Morgunblaðið - 06.12.2003, Blaðsíða 53

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. DESEMBER 2003 53
…augnablik til eilíf›ar
gjöfin hennar
kringlan/leifsstö›
sími 588 7230
w w w . l e o n a r d . i s
14K - 100.700 kr.
18K - 44.800 kr.
14K - 40.700 kr. 18K - 36.100 kr. 14K - 104.300 kr.
18K - 28.900 kr. 18K - 54.700 kr.
OFT er látið að því liggja að
danskir nemendur ljúki stúdents-
prófi 19 ára, eða ári fyrr en ís-
lenskir nemendur.
Staðreyndin er hins
vegar sú að meiri-
hluti danskra stúd-
enta útskrifast tutt-
ugu ára en ekki
nítján ára. Aðeins
lítill hluti þeirra er
19 ára eða yngri þegar þeir ljúka
stúdentsprófi. Þetta kemur fram í
skýrslu sem Félagsvísindastofnun
Háskóla Íslands og Rannsókn-
arstofnun Kennaraháskóla Íslands
unnu fyrir menntamálaráðuneytið í
september 2002, en hún hefur að
geyma ítarlega samanburð-
arkönnun á skólakerfum á Íslandi,
Danmörku og Svíþjóð.
Í Danmörku er talsvert rætt um
breytingar á skólakerfinu og hafa
verið settar fram ýmsar hug-
myndir um endurbætur. En þær
fela ekki í sér að dregið verði úr
námskröfum og fjölbreytni í námi
eins og tillögur íslenskra stjórn-
valda um styttingu námstíma til
stúdentsprófs. Ekki er heldur
horft til eins skólastigs heldur alls
skólakerfisins.
Þetta er mjög athyglisvert í ljósi
tillagna í skýrslu íslenska mennta-
málaráðuneytisins um styttingu
námstíma til stúdentsprófs. Þar er
einfaldasta og ódýrasta leiðin valin
og lagt til að námstími til stúdents-
prófs verði styttur um eitt ár með
því að minnka kennslu um 537
klukkustundir á ári, eða um fimmt-
ung. Bent er á að að þetta kalli á
endurskoðun námskrár til stúd-
entsprófs og tekið fram að þá skuli
haft að leiðarljósi að draga úr sér-
hæfingu. Hér er með öðrum orðum
lagt til að dregið verði úr sveigj-
anleika í námi og mögulegu vali
nemenda. Þetta gengur þvert á áð-
urnefndar umbótahugmyndir
Dana.
Íslenska og danska skólakerfið
eru að því leyti ólík að hérlendis
gildir skólaskylda allra barna á
aldrinum 6 til 15 ára (1.-10. bekk-
ur) en í Danmörku er hins vegar 9
ára fræðsluskylda (ekki skóla-
skylda) fyrir 7 til 15 ára börn (1.-9.
bekkur). Hér á landi eru börn því
sex ára þegar þau byrja í grunn-
skóla en sjö ára í Danmörku. Hins
vegar er sérstaklega á það bent í
skýrslunni að 90% sex ára barna í
Danmörku eru skráð í leikskóla.
Í samanburðarskýrslunni um
skólakerfin á Íslandi, Danmörku
og Svíþjóð kemur fram að innan
við 40% danskra nemenda hefja
nám í framhaldsskóla strax að
loknum 9. bekk. Rúmlega 60%
velja hins vegar að fara í 10. bekk
og bæta við sig eins árs viðbót-
arnámi í grunnskóla áður en farið
er í framhaldsskóla. Flestir eru því
orðnir 17 ára þegar þeir yfirgefa
grunnskólann. Því má segja að 10.
bekkur í Danmörku samsvari í
raun fyrsta ári í framhaldsskóla á
Íslandi. Þetta er ein helsta ástæð-
an fyrir því að algengast er að
danskir nemendur ljúka stúdents-
prófi 20 ára eins og íslenskir nem-
endur. Aðeins 11% pilta og 20%
stúlkna í Danmörku útskrifast af
hefðbundnum menntaskólabraut-
um 19 ára eða yngri.
Fjölmargar hugmyndir hafa
komið fram um breytingar á
danska skólakerfinu með það fyrir
augum að styrkja bæði grunn- og
framhaldsskólastigið. Tillögurnar
miða að því að bæta kunnnáttu
nemenda í lykilgreinunum, endur-
skoða skilin milli grunnskóla og
framhaldsskóla og bæta starfs-
hætti menntaskólabrautanna, m.a.
til að tryggja hraðari náms-
framvindu. Ekki er gert ráð fyrir
það að það verði gert með einhliða
niðurskurði náms heldur er lagt til
að kennsla í einstökum fögum,
einkum í stærðfræði, dönsku og
ensku, verði efld og lögð er áhersla
á að val nemenda sé sem mest.
Hér er ferðinni allt önnur hugs-
un en hjá íslenska mennta-
málaráðuneytinu sem leggur til
einhliða niðurskurð á námi og
gjaldfellingu stúdentsprófsins sem
slíks. Kennarasamband Íslands,
Félag framhaldsskólakennara,
kennarafélög flestallra framhalds-
skóla landsins og ýmis fagfélög
kennara hafa ályktað um tillögur
ráðuneytisins og varað við sam-
þykkt þeirra.
Kennarar leggjast ekki gegn því
að nemendum sé gefinn kostur á
því að geta lokið stúdentsprófi á
skemmri tíma en almennt gerist
nú. Þeir leggjast hins vegar gegn
því að flanað verði að breytingum
með þeim hætti sem tillögur
menntamálaráðuneytisins gera ráð
fyrir. Á það skal bent að tillögur
ráðuneytisins eru óþarfar því þeg-
ar eru fyrir hendi í áfangakerfinu
leiðir til þess að ljúka námsefni til
stúdentsprófs á skemmri tíma en
almennt er gert ráð fyrir og væri
mun æskilegra að styrkja og opna
þær leiðir frekar en nú er. Vilji
menn ganga lengra og breyta
skipulagi náms til stúdentsprófs
verður að gera það að vel ígrund-
uðu ráði, á faglegum grunni, á
heildrænan hátt og í sátt við nem-
endur, foreldra og kennara.
Meirihluti danskra stúdenta
útskrifast 20 ára
Eftir Helga E. Helgason
Höfundur er útgáfu- og
upplýsingafulltrúi
Kennarasambands Íslands.