Morgunblaðið - 14.01.2007, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. JANÚAR 2007 33
hafi þótt við hæfi og þess vegna hafi þeir getað
ná samkomulagi sín í milli.
Áhrifin af þessu samkomulagi verða hins veg-
ar augljóslega þau, að dregið hefur verulega úr
hættu á því, að viðskiptalífið og atvinnuvegirnir
gætu haft óeðlileg áhrif á gerðir flokka og lög-
gjafarstarf á Alþingi. Þessi breyting hefur því
grundvallaráhrif á þjóðfélagsmál og þjóðfélags-
umræður.
Jákvæð breyting
H
ver svo sem skoðun manna hef-
ur verið á veru bandaríska
varnarliðsins hér í rúma hálfa
öld og hvaða skoðun sem menn
kunna að hafa á viðskilnaði
Bandaríkjamanna hér, er auð-
vitað jákvætt að varnarmálin skipta þjóðinni
ekki lengur í tvær fylkingar.
Vafalaust eru eftir sem áður skiptar skoðanir
um það hvað við eigi að taka. Þó er nokkuð ljóst
af þeim greinum, sem aðstoðarritstjórar Morg-
unblaðsins, þeir Ólafur Þ. Stephensen og Karl
Blöndal, hafa skrifað hér í blaðið á undanförn-
um mánuðum eftir heimsóknir til nálægra landa
og viðræður við ráðamenn og sérfræðinga þar,
að lausnin felst í auknu samstarfi á þessu sviði
við nágrannaþjóðir okkar. Ólíklegt er að slík
lausn leiði til mikilla flokkadrátta í landinu.
Það liggur í augum uppi, hvað sem segja má
um þessi mál að öðru leyti, að þegar svo djúp-
stæður ágreiningur eins og var áratugum sam-
an um varnar- og öryggismál er ekki lengur til
staðar hefur það grundvallarbreytingar í för
með sér á samstarfi manna á vettvangi stjórn-
málanna.
Það hefur líka grundvallaráhrif í stjórnmál-
um að flokkarnir eru ekki lengur háðir fyr-
irtækjum um fjárframlög til starfsemi sinnar.
Sennilega er sú breyting ekki minni en þau
áhrif, sem brottför varnarliðsins hefur í för með
sér. Það er svo annað mál hvernig gengur að
tryggja að þær reglur, sem settar hafa verið,
haldi. En það væri líka mikil hætta fólgin í því
fyrir stjórnmálamann eða verðandi stjórnmála-
mann að brjóta þær reglur.
Hvoru tveggja þýðir, að stjórnmálaflokkar og
stjórnmálamenn geta einbeitt sér í ríkara mæli
að því, sem máli skiptir í þjóðfélagsuppbygg-
ingu á næstu árum. Þar munu umhverfismálin
koma mjög við sögu en ekki síður þau „mjúku“
mál, sem að var vikið á þessum vettvangi fyrir
viku.
Líklegt má telja, að þjóðfélagsumræður hér
munu smátt og smátt falla í svipaðan farveg á
næstu árum og gerzt hefur á öðrum Norð-
urlöndum, þar sem ýmis praktísk úrlausnarefni
koma mjög við sögu. Að vísu eru það ekki bara
varnarmálin og fjármál flokkanna, sem ráða
miklu um það. Ríkidæmi þjóðarinnar á mikinn
þátt í því og kannski mestan. Við höfum lokið
því verkefni að brjótast áfram frá fátækt til
bjargálna. Nú getum við snúið okkur að öðru.
En jafnframt er líka hægt að gera sér vonir
um að þjóðfélagsumræðurnar sjálfar breytist til
hins betra og verði málefnalegri en ekki jafn
persónulegar og þær eru nú. Slík breyting yrði
einhver mesta þjóðfélagslega hreingerning, sem
hér hefði farið fram.
Það er mikill misskilningur, að stór orð og
digurbarkalegar yfirlýsingar hafi áhrif þegar til
lengri tíma er litið. Þau geta tryggt þeim, sem
láta þau falla, uppslátt í fjölmiðlum á þeirri
stundu en stóryrði hafa aldrei fært mönnum
nokkur áhrif. Og væntanlega er það markmið
þeirra, sem taka þátt í þjóðfélagsumræðum, að
hafa jákvæð áhrif. Eða hvað? Líklegt verður að
telja, að þeir sem taka þátt í slíkum umræðum
vegna einhvers konar athyglissýki séu í miklum
minnihluta.
Þjóðfélag okkar þarf á mörgum breytingum
að halda en bætt umræðumenning er þar einna
fremst í flokki.
» „Ef þróun samfélagsins yrði sú, að peningar mundu í vax-andi mæli hafa áhrif á það hverjir næðu kosningu til Alþing-
is og hvað þeir mundu gera væri hætta á ferðum …
En seint á síðasta ári var þessari hættu eytt nánast með einu
pennastriki og líklega hefur þjóðin ekki gert sér fyllilega grein
fyrir því um hvers konar tímamót var að ræða.“
rbréf
Morgunblaðið/Ómar
Skotist yfir Skothúsveginn.