Sjómannablaðið Víkingur

Árgangur

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Blaðsíða 51

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Blaðsíða 51
KUtnaqatíur á kafokcthi Ef einhverju sinn verður hægt að ferðast fullum fet- um á hafsbotni og sjá greinilega umhverfi allt og líf það, sem þar leynist, mun ferðamanninum ekki þykja ólíkt því sem væri hann kominn í furðulegan töfraheim, ævintýra og kynjasagna. Hann myndi renna augunum yfir merkur og skóga, margbreytileg og litauðug veröld myndi blasa við, full af sérkennileik, furðum og fegurð. Milli jurtagróðurs, „blóma“ og „trjálunda" myndi hann sjá margvíslega lagaða og alla vega lita fiska synda fram og aftur. Seinfærar og þunglamalegar sjávarskepnur mjökuðust þar áfram, en í myrkviði sægróðursins svömluðu kolkrabbar og leituðu að bráð. Hverjum manni, sem þetta liti augum, dytti fyrst og fremst í hug orðið töfraheimur eða ævintýraland. Og sannleikurinn er sá, að hafsbotninn er óneitanlega töfraheimur. Vel útbúnir og vísindalega menntaðir kaf- arar hafa á síðari tímum skýi't nokkuð frá furðum og stórmerkjum þessa töfraheims. Hafrannsóknir ýmis konar hafa einnig leitt í ljós sitt af hverju um útlit og eðli þessarar veraldar. Eins og að var vikið er hafsbotninn á sumum stöð- um því líkastur sem á skóg sæi eða blómskrýdda, grösum vaxna velli. „Blóm“ þau, „tré“ og aðrar „jurtir" sem á hafsbotni finnast, eru þó engan veginn skilgetin börn Flóru öll saman, heldur allt annars eðlis og uppruna. Athugi maður 2. myndina, sem greinarkorni þessu fylgir, er ekki öðru líkara en að þar sé á ferðinni ljós- mynd af allra snotrasta blómskúf eða runna. Svo er þó ekki. Myndin sýnir samfélag óteljandi smádýra í Miðjarðarhafi. Eru dýr þessi nefnd á latnesku máli Pennaria cavolinii. Þau eru örsmá, en hvert um sig hefur svolitla griparma, og getur með þeim veitt önnur smádýr, sem straumurinn ber framhjá. Um leið og griparmarnir snerta herfangið, gefa þeir frá sér eitur- vökva, svo að fórnardýrið missir allan lífsþrótt og verður árásarskepnunni að bráð. Dýr þessi, sem eru hvít að lit, eiga marga ættingja. Frægastir þeirra eru kórallar þeir, sem mynda kalkrif í ýmsum höfum. Kórall sá, sem sýndur er á 1. mynd, er mjög algengur í Miðjarðarhafi. Hann myndar sverar, sterklegar kóralgreinar, dimmrauðar að lit, en sjáf kóraldýrin eru snjóhvít á lit og sitja á greinunum eins og fegurstu blómknappar. SÆANEMÓNUR eru víðfrægar fyrir litfegurð sína. Þær eru skyldar kóraldýrunum, en miklu stærri en þau. Tegundir þeirra eru margar og útlitið breytilegt. Einhver stærsta tegundin er Anemonia sulcata, sem sýnd er á þriðju mynd. Hún finnst allvíða í hlýrri höf- um. Sitja dýrin þá oft þúsundum saman á klöppum og grjótflákum skammt framan við sjávarmál. Hlessa þau sér fast á grjótið og sletta gripörmunum síðan í allar áttir til að ná sér í bráð. Hamingjan hjálpi þeim smá- fiski, sem vogar sér of nærri gripörmum anemón- unnar! Hann þarf ekki um sár að binda. Giæðgislega og með furðulegum krafti grípur anemónan herfang sitt, og hafnar það umsvifalaust í maga hennar. Allar sæanemónur hafa eiturvökva í blöðrum eða kirtlum á gripörmunum, og geta lamað fórnardýrið svo mjög með vökva þessum, að það gefur upp alla vörn. Eitur- vökvi þessi er svo sterkur, að hann hefur nokkur áhrif V I K I N G U R 1. mynd. Kóralgreinar. 339
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Sjómannablaðið Víkingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.