Réttur - 01.08.1931, Blaðsíða 3

Rjettur]
HVAÐ VERÐUR UM TEKJURNAR
115
að framleiðsluskilyrðin séu svo erfið, að afraksturinn
á móti hverri vinnueiningu sé sérstaklega lítill, en sú
gæti einnig verið ástæðan, að einhver hluti þess, sem
framleitt er, meiri eða minni, sé dreginn úr höndum
þess, sem framleiðir, svo að hann fái þess ekki að
njóta, og verði að búa við þröngan kost, þrátt fyrir
mikla vinnu og góð framleiðsluskilyrði.
Ef til vill liggja báðár þessar ástæður til grundvall-
ar fyrir fátækt þinni. Við skulum gera ráð fyrir að
þú búir að óræktarkoti, — við lítið, þýft tún og óslétt-
ar reitingsslægjur út um móa og mýrasund, þar sem
hvergi er hægt að koma við nokkru fljótvirkaratækien
orfi, ljá og hrífu. Þegar þú kemur auga á það, að aðrir
atvinnuvegir og stórbændurnir í kringum þig nota ný
og fullkomin framleiðslutæki, þá finst þér sennilega
mjög skiljanlegt, að þú eigir við fátækt að búa, út frá
því einu séð, að á degi hverjum framleiðir þú svo
miklu minni verðmæti, sökum erfiðra framleiðsluskil-
yrða, sem þú hefir við að búa. Og þú segir í hjarta
þínu: Þröngur hagur minn kemur af því einu, hve lítið
ég get framleitt.
En nú vil ég benda þér á það, að fátækt þín kemur
ekki til af því einu saman. Hún kemur einnig til af
því, að þú færð ekki að öllu að njóta þessara litlu verð-
mæta, sem þú framleiðir, heldur er nokkur hluti þeirra,
og ekki alllítill frá þér tekinn eftir ýmsum leiðum og
skal ég nú benda þér á nokkur dæmi þess.
Fyrst má benda þér á það, að þú færð aldrei í þín-
ar hendur sannvirði vöru þinnar. Þótt hún sé seld í
samvinnufélagi og þú fáir því það, sem það félag fær
fyrir vöruna að frádregnum óhjákvæmilegum kostn-
aði, þá koma til hringar og auðfélög erleridis, sem láta
vöruna ganga í gegnum hendur sínar og taka mikinn
hluta af þeirri upphæð, sem neytandinn gefur fyrir
vöruna. En það er flókið mál að reikna út eða gera
áætlanir um, hve miklu sú upphæð nemur, en ekki má
S*