Skinfaxi - 01.10.1937, Side 28

124
SKINFAXI
tanism) þurfa hreint ekki aö rekast á, og rekast ekki
á í hugsunarliætti og lífi þroskaðra manna. Þess eru
næg dæmi, að menn hafi verið hvorutveggja i senn:
heimshorgarar í húð og hár — mannvinir í þessa orðs
víðtækustu merkingu — og einlægir ættjarðarvinir.
Ekki þarf heldur að seilast langt eftir dæmi. Yið
höfum ágæta fyrirmynd í þessu efni, þar sem var Step-
hún G. Stephánsson. Hann var langförull í andans
heimi, lagði þar að kalla má sérhvert land undir fót.
Áhugaefni hans voru afar víðtæk. „Öll veröld sveit
mín er“, sagði hann sjálfur. Og sú játning var ekkert
málamyndahjal. Samúð hans og hluttekning náðu til
allra þjóða, hvar sem var á hveli jarðar. Djarflega og
hiklaust tók hann t. d. málstað Búanna í Suður-Afríku.
Honum skiklist til fulls, hversu náin blóðbönd tengja
mannkyn allt. Þess vegna var hann djarfmæltur frið-
arvinur alla sina daga; og í því efni ætla eg, að hann
hafi verið lengst á imdan skammsýnni samtíð sinni.
En þó Stephán væri heimshorgari í þessa orðs göf-
ugasta skilningi, var hann jafnframt flestum trúrri og
betri íslendingur, tengdur móðurjörð sinni þeim hönd-
um, sem gröfin ein fékk slitið:
„Til framandi landa eg bróðurhug .ber,
þar brestur á viðkvæmnin ein,
en ættjarðarböndum mig grípur hver grund,
sem grær kringum íslendings bein.“
Þannig yrkir sá einn, er ann föðurlandi sínu af lijarta;
enda íslandsást Stepháns einn af meginþáttunum í
kvæðum hans, og fá jafnfögur móðurljóð hafa Islandi
verið kveðin og þau, sem hann kvað því, eða einlægari.
En eigi verður íslands svo minnzt, að hugurinn
hverfi eigi jafnhliða að þjóðinn, sem hýr á því hinu
svipmikla og söguríka eylandi „norður við yzta haf“.
Enga tilraun mun eg gera til þess, að rekja sögu Is-
lands að þessu sinni, þó eg þekki enga þjóðarsögu dá-
samlegri fyrir margra hluta sakir, eða vænlegri til