Sjómannablaðið Víkingur

Árgangur

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Blaðsíða 86

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Blaðsíða 86
Bækur Heildarútgáfur. Þegar litið er til baka yfir hinn mikla bókaflaum styrjaldaráranna, mun það ekki dyljast bókavinum, að heildarútgáfur ýmissa eldri öndvegisrita vorra eru ein- hver varanlegastu minnismerki þess tímabils. Fram að styrjöldinni höfðum við ekki haft efni á því að gefa út heildarsöfn af ritverkum margra beztu skálda vorra. Nú hafa þau komið hvert af öðru, og önnur eru í upp- siglingu. Þetta er mikill fengur. Hvað sem að öðru leyti verður sagt um bókaútgáfu síðustu ára, — og mörgum þykir nóg um —, munu fáir á móti því bera, að fremstu skáld vor eigi jafnan að vera til í vönd- uðum heildarútgáfum. Þessa dagana kemur út áttunda og þar með síðasta bindið af ritverkum Jóns Trausta. Útgefandi er Guð- jón Ó. Guðjónsson. Með því bindi er lokið stærstu heild- arútgáfu, sem enn er til af ritum nokkurs skálds á vora tungu. Jón Trausti stendur svo föstum fótum í íslenzk- um jarðvegi að hann nýtur enn fágætra vinsælda sem sagnaskáld, og á þær vinsældir fyllilega skilið. — Pétur Lárusson hefur annast útgáfu þessa, sem er hin veg- legasta í hvívetna. Ljó'ömæli Einars Benediktssonar í þrem bindum komu út á vegum ísafoldarprentsmiðju í sumar. Hinir mörgu aðdáendur skáldsins hafa eflaust fagnað þeirri útgáfu og þá ekki síður hinu, að boðað var úrval rita Einars í óbundnu máli. Ágætur bókmenntafræðingur mun nú starfa að því verki, og er þess að vænta, að vel takizt. Munu menn þar kynnast blaðamennsku Einars Bene- diktssonar, sem var um margt hin merkilegasta. Þá er það einnig í ráði, að ævisaga skáldsins fylgi þeirri útgáfu. Svalt og bjart, rit Jakobs Thorarensen í tveim bind- um eru fyrir nokkru út komin á vegum Helgafells- útgáfunnar. Fyrra bindið hefur að geyma Ijóð skálds- ins, hið síðara smásögur hans, og lausavísur sem bókarauka. Jakob sr sérkennilegt skáld og kjarnmikið. Hefur hann ort ófá vel gerð kvæði, einkum á fyrri árum. Smásögur hans eru flestar skemmtilega sagðar, hnyttnar og fyndnar, sumar prýðisgóðar. Útgáfan er vönduð, þótt ekki hafi tekizt að útrýma svo prentvillum, sem skyldi. Heyrzt hefur að hafinn sé undirbúningur að heildar- útgáfum ýmissa skálda vorra, Matthíasar, Gröndals, Guðmundar Friðjónssonar, Guttorms J. Guttormssonar o. fl. Er gott til þess að vita, og ólíkt skyldara að eyða til þess nokkru fé en útgáfu þýddra ruslbóka (og frumsaminna), sem gera þá, er lesa, að heimskari og verri mönnum. Ljóð. Á íslandi, þar sem annar hver maður yrkir 1 jóð og tíundi hver gefur þau út á prenti, virðist ekki gróða- vænlegt fyrir útgefendur að leggja fjármagn sitt í kvæðasyrpur. Flestir yrkja nóg til heimilisnota og þykj- ast jafnvel aflögufærir. Útgáfa ljóða hefur heldur ekki mjög oft borið mikinn ávöxt í einum eða neinum skiln- ingi. Þess eru mörg dæmi, að sá ríflegi hluti þjóðar- innar, sem yrkir og vill ólmur gefa út Ijóð, hefur orðið að stríða í ströngu við að koma andríki sínu á prent. Á kreppuárunum var það algent, að höfundar gerðust sjálfir kostnaðarmenn Ijóða sinna, þegar aðrir vildu hvorki hætta fé né mannorði til þess. Og það mun sannast sagna, að fá urðu skáldin rík af þessa heims seimi, og löngum var smátt um frægðina og framann. En svo er hamingjunni fyrir að þakka, að stundum „gerast ævintýri með þjóð vorri.“ Eitthvert skemmti- legasta ævintýri síðari tíma, á sviði skáldskapar og lista, gerðist haustið 1933, þegar Fagra veröld kom út og seldist á skömmum tíma í þrem útgáfum. Þessi elskulega bók, full af skáldskap og þokka, gamansöm og glettin í aðra röndina, tær lyrik hinum þræði, hljóp, ef svo mætti segja, upp í fangið á þjóðinni. Síðan hefur skáldið aukið á vinsældir sínar og ágæti. Nú stendur honum enginn framar íslenzkra ljóðmanna, svo að ekki sé meira sagt. Héðan af búast allir við mikiu er þeir lesa kvæði, sem nafn Tómasar Guðmundssonar er tengt við. En Fagra veröld er og vei'ður ævintýrið í lífi skálds- ins, hversu ágæt kvæði sem hann hefur ort síðan og kann að yrkja á ókomnum árum. Og nú er hún komin í fjórðu útgáfu, veglegar prentuð en fyr, myndum prýdd. Já, bókin er myndum prýdd. Þannig er stund- um að orði komizt um „illustreraðar" bækur, þótt erfitt sé oft og einatt að koma auga á „prýði“ myndanna. En myndirnar í Fagra veröld eru margar hverjar snotrar og. skemmtilegar. Þetta skal því fremur tekið fram, þar sem einn af ágætustu listamönnum vorum, oft fagur- skyggn á mál og myndir, hefur hreytt furðulegum ónotum að teikningunum í Fögru veröld, jafnvel talið þær flestu eða öllu verri, sem sézt hefur hér af því tagi. Fæ ég ekki betur séð en að þetta séu furðuleg og staðlaus gífuryrði. Hverju eigum við að venjast um myndskreytingar bóka? Mjög oft ber þar mest á alvöru- leysi og svo algerum skilningsskorti á viðfangsefninu, að helzt mætti ætla teiknarann ólæsan. Teikningar Ás- geirs Júlíussonar í Fögru veröld fara margar hverjar vel ó fleti, falla oft að blæ og anda kvæðanna, eru skreytandi og ánægjulegar. Virðist mér Ásgeir eiga fremur lof en last skilið fyrir frammistöðu sína. Að baki myndanna liggur alvarleg vinna, sem vissulega hefur borið ávöxt. Allmargar nýjar Ijóðabækur hafa borizt á fjörur Víkings í sumar og haust. Heldur er þar fátt um fína drætti. Er hollt að minnast hins fornkveðna: Fæst orð hafa minnsta ábyrgð. Og svo ekki meira um það. 374 V í K I N G U R
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Sjómannablaðið Víkingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.