Réttur - 01.09.1940, Blaðsíða 54

losa sig alveg undan forsjá þess. Jónas Jónsson reyndi
aS blekkja þjóðina undir forustu milljónamæringa
þeirra, er hann hafði gerzt handgenginn, og bauð
þjóðinni að sætta sig við hið erlenda vald, sem lagt
hafði landið fjárhagslega og atvinnulega í fjötra og
aö lokum hertekið þaö; kvað hann íslenzku þjóðina «
aðeins geta orðið frjálsa undir vernd þess.
Jón Sigui'ðsson barðist gegn afturhaldsöflunum inn-
anlands, því honum var ljóst að þau voru bandamaö-
ur hins erlenda valds og frelsinu þrándur í götu. Jón-
as Jónsson sameinaði afturhaldsöflin með þjóðinni
til ofsóknar gegn alþýöu þeirri, sem eindregnast barð-
ist gegn hinu erlenda og innlenda kúgunarvaldi.
Jón Sigui’ðsson varð persónulega hið giæsilegasta
fordæmi fyrir íslendinga um hvernig vernda skuli
heiðarleikann í stjórnmálalífinu og varast að falla
fyrir hvort heldur mútum eða ofsóknum vfirvaid-
anna. Jónas Jónsson varð faðir óheiöarleikans í
stjórnmálalífi íslendinga og skipulagöi manna fremsf
múturnar, sannfæringarsöluna og ofsóknirnar fyrir
hönd yfirvaldanna, innlendra sem erlendra. t
Jón Sigurðsson barðist fyrir aukinni þjóðlegri
menningu og aðgangi íslendinga að skólum og undir
forsæti hans varð Þjóðvinafélagið tæki í baráttu
þeirri. Jónas Jónsson hataðist við útbreiöslu þjóð- *
legrar menningar, bannaði íslendingum frjálsan að-
gang að æðri skólum, skipulagði ofsókn gegn beztu
rithöfundum og skáldum landsins og lét pólitíska
braskara gera sig að forseta Þjóðvinafélagsins — eins
og Jón var! — til að gefa út á vegum þess brezkar
áróðursbókmenntir.
Jón Sigurðsson skipulagði frelsisbaráttu bænda og
menntamanna fyrir borgaralegu þjóðfélagi á íslandi,
þegar það að öðlast hið borgaralega lýðræði og þjóð-
frelsi hlaut að vera næsti áfanginn á framfarabraút
þjóðarinnar allrar, að nokkrum ríkum selstöðukaup-
142