Sjómannablaðið Víkingur

Ukioqatigiit

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Qupperneq 14

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Qupperneq 14
land anno 1615“, geymir ýmsar mjög athyglis- verðar upplýsingar um það, hvernig Spánverjar höguðu sér við hvalveiðarnar. Vegna þess iive ritgerð Jóns lærða er ýtarleg, verður hún ekki tekin hér upp nema að litlu leyti. En veigamest- ur og notadrýgstur fyrir hvalveiðasöguna er upphafskaflinn, og fer hann hér á eftir. Jón lærði segir svo frá: „Það bar til á þeim dögum, þá datum skrifað- ist 1615, að 16 hafskip af spönskum og frönsk- um komu fyrir Hornstrandir, en 3 af öllum þeim lögðu til hafna nær miðju sumri, því hafís mein- aði þeim allt þangað til. Þeir voru útbúnir og sendir alleinasta fyrir hvalveiði, eftir venju, og sem höfðu hér tvö ár áður samfleytt komið fyr- ir lýsisafla. Fyrst komu tvö samlagsskip Þar voru fyrir þessir kapteinar: Pedro de Argvirre og Stephan de Tellaria. Nokkrum dögum síðar lagði inn það stærsta skipið. Þar hét kapteinn Marteinn de Villa Franca eða Marteinn Frakka- borg. Þessir allir lögðust fyrst á þeim firði á sömu höfn, sem heitir Reykjafjörður, er áður kallaðist Skrímslafjörður, sem næstur er Tré- kyllisvík í Strandasýslu og liggur iiingað frá til suðausturs. — Marteinn var þeirra mektugastur og mest gögn og lið lagði hann til veiðarinnar; en þó lögðu þeir samlag á sínum lýsisafla, svo að þar sem Péturs skip hafði tvær lýsispípur sem og Síephans aðrar tvær, þá hafði Martinus þar á móti þrjár. Marteinn hafði stýrimann franskan, sem Pétur pilote hét, mætur maður í mörgu lagi......Kapteinn Marteinn var jafnan á bátum sjálfur til hvalveiði, en Pétur pilote sá um allt heima, sem hann væri sjálfur kapt- einn, og skrifaði jafnan allan reikning. Luys hét einn spanskur maður á skipi Péturs, og var bræðrungur Péturs Argvirre, mjög ríkur maður og kunni vel latínu. Þessi Luys og þeir frændur stóðu jafnan fyrir öllum kaupum hvala, sund- færa þvestis og rengis, eða hverju, sem verzlað var. Asencis hét einn hinn bezti hvalbátsmaður með þeim frændum Pétri og Luys; hann veiddi þrjá rengisfiska, unga hvali, fólkinu til gagns og seldi með vægu verði, svo að oft tóku þeir ei meir en 20 álnir fvrir hundraðsvirði af þess- um rengishvölum, svo að af þvílíkri þeirra gagn- semi lifir hér nú fátækt fólk og viðhelzt á þess- um harðindavetri (1614—1615). Ei vissum vér þessa menn ræna hér né reifa á þessu sumri til neinna riða, einkum á þessum tveim skipum; þeir aðrir tveir Martinus bátar, sem hann sjálf- ur ekki fylgdi, voru þó gagnmestir og óttalegir, og á nokkrum bæjum tóku þeir sauði þar sem þeir fengu ekki til kaups, sem og margir af þeim gera, eða að menn veröa að gera þeim úr- lausn, svo sem á mjólk, smjöi-sköku eða vettling- um. Nú veiddu þeir fyrir sjálfa sig 11 stóra hvali, en svo tókst til, að þeir járnuðu og misstu aðra 11, og var jafnan þvesti til reiðu, hverjum sem vildi. En það mislíkaði þeim stórum, ef menn forsmáðu að koma til þvestskurðar, áður en þau spilltust, því fáir voru héraðsmenn, og þar með félausir eftir svoddan felli, en þessir spanskir vildu heldur nokkuð hafa en alls ekk- ert, og ekki væri utan ein smjörskaka lítil, einir vettlingