Réttur - 01.09.1940, Blaðsíða 4

inga og vitni jafnvel í rússnesku byltinguna 1917. Viö
nánari athugun sést að hér er um mjög grunnfæra
hugsun að ræða. Ómenntaður lýður getur gert upp- *
reisn, en ekki byltingu. Forustu rússnesku byltingar-
innar höfðu menn, sem stóðu mjög hátt í menningu
og siðgæöi og þótt rússneska alþýðan væri siðlaus og ,
ómenntuð, átti hún í höggi við yfirstétt, sem var stór-
um siðspilltari, enda er sú bylting ekki fullkomnuð
enn, og verður ekki fyrr en með fullkominni mennt-
un rússneskrar alþýðu. v
II.
Af framanrituðu mætti nú álykta, að það væri að-
eins áhugamál sósíalista og annarra þeirra, sem
tengdir eru hagsmunabaráttu alþýðunnar, að færa
út svið menningarinnar.
Menning er þroskun mannsins. Menning framtíð-
arinnar á að vera vald mannanna yfir náttúrunni
og réttlæti í skiptum þeirra hver við annan, eöa meö
öðrum orðum þekking og siðgæði. En þessu tak-
marki vilja flestir óspilltir menn stefna að, og marg-
ur maður, sem skortir skilning á lögmálum þjóðfé- t
lagsins og getur því ekki orðið sósialisti vinnur mik-
ið verk í þágu menningarinnar. Það er þvi augljóst
mál að verkalýðsforinginn og menntafrömuðurinn
eru verkamenn í sama víngarði, þótt þeim hætti á ’
stundum til að gleyma því og jafnvel að líta hvor á
annan sem andstæðing.
Eg vil nú til samanburðar tilfæra hér orð tveggja
manna, sem hvor um sig eru meðal mestu stórmenna
þjóðar sinnar ,en viröast annars fljótt á litið órafjar-
lægir um margt. Annar þeirra er íslenzkur mennta-
maður. Aðalsmaður mannvits og hjartagöfgi. Æfi
sinni hefur hann varið til að mennta íslenzka alþýöu
og mun honum hafa orðið meira ágengt en flestum «
ef ekki öllum samtíðarmönnum hans, Maðurinn él'
Magnús Helgason fyrv. skólastjóri.
92
»