Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Side 12

mikið af hvallýsi til annarra Evrópulanda. Þeir
komu sér oft upp bækistöðvum nálægt þeim slóð-
um, þar sem þeir veiddu hvalina. Stundum hafa
þeir þó ef til vill orðið að bræða hvalspikið um
borð í skipum sínum.
Um miðbik 16. aldar voru hvalveiðar höfuð-
atvinnuvegur sumra bæja við Biskayaflóa, eink-
um Bayonne og Biarritz. Þaðan var flutt út
mikið af hvallýsi, hvalskíðum og hvalkjöti.
f ýmsum erlendum ritum um hvalveiðar, þar
sem skráð er yfrlit um veiðar Baskanna, er full-
yrt, að þeir hafi verið farnir að sækja mjög á
íslandsmið þegar á 16. öld, og jafnvel komið sér
upp bækistöðvum í landi. Er Grundarf jörður á
Snæfellsnesi sérstaklega nefndur sem aðseturs-
staður þeirra. Ekki veit höfundur þessarar rit-
gerðar hverjar heimildir eru fyrir því, sem nú
var nefnt. Þrátt fyrir allýtarlega leit í annálum,
Alþingisbókum og skjölum er 16. öldina varða,
hefur honum ekki tekizt að finna Spánverja
nefnda í sambandi við veiðar á íslandsmiðum,
fyrr en kemur fram á 17. öld. Það er fyrst árið
1613, sem annálar nefna þá á nafn. f Skarðsár-
annál segir:
„Lágu spanskir hvalskutlarar kringum allt fs-
land á 18 skipum, gerðu glettingar sumstaðar.
Einir fyrir Vestfjörðum fengu hafvillu, sigldu
í vesturhöf, rötuðu í ís, voru í honum 9 daga,
komu að Grænlandi (sem sumir halda) með
hörkubrögðum. Skutu landsmenn af þeim 3
menn til dauðs með sínum bogum og beinpílum,
en hinir spönsku sáu þó engan, héldu síðan með
það frá landi, og sögðu happ, og sem fram á
sjó komu sáu þeir ógrynnislið á landi. Þeir sigldu
síðan til íslands, undu upp skip sitt og gerðu
að því, sem lest var orðið, héldu brott um vet-
urnætur".
Vatnsfjarðarannáll elzti getur Spánverja
einnig við árið 1613, en hefur ekkert umfram
Skarðsárannál. Þar stendur aðeins: „Spanskir
lágu á 18 skipum kringum ísland“. Loks er komu
Spánverja getið í Sjávarborgarannál, og það
upplýst, að þeir hafi setzt að í Steigrímsfirði.
í annálnum segir:
Tungan úr stórum hval.
300
VÍK-I N G U R