Réttur - 01.01.1959, Blaðsíða 5

R É T T U R
5
blessunar. „Auðvelt er að hugsa sér hve hættuleg þessi uppgötv-
un getur orðið í höndum glæpamanna. Svo manni verður að
spyrja hvort þekking á leyndardómum náttúrunnar sé gagnleg
mannkyninu, hvort það sé búið að ná þeim þroska að það fari
sér ekki að voða með þeirri þekkingu. Dæmi er nærtækt: upp-
götvun Nóbels sjálfs. Sprengiefnið hefur gert mönnum unnt að
leysa af hendi margt nauðsynjastarf, en jafnframt hefur það orð-
ið að ægilegu eyðileggingartæki í höndum glæpamanna sem
steypt hafa þjóðum út í styrjaldir. En ég er þeirrar skoðunar,
eins og Nóbel var, að nýjar uppgötvanir verði mannkyninu að
meira gagni en böli." Þannig hafði föður hennar sagzt og nú
átti maður hennar að tala.
Fyrir nokkrum klukkustundum höfðu Frédérik og Iréne Joliot-
Curie tekið á móti Nóbelsverðlaununum fyrir 1935 úr hendi
Gústafs V. konungs. Formælandi Nóbelsstofnunarinnar lýsti því
hvernig þessi hjón, sem báru hið fræga nafn, hefðu aukið þekk-
ingu vísindanna á kjarnorku. Þessi mikli heiður sé þeim báðum
veittur fyrir uppgötvun svonefndrar gervigeislunar. Þeim tókst
að breyta alúmínsatómi í geislavirkt fosfóratóm. Maðurinn gat
breytt frumefninu.
Verðlaunahafinn stóð á fætur og þakkaði fyrir heiðurinn sem
honum og konu hans hafði verið sýndur svo og frönskum vís-
indum. Síðan sagði hann:
„Þegar við athugum hinar hraðfara framfarir í nútímavísind-
um getum við vænzt þess að vísindamaðurinn sem getur breytt
einu frumefninu í annað geti líka brátt breytt venjulegum
sprengingum í áframhaldandi sprengingar eða tengisprengingar.
Um leið og þannig lagaðar breytingar efnisins eru gerlegar leys-
ist úr læðingi óstjórnlegur kraftur."
Lágt hvískur fór um salinn. Ræðumanninum hafði alls ekki
komið til hugar bráð framkvæmd þessarar hugsjónar, aðeins
bent á hana sem fjarlægan möguleika. Sköllóttur prófessar,
kjólklæddur, sneri sér að borðdömu sinni og gat ekki orða bund-
izt um draumóra ungra eðlisfræðinga. „Vísindamenn ætm að
gæta þess að fara ekki með öfgar", sagði hann hneykslaður og
seildist eftir vínglasi sínu.