Réttur - 01.09.1940, Blaðsíða 2

lýösins og skilning á sambandi menningarlegrar og
hagsmunalegrar baráttu alþýöunnar.
Eg vil nú leitast við aö sýna fram á, aö menning-
arbaráttan sé og hafi jafnan veriö stéttarbarátta og
aö stéttarbarátta, sem vantar menningarlegt takmark
og innihald sé ekki mikils viröi og skulum viö þá
fyrst gera oss ljósar tvær staöreyndir: í fyrsta lagi
eru þaö fátækar og kúgaöar stéttir, sem veröa aö
fara á mis menntunar og heyja baráttu fyrir henni,
svo sem öðrum réttindum. — Efnaðar og voldugar
stéttir geta aö vísu veriö menningarsnauðar, en þá
skortir þær menningarviöleitni en ekki hin ytri skil-
yröi menntunar og er þar því ekki um menningar-
baráttu aö ræða. —
í ööru lagi er frelsis- og hagsmunabarátta fátækra
og kúgaðra stétta fyrst og fremst menningarmál, þar
sem engin ómenning er jafnmikil í vorum auöuga
heimi, sem örbirgö og kúgun, og takmark hagsmuna-
baráttu fátæku stéttanna er aö þær öðlist skilyröi til
auöugs menningarlífs og menntun þeirra og siögæði
einu sigursælu vopnin í þeirri baráttu. Það er því
menningin ein, sem tryggir sigur 'Og helgar takmark
stéttabaráttunnar.
Þetta er ■cngum betur ljóst en sjálfum andstæöing-
um verkalýðsins. Þessvegna eru það líka sömu menn-
irnir og sömu öflin, sem vinna gegn bættum hag og
aukinni menntun alþýðunnar, og höfum vér þar
mörg dæmi deginum Ijósari. Þessi menningarfjand-
skapur birtist oft einna gleggst í óvild til barnafræðsl-
unnar, sem er sú eina menntun, sem allar stéttir hafa
svipuö skilyröi til að njóta. Þá hefur hann og birzt
í andúö gegn menningarsamtökum æskulýösins, svo
sem ungmennafélögunum og bókmenntasamtökum
alþýðunnar, sem skýrast he'fur komið fram hér í
fjandskap til Máls og menningar. Er skammt aö
minnast þess aö ísl. stjórnmálamaður kvað þá, er
90