Fréttablaðið - 13.12.2006, Blaðsíða 94

13. desember 2006 MIÐVIKUDAGUR38
Örlagasaga er sannarlega rétt-
nefni á sögu Rögnu.
Ragna, sem komin er yfir átt-
rætt, hefur alið mestallan sinn
aldur á Laugabóli við Ísafjarðar-
djúp, stað sem flest okkur mynd-
um flokka sem utan við hinn
byggilega heim; hann er of erfið-
ur. Enda fáir ábúendur eftir. Hún
tók við búinu af systur sinni eftir
að sú hafði rekið það í nokkur ár
að föður þeirra látnum. Þá hafði
Ragna verið um nokkurra ára
skeið fyrir sunnan. Hafandi kynnst
nútímaþægindum þar, var ekki
lítil ákvörðun hjá Rögnu að flytja
alfarin aftur vestur. En hún var
komin með tvö af þeim þremur
börnum sem hún hafði ákveðið að
eignast og fannst sveitin ákjósan-
legur staður til að ala þau upp. Og
nútíminn? Hún tók hann með sér.
Næstu árin sléttaði hún og ræsti
fram tún, endurbyggði allan húsa-
kost og vélvæddi býlið. Hún reisti
sannkallað höfuðból, þrátt fyrir að
„karlmenn“ sem ráðið hafa pen-
ingastofnunum hafi lengstum
þverneitað að veita henni nokkur
lán. Kona átti ekkert að vera að
vasast í því að reka bú, jafnvel
þótt hún væri strangheiðarleg,
alls staðar í skilum og þekkt fyrir
einstakan dugnað, vinnuhörku og
útsjónarsemi. Hvaða karlmanni
með slíka kosti hefði verið neit-
að?
En Ragna gafst ekki upp þótt á
móti blési. Þrátefli við kerfiskarla
voru sístar hennar rauna. Ung að
árum missti hún móður sína og
tvær systur – og þætti flestum það
nóg á hana lagt. En dauðinn hefur
nánast ofsótt Rögnu og stöðugt
höggvið nær henni. Í stað þess að
gefast upp, lærði Ragna ung
hversu mikils virði lífið er og í
húsi hennar hafa þeir átt skjól sem
bugast hafa í lífinu.
Saga Rögnu er skrifuð í þriðju
persónu og fer vel á því. Lýsingar
eru afar myndrænar. Fyrir les-
anda sem aldrei hefur komið á
slóðir Rögnu stendur sveitin, býlið
og mannlífið lifandi fyrir hugkots-
sjónum. Að því leyti er
bókin vel skrifuð. Hins
vegar er Ragna líklega
með áhugaverðari núlif-
andi Íslendingum og saga
hennar hefði mátt vera helmingi
lengri og ítarlegri. Frásögn-
in er of föst í barátt-
unni, erfiðleikun-
um, harminum,
mótlætinu –
allt frá því
Ragna var
barn. Í bókinni er mikið af mynd-
um af fólki sem segir í mynda-
texta að hafi verið miklir vinir
hennar, t.d. Thorarensen-mæðg-
urnar í Reykjavík, Lára frá Ögri,
Sigurjón á Hrafnabjörgum, Hrafn-
hildur Þorsteinsdóttir í Súðavík,
svo einhverjir séu nefndir. Þessu
fólki eru hins vegar ekki gerð skil
í sögunni. Það sama má segja um
heimilishaldið þegar börn Rögnu
eru að alast upp. Í bókinni fæðast
þau, fara að heiman og tvö þeirra
deyja. Það er líka ljóst að fjöldi
fólks sem lent hefur á glapstigum
hefur átt skjól hjá Rögnu. Mann-
kærleikur hennar er með fádæm-
um en það vantar meiri umfjöllun
um þann þátt í söguna. Þar sem
hún er sögð í þriðju persónu hefði
verið hægur vandi að gera ítar-
lega grein fyrir því góðgerðar-
starfi sem Ragna hefur rekið á
heimili sínu, án þess að svo liti út
sem Ragna væri að miklast. Það
vantar alla samskiptasöguna við
fólkið sem henni hefur þótt vænt
um og fólkið sem hún hefur tekið
að sér. Söguna sem sýnir mýkt
Rögnu og skýrir það hvers vegna
hún er „ljósið“ í Djúpinu.
