Morgunblaðið - 21.01.2007, Blaðsíða 32

menning
32 SUNNUDAGUR 21. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
J
acob Hirdwall er kominn
til Íslands við harla
óvenjulegar kring-
umstæður. Á föstudags-
kvöld var hann viðstaddur
heimsfrumsýningu á nýju leikverki
sínu sem hlotið hefur íslenska heitið
Sælueyjan (á sænsku Det Oup-
tackta landet). Kveikja verksins er
frétt af starfsemi Íslenskrar erfða-
greiningar.
„Ég hafði alls ekki í hyggju upp-
haflega að verkið yrði frumsýnt
hér,“ segir Hirdwall. „Því er heldur
ekki beint sérstaklega að íslenskum
aðstæðum, því er ætlað að fjalla um
alþjóðlegt umhugsunarefni,“ segir
höfundurinn.
Hirdwall var einnig viðstaddur
lokaæfingu verksins í Kassanum í
Þjóðleikhúsinu. Hvernig kom hug-
verk hans honum fyrir sjónir á ís-
lensku sviði?
„Þetta var mjög skemmtileg
reynsla. Það er reyndar búið að
stytta verkið um allt að helming og
fækka persónum en þær voru upp-
haflega um 20.“
– Sástu þá ekkert eftir því sem
fór út?
„Nei, hreint ekki. Þetta er það
sem er heillandi við leikhúsið. Leik-
hópurinn hér valdi áhugaverða leið
að verkinu og það er alltaf spenn-
andi að sjá hvað einstakir leikarar
lesa inn í kringumstæður verksins.
Þetta er meðal annars ástæða þess
að ég skrifa leikrit. Að upplifa það
ævintýri.“
En hvað kom til að Hirdwall
ákvað að skrifa leikverk byggt á Ís-
lenskri erfðagreiningu?
„Það var fyrir fimm árum að ég
rakst á grein í Dagens Nyheter um
Íslenska erfðagreiningu og það
starf sem þar væri unnið varðandi
genarannsóknir. Ég varð strax hug-
fanginn af viðfangsefninu. Ég hafði
samband við ritstjóra vísindaefnis
hjá Dagens Nyheter og spurði hana
spjörunum úr um efnið. Loks varð
mér ljóst að næsta skref mitt yrði
að vera að fara til Íslands og afla
mér frekari vitneskju. Ég kom
hingað og reyndi að ná tali af Kára
Stefánssyni en tókst ekki. En það
var kannski eins gott, því verk mitt
á hreint ekki að fjalla um hann
heldur um erfðatæknina yfirleitt.
Mér var hins vegar mjög vel tekið
hjá Íslenskri erfðagreiningu og varð
margs vísari. Ég hitti síðar Stefán
Baldursson og Melkorku Teklu
Ólafsdóttur úti í Svíþjóð, sýndi þeim
drög að verkinu og fékk ábendingar
varðandi íslenska staðhætti í verk-
inu svo verkið yrði nú ekki tómt að-
hlátursefni. Í framhaldi af því hafði
Tinna Gunnlaugsdóttir svo sam-
Leikhúsið er að öðlast
nýtt pólitískt erindi
Morgunbladid/RAX
Siðfræði erfðavísindanna Umfjöllun um Íslenska erfðagreiningu var kveikjan að verki Jacobs Hirdwalls.
Möguleikar erfða-
tækninnar og siðferð-
islegar spurningar, sem
framfarir í erfðavís-
indum vekja, eru um-
fjöllunarefni leikritsins
Sælueyjan. Kveikjan
var blaðagrein um Ís-
lenska erfðagreiningu.
Hallgrímur Helgi
Helgason ræddi við
Jacob Hirdwall, höfund
verksins, sem um
helgina er frumsýnt í
Þjóðleikhúsinu.
»Ég tel að því meira
sem fólk dvelur
framan við sjónvarp,
tölvuleiki og sýnd-
arveruleika, þeim mun
meiri þörf sé fyrir þessa
mannlegu nánd leik-
hússins þar sem allt
gerist hér og nú og upp-
lifunin er sameiginleg,
sammannleg.
»Mannkynið er statt á
þeim tímamótum að
verða að taka afstöðu til
siðferðisspurninga varð-
andi erfðatæknina,
ákvarðanir sem þegar
þær hafa á annað borð
verið teknar getur orðið
erfitt að taka aftur.
Þetta skapar mýmörg
vandamál og ég vildi
bara beina kastljósinu
að því með verkinu.
Fyrsta „stóra“ plata þessaárs kemur út á morgun, enum er að ræða frumburðhljómsveitarinnar The Go-
od, The Bad & The Queen, og er hann
samnefndur henni. Ástæðan fyrir
þessu stærðartali er þeir sem standa
á bak við plötuna, hætt er við að eyru
manna sperrist upp er Damon Albarn
ákveður að taka til höndunum, en
hann leiðir þetta „verkefni“. Það má
reyndar segja að eyrun séu bísperrt
því með Albarn í téðri sveit eru Paul
Simonon, fyrrum bassaleikari Clash,
Simon Tong, fyrrum gítarleikari
Verve, og trymbillinn Tony Allen,
brautryðjandi í svokallaðri afró-
taktstónlist, sem vann með Fela Kuti
á áttunda áratugnum. Upptökustjórn
er í höndum Danger Mouse (Gnarls
Barkley, The Grey Album o.fl.). Ekki
nema von að fólk sé spennt, en svo-
leiðis hefur það ekki alltaf verið með
Albarn. Um tíma var fólk tekið að
daufheyrast við honum.
Umskipti
Eitt sinn var Albarn ein skærasta
stjarna Bretlands, en þá var hann
meðlimur í Blur (og er mögulega
enn). Umræður um popptónlist sner-
ust þá bara um tvennt, Blur og Oasis.
Fyrri sveitin var listrænt þenkjandi
millistéttarsveit frá London en hin
kjaftfor þriggja gripa rokksveit frá
Manchester, skipuð verkalýðs-
töppum sem helst vildu endurvinna
Bítlana og skyldar sveitir (sem þeir
gerðu af sannri list, verð ég að segja).
Er á leið tók að halla undan fæti
hjá Blur. Þá var Albarn mikið á Ís-
landi og var m.a. vinfengi með þeim
Einari Erni Benediktssyni, en útgáfa
Albarns, Honest Jon’s, hefur gefið út
tónlist sveitar Einars, Ghostigital. Al-
barn dvaldi þá mikið á Kaffibarnum
og á/átti þar hlut. Þetta voru tímar
breytinga hjá Albarn, sem virtist
hálfutanveltu og á tímabili var eins og
hann leitaði svara á botni bjórglasa.
Á nýju árþúsundi tókst Albarn hins
vegar að endurskapa sig og sinna
sinni náðargáfu af heilindum. Þetta
hefur að mestu farið í gegnum Goril-
laz og svo á eftir að koma í ljós hvað
gerist með þessa nýju hljómsveit.
Blur er nú í óskilgreindu hléi eins
og svo margar stórsveitir, en var
komin í þrot á tímabili. Þetta var rétt
eftir að The Great Escape (1995) kom
út, einslags timburmenn frá plötunni
sem út kom ári fyrr, Parklife, plöt-
unni sem „gerði“ Blur. Hvað sem má
svo sem segja um Blur er magnað að
líta til þróunar sveitarinnar. Hún fór
frá Manchester-indírokki yfir í mod-
skotið brit-popp, þaðan í plötu undir
sterkum áhrifum frá amerísku „lo-fi“-
rokki og svo yfir í raflegna sýru á
Think Tank, síðustu plötu Blur til
þessa, sem var allt nema að nafninu
til einherjaplata frá Albarn. Og frem-
ur misheppnuð að mér finnst.
1999 fór Albarn að leyfa óstýrilát-
unum að dansa frjálsum. Þá stofnaði
hann Gorillaz, „óeiginlega“ hljóm-
sveit, ásamt vini sínum Jamie Hew-
lett teiknisagnahöfundi, sem skapaði
Tank Girl. Þetta var eftir að Hewlett
hætti með unnustu sinni Jane Olliver
(sem var eitt sinn í Elastica) og flutti
til Albarns, sem hafði sjálfur verið í
stormasömu sambandi með Justine
Frischman, leiðtoga Elastica. Lítill
heimur.
Gorillaz slógu í gegn. Fyrsta plat-
an, samnefnd sveitinni (2001), varð
afar vinsæl og sú síðari, Demon Days
(2005), vakti enn meiri athygli. Árið
2002 kom svo út platan Mali Music,
sem fólk vissi ekki lengi vel hvað
Albarn
og Albion
Eftirvænting Albarn (þriðji frá vinstri) ásamt félögum sínum í nýju hljóm-
sveitinni, The Good, The Bad and The Queen.
Damon Albarn hefur sýnt á sér ýmsar hliðar á
ferlinum og enn sprettur hann fram í nýjum ham,
nú í hljómsveitinni The Good, The Bad & The
Queen, sem sendir frá sér sína fyrstu plötu á
morgun. Arnar Eggert Thoroddsen fjallar um
tónlistarmanninn og hans nýjasta afsprengi.