þegar ávöxtunarkrafan lækkar.
Í Hálffimm fréttum grein-
ingardeildar Kaupþings Bún-
aðarbanka í gær sagði að mikill
hamagangur hefði verið á
skuldabréfamarkaði yfir dag-
inn. Ávöxtunarkrafa 40 ára
húsbréfa, IBH 37, hefði lækkað
mikið, um 0,12 prósentustig
sem sé um 1,5% gengishækkun.
Ávöxtunarkrafa þessara bréfa
er nú 4,72%. Aðrir húsbréfa-
flokkar hafi líka lækkað í við-
skiptum dagsins, ávöxtunar-
krafa lengsta flokksins, IBH
41, hafi lækkað um 6 punkta
eða 0,06 prósentustig, en aðrir
flokkar hafi lækkað minna.
Ávöxtun-
arkrafan
lækkar
FÉLAGSMÁLARÁÐUNEYTIÐ
hefur úrskurðað þá Rafn Jónsson
og Siggeir Stefánsson vanhæfa til
ákvarðanatöku varðandi úrlausnar-
efni sveitarstjórnar Þórshafnar
sem varða Hraðfrystistöð Þórs-
hafnar, HÞ, með beinum hætti,
eins og það er orðað í úrskurði sem
birtur er á vef ráðuneytisins.
Þeir Rafn og Siggeir sitja báðir í
hreppsnefnd Þórshafnarhrepps
auk þess sem þeir eru báðir stjórn-
endur hjá HÞ. Rafn er verksmiðju-
og útgerðarstjóri og Siggeir er
rekstrarstjóri landvinnsludeildar.
Að auki á Rafn 3–4% eignarhlut í
félaginu sem er að markaðsvirði á
bilinu 40–60 milljónir króna, að því
er kemur fram í úrskurðinum.
Var Rafn einnig úrskurðarður
vanhæfur í ljósi hlutafjáreignar
sinnar í félaginu.
Rafn og Siggeir óskuðu sjálfir
eftir úrskurði ráðuneytisins, en
þeir viku báðir sæti þegar hrepps-
nefndin fjallaði um kaup HÞ á fjöl-
veiðiskipinu Þorsteini EA af Sam-
herja í september sl. eftir að hafa
leitað álits hjá lögfræðingi Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga.
Eins og Morgunblaðið hefur
greint frá hafa 34 hluthafar sem
eiga samanlagt tæplega 15% hluta-
fjár í Hraðfrystistöð Þórshafnar
höfðað mál gegn HÞ og Samherja
hf. þar sem þeir telja að Samherji
hafi nýtt yfirburðastöðu sína í fé-
laginu til að selja því Þorstein EA á
yfirverði. Samherji hafi því hagn-
ast á ólögmætan hátt á kostnað
annarra hluthafa í Hraðfrystistöð-
inni.
Rafn Jónsson er einn þeirra 34
hluthafa sem standa að kærunni.
Hreppsnefndar-
menn úrskurðaðir
vanhæfir
VIÐSKIPTI voru með hlutabréf
fyrir 3.739 milljónir króna í Kaup-
höll Íslands í gær. Hækkaði Úrvals-
vísitalan um 2% og var lokagildi
hennar 2.098,23 stig og hefur hún
aldrei verið hærri.
Mest viðskipti voru með hluta-
bréf Íslandsbanka fyrir um 1.342
milljónir króna og var lokaverð
þeirra 6,60 sem er óbreytt frá deg-
inum á undan. Markaðsvirði bank-
ans er nú 69,3 milljarðar króna.
Lífeyrissjóðir Bankastræti 7
seldu 20 milljónir að nafnverði í Ís-
landsbanka í gær. Sé miðað við
lokaverð bankans í gær var sölu-
verðið 132 milljónir króna. Eign-
arhlutur Lífeyrissjóða Bankastræti
7 fór við söluna úr 5,06% í 4,87%.
Einnig voru mikil viðskipti með
bréf Pharmaco eða fyrir 1.176 millj-
ónir króna. Bréfin hækkuðu um
5,3% í gær og var lokaverð félags-
ins 40. Markaðsvirði félagsins er
því tæpir 120 milljarðar króna.
Pharmaco er samkvæmt því verð-
mætasta félagið sem skráð er í
Kauphöll Íslands.
Bréf Kaupþings Búnaðarbanka
hækkuðu einnig í verði í gær eða
um 1,4% og var lokaverð bankans
220. Markaðsvirði Kaupþings Bún-
aðarbanka er því tæpur 91 millj-
arður króna.
Bréf Landsbankans hækkuðu um
0,8% og var lokaverðið 5,95. Mark-
aðsvirði Landsbankans er 44,6
milljarðar króna.
Úrvalsvísitalan
aldrei hærriKÖNNUN samtaka verslunar-ráða í Evrópu bendir til meiribjartsýni í viðskiptalífinu nú en
fyrir ári. Þau fyrirtæki sem
horfa jákvæðum augum til við-
skiptalífsins á næsta ári eru nú
21,7% fleiri en þau sem horfa
neikvæðum augum fram á veg-
inn, en fyrir ári var sambæri-
legt hlutfall 13,2%. Fyrirtæki
eru nú bjartsýnni um heildar-
veltu, sölu innanlands, útflutn-
ing og fjárfestingu, en vænting-
ar um atvinnustig fara
versnandi.
Í fréttatilkynningu sem sam-
tökin sendu út vegna könnun-
arinnar hvetur forseti þeirra til
kerfisumbóta á öllum sviðum,
sem meðal annars muni örva
vinnumarkaðinn til lengi tíma
litið.
Aukin
bjartsýni í
Evrópu