Morgunblaðið - 21.01.2007, Blaðsíða 72

ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1100 SUNNUDAGUR 21. JANÚAR 21. DAGUR ÁRSINS 2007 VERÐ Í LAUSASÖLU 350 KR. MEÐ VSK.
5 6 9 0 9 0 0 0 0 0 9 0 0
5 6 9 1 1 0 0
Ritstjórn: ritstjorn@mbl.is
Auglýsingar: auglysingar@mbl.is
Áskrift: askrift@mbl.is | sími 5691100
mbl.is: netfrett@mbl.is
 Norðlæg eða
breytileg átt, víða
3–8 m/s. Dálítil él
um landið norð-
anvert en bjart annars
staðar. » 8
Heitast Kaldast
0°C -10°C
HJÓNIN Ingibjörg Kristjánsdóttir landslags-
arkitekt og Ólafur Ólafsson, stjórnarformaður
Samskipa, hafa stofnað velgerðarsjóð og leggja
honum til einn milljarð króna í stofnframlag.
Tekjum sjóðsins, sem eru arður og vaxtatekjur
af stofnfé, verður annars vegar varið til ýmissa
verkefna í þróunarlöndum og hins vegar til að
styrkja verkefni á sviði menningar, mennta og
lista á Íslandi. Ætla má að árlega verði til ráð-
stöfunar 100–150 milljónir króna.
Auk hjónanna eru í stjórn sjóðsins Sigurður
Einarsson, stjórnarformaður Kaupþings, Sig-
urður Guðmundsson landlæknir, sem nú sinnir
hjálparstörfum í Malaví, og Þórunn Sigurð-
ardóttir, listrænn stjórnandi Listahátíðar í
Reykjavík og stjórnarmaður í UNICEF á Ís-
landi. Verður gerð grein fyrir fyrstu styrkjum
sjóðsins á næsta ári.
Í kjölfar tveggja verkefna
Sjóðsstofnunin nú er í beinu framhaldi af
tveimur verkefnum sem Ingibjörg og Ólafur
taka nú þátt í og hafa varið til alls á annað
hundrað milljóna króna. Annars vegar
menntaverkefni á vegum Barnahjálpar Sam-
einuðu þjóðanna í Síerra Leóne sem er fólgið í
því að reisa fimmtíu samfélagsskóla í sam-
vinnu við menntamálaráðuneyti landsins og er
skólunum jafnframt séð fyrir húsgögnum og
öðrum búnaði. Um 100 kennarar verða þjálf-
aðir til starfa í nýju skólunum og nemendum
útveguð nauðsynleg kennslugögn.
Hins vegar styrktu þau uppbyggingu Land-
námssetursins í Borgarnesi í minningu for-
eldra Ólafs, sem bjuggu þar í bæ og störfuðu
um árabil, Önnu Ingadóttur og Ólafs Sverr-
issonar.
Allir bera samfélagslega ábyrgð
„Okkur finnst að öll berum við ákveðna sam-
félagslega ábyrgð,“ segir Ingibjörg. „Við höf-
um bæði mikinn áhuga á því að styðja við þá
sem minna mega sín og tilgangur sjóðsins er
að setja þennan áhuga okkar í ákveðinn
ramma.“
Ingibjörg og Ólafur sjá fyrir sér að sjóð-
urinn sinni tiltölulega fáum verkefnum hverju
sinni en styrki þau myndarlega og markvisst.
Þau vilja fylgjast með og taka þátt í verk-
efnunum eftir því sem unnt er. „Þegar við velj-
um okkur verkefni viljum við geta fylgt þeim
eftir frá upphafi til enda,“ segir Ólafur og
nefnir sem dæmi að í verkefninu í Síerra
Leóne sé unnið náið með heimamönnum og að
þau fylgist náið með framvindu verkefnisins.
Morgunblaðið/Golli
Góðvild Stjórn velgerðarsjóðsins er m.a. skipuð (f.v.) Þórunni Sigurðardóttur, Ólafi Ólafssyni,
Ingibjörgu Kristjánsdóttur og Sigurði Einarssyni. Kynntu þau sjóðinn á fundi í gærmorgun.
Setja eins milljarðs króna
stofnframlag í velgerðarsjóð
Byggja skóla Ingibjörg og Ólafur hafa þegar stutt vel við bakið á menntaverkefni í Síerra Leóne
þar sem byggðir verða um 50 skólar og um 100 kennarar menntaðir til kennslunnar.
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
„ÉG þverneitaði að þurfa að læra nótur og
byrjaði hjá kennara sem leyfði mér að spila
eftir eyranu. Kennarinn spilaði fyrir mig og
ég lærði allt þannig,“ segir Unnur Birna
Björnsdóttir, fiðluleikari á Akureyri, en
hún þykir mikið efni í afbragðs djassfiðlara
með sterka taug í sígaunadjassinn í anda
Stephanes Grappellis.
Unnur Birna fæddist í fjölskyldu tónlist-
arfólks og var því alla tíð umvafin tónlist.