 SúsannaSvavarsdóttir
Saga einstakrar konu
Bækur
LjósiðíDjúpinu–
Örlagasaga Rögnu Aðalsteins-
dóttur á Laugabóli
Reynir Traustason
Vaka Helgafell
HHH
Litrík og vel skrifuð saga áhugaverðrar
baráttukonu sem mætti vera ítarlegri
um hennar daglega umhverfi.
reynir TrauSTa-
Son
Ragnheiður Gröndal er raddfög-
ur kona. Hún hefur á síðustu
misserum átt nokkra merkilega
ópusa á diskum, raunar báða eftir
Megas. Nú hefur hún sent frá sér
metnaðarfullt verk sem kenna
ætti við þau systkinin, hana og
Hauk, sem syngur ekki síður í
þessu safni þjóðlaga en hún, á
klarinett og bassetthorn. 12 tónar
gefa safnið nýja út. Þar útsetja
systkinin með Huga Guðmunds-
syni tónskáldi þekkt íslensk lög.
Flest þessi lög eru sprottin úr
þjóðlagasafni okkar: Gefðu að
móðurmálið mitt, Skjótt hefur sól
brugðið sumri, Ljósið kemur
langt og mjótt, Fram á regin-
fjallaslóð, Sof þú blíðust, Blá-
stjarnan, Sofðu unga ástin mín,
Vísur Vatnsenda-Rósu með viðbót
Jóns Ásgeirssonar og Allt eins og
blómstrið eina. Þess utan eru þrjú
frumsamin lög eftir Ragnheiði og
eitt sænskt þjóðlag.
Hljóðfæraskipan er einföld:
blástur Hauks, mest á klarinett,
er lagður yfir grunn Ragnheiðar á píanó, stöku sláttur lagður með,
auk strengjasveitar og kórradda
sem Ragnheiður slær í með
dönsku selskapi og smá elektrón-
ík sem Hugi Guðmundsson legg-
ur til. Hér er semsagt unnið með
fá tæki í raddskipan en smekk-
lega, andi texta er dreginn inn í
útsetninguna, stemning ljóðs
máluð með fáum dráttum í hljóð-
færum. Þau teygja sig aftur á for-
sendu nýrra tíma og færa hingað
fram forn stef með nýjum blæ.
Söngstíll Ragnheiðar er falleg-
ur, skýrleiki hennar í söng er með
afbrigðum góður. Röddin er
ómþýð, mild og blíð. Gallinn er sá
að túlkun hennar verður víðast
nokkuð keimlík. Mörg þeirra
ljóða sem hún syngur undurblítt,
búa yfir falinni ógn, eins og til
dæmis Haustljóð Davíðs Stefáns-
sonar sem hún útsetur af smekk-
vísi. Í bæði lagi og ljóði er falið
meira en hún gefur í ljós í túlkun
sinni: Hún nær ekki að byggja
inn í sönginn vetrarkvíðann sem
Davíð lýsir svo vel: „Fýkur í
skjólin, fýkur í gömlu skjólin…
Dimmir á fjöllum, dimmir á
Íslands fjöllum… Kaldar bárur
bylta sér og brotna út við stapa…
stjörnurnar hrapa, stjörnurnar
mínar hrapa.“ Þessi texti heimtar
skýra túlkun í söng. Rétt eins og
kvæði Jóhanns Sigurjónssonar
sem hún syngur fallega, en geym-
ir dimma og djúpa skugga sem
henni tekst ekki að draga fram
svo það nái áhrifum, lýtur það að
þroskaleysi raddarinnar á dýpri
tónum?
Hér eru gamlar perlur sem
glitra eins og Blástjarnan sem
Engel Lund gerði aftur að virku
afli og er hér glæsilega útsett
fyrir strengjakvartett; útlegging
hennar sjálfrar við sænska þjóð-
lagið Kristallen den fina sýnir að
hún ræður svo ung sem hún er,
prýðilega við gerð söngtexta.
Ragnheiður er eitt mesta
talent sem skotist hefur fram af
poppsenunni í langan tíma: vænn
hljóðfæraleikari, snotur lagahöf-
undur, efnilegur textasmiður,
með fagra rödd og merkilega
víðan metnað. Þetta lýsir sér í
lokalögum disksins: útsetningu
hennar við ljóð Halldórs Laxness:
Vor hinzti dagur er hniginn þar
sem laglína heldur vel um hugs-
un ljóðsins og loks í túlkun þeirra
systkinanna á Blómstrinu: hversu
lengi hefur maður beðið að ungir
túlkendur réðust í þessa andláts-
kveðju sem þau gera með mikilli
næmi styrkt lágstemmdum bak-
grunni Huga?
Safnið allt lýsir í samantekt
sinni skýrri hugsun og metnaði í
sköpun. Lagt er inn á gamlar
lendur, spilamennska öll er fyrsta
flokks og gefum söngkonunni
ungu til í þeim skorti á drama
sem vantar í sum lögin. Hún á
bjarta framtíð, studd glæstum
gáfum þeirra systkina beggja.
 PállBaldvinBaldvinsson
Söngvar Ragnheiðar og Hauks
TónLiST
ragnheiðurGröndal
Haukur Gröndal, Hugi Guð-
mundsson, og fleiri
12 tónar
HHHH
Fallega unnið safn, glæsilega útsett
og sungið af smekkvísi en skortir
nokkuð drama í túlkun.
raGnheiðurGrönDaLGlæsilegasta
talent sem hér hefur komið fram í langan
tíma. FRéTTAbLAðið VALLi

Gjafakort fyrir
alla fjölskylduna!
Stóra sviðið kl. 20:00
Afgreiðsla er opin kl. 12:30 – 18:00 mán. – þri. Aðra daga kl. 12:30 – 20:00.
STÓRFENGLEG! eftir Peter Quilter
Lau. 6/1, lau. 13/1 lau. 20/1, lau. 27/1.
SITJI GUÐS ENGLAR eftir Guðrúnu Helgadóttur. Leikgerð Illugi Jökulsson.
Fös. 29/12 kl. 20:00 uppselt, lau. 30/12 kl. 14:00 uppselt og kl. 17:00 uppselt, lau. 6/1
kl. 14:00 örfá sæti laus, sun. 7/1 kl. 14:00 örfá sæti laus og kl. 20:00, lau. 13/1
kl. 14:00 nokkur sæti laus, sun. 14/1 kl. 14:00 örfá sæti laus, lau. 20/1 kl. 14:00 örfá sæti
laus, sun. 21/1 kl. 14:00 nokkur sæti laus.
BAKKYNJUR eftir Evripídes
Frumsýning 26/12 uppselt, 2. sýn. mið. 27/12 örfá sæti laus, 3. sýn. fim. 28/12 örfá sæti
laus, 4. sýn. fim. 4/1 örfá sæti laus, 5. sýn. fös. 5/1 örfá sæti laus, 6. sýn. fim. 11/1 örfá
sæti laus, 7. sýn. fös. 12/1 nokkur sæti laus, 8. sýn. fim. 18/1.
LEITIN AÐ JÓLUNUM eftir Þorvald Þorsteinsson
Lau. 16/12 kl. 13:00 uppselt, kl. 14:30 uppselt og kl. 16:00 laus sæti, sun. 17/12 kl.
13:00 uppselt, kl. 14:30 uppselt og kl. 16:00 uppselt, fös. 22/12 kl. 13:00 uppselt, lau.
23/12 kl. 13:00 uppselt.
Leikhúsloftið
SKOPPA OG SKRÍTLA eftir Hrefnu Hallgrímsdóttur
Lau. 6/1 kl. 11:00 uppselt, kl. 12:15 og kl. 14:00, sun. 7/1 kl. 11:00, kl. 12:15 og
kl. 14:00, lau. 13/1 kl. 11:00, kl. 12:15 og kl. 14:00 örfá sæti laus, sun. 14/1 kl. 11:00,
kl. 12:15 og kl. 14:00 uppselt.
Kúlan
Smíðaverkstæðið kl. 20:00
PATREKUR 1,5 eftir Michael Druker.
Lau. 6/1, lau. 13/1 nokkur sæti laus, lau. 20/1
Ath! Miðaverð aðeins 1.500 kr. fyrir nema gegn framvísun skólaskírteinis.
Miðasala í síma 551 1200 og á netinu www.leikhusid.is
Gjafakort í miðasölu og á www.leikhusid.is