Hún elskaði djass og hlustaði mikið á hann,
æfði sig og æfði og spilaði og spilaði. „Ég
man þegar ég gerði fyrsta sólóið mitt – það
var í Sweet Georgia Brown. Það var fyndin
tilfinning sem kom yfir mig. Það opnuðust
dyr og ég fann að ég gat gert þetta. Sko,
maður á bara að spila – skilurðu. Engar
hömlur. Maður á að spila það sem manni
dettur í hug.“
Unnur Birna upplifði sig þvingaða í
klassísku fiðlunámi og þráði að finna sinn
eigin farveg í tónlistinni. Hún fann hann í
sígaunafiðluleiknum sem barst til Akureyr-
ar með Robin Nolan-tríóinu og norska fiðl-
ungnum Ola Kvernberg. „Mig langar bara
að spila og spila og spila. Helst vildi ég fara
eitthvert út í heim þar sem ég get sest undir
vegg með einhverjum gömlum sígaunakalli
og lært af honum allt sem hann kann.“ | 58
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Sígaunastelpa Unnur Birna Björnsdóttir
Maður á að spila
það sem manni
dettur í hug
CLIVE Archer, prófessor í stjórn-
málafræði og einn helzti sérfræðing-
ur Breta í öryggismálum Norður-
Evrópu, segir að hætta sé á að valda-
ójafnvægi skapist á Norður--
Atlantshafi vegna flotauppbyggingar
Rússa. Norrænu NATO-ríkin geti
þurft að skapa mótvægi við Rúss-
land.
„Hvernig sem menn líta á Rúss-
land, mun valdaójafnvægið aukast
eftir því sem rússneski norðurflotinn
eflist á ný næstu tíu til tuttugu ár, að
minnsta kosti ef bandaríski flotinn
heldur við núverandi stefnu,“ segir
Archer í viðtali við Morgunblaðið.
Hann spyr hvaða ríki meðal Vest-
urlanda muni gera eitthvað til að
draga úr þessu ójafnvægi. „Hið hefð-
bundna svar er að NATO geri eitt-
hvað í málinu. En ef Bandaríkin
halda áfram að draga sig burt af
svæðinu og ef Bretland hefur ekki
lengur sama áhuga, þá eru bara nor-
rænu aðildarríkin eftir.“
Archer segir að Íslandi, Noregi og
Danmörku stæðu þá tvær leiðir til
boða: „Gera málamiðlanir, nota dipló-
matískar aðferðir, horfast í augu við
að valdahlutföllin hafi breytzt og að-
laga sig. Í þá gömlu, góðu daga var
það kallað „finnlandisering“, en núna
er það kannski kallað aðlögun. Hin
aðferðin er að byggja upp valdablokk
sem skapar mótvægi. Það myndi
þýða að norrænu ríkin yrðu að auka
hernaðarlega viðveru sína á svæðinu.
Og svo er auðvitað hægt að fara bil
beggja, sem er hin hefðbundna, nor-
ræna leið til að taka á vandamálum.“
Hætta á ójafnvægi
á N-Atlantshafi

Norrænt mótvægi | 20
„ALLT veltur á því að vera markaðs-
tengdur en fylgja ekki gamla hugar-
farinu að fjöldaframleiða fyrir SÍS,
slátra á haustin og setja allt í frost,“
segir Hákon Gunnarsson sem rekur
nautgripabú í Árbót ásamt Snæfríði
Njálsdóttur konu sinni og Viðari syni
sínum.
Nánast öll virðisaukakeðjan er í
höndum fjölskyldunnar, því synirnir
Örn Logi og Gunnar Óli reka kjöt-
vinnsluna Viðbót á Húsavík. Eftir-
spurnin er mikil, eins og kemur fram í
máli Gunnars Óla: „Verð til bænda
hefur hækkað um 160 til 180 kr. á
kílóið á einu og hálfu ári og er í sögu-
legu hámarki. Það hefur ekki gerst í
áratugi að verðhækkun á nautakjöti
skili sér til bænda.“
Mikil uppbygging hefur átt sér stað
í Árbót á þeim rúmu þremur áratug-
um sem hjónin Hákon Gunnarsson og
Snæfríður Njálsdóttir hafa búið þar.
Þau reka þar stórt nautgripabú og
einnig meðferðarheimili fyrir ung-
linga. Þau hafa keypt jarðirnar Berg
og Sand sem einnig eru notaðar undir
reksturinn. Þau hafa sjálf staðið
straum af kostnaði við að byggja upp
góða aðstöðu fyrir meðferðarheimilið.
Eftir að hafa rekið meðferðarheim-
ili frá því á níunda áratugnum, segist
Snæfríður álíta að við búum ekki í
barnvænu samfélagi. Hraðinn sé mik-
ill og miklar kröfur gerðar til krakka í
skólum. „Ef þeir lenda utanveltu og
standast ekki kröfur geta þeir lent á
jaðrinum og í óheppilegum fé-
lagsskap.“ | 10
Mikil uppbygging hefur átt sér stað á nautgripabúinu Árbót
Nánast öll virðisauka-
keðjan hjá fjölskyldunni
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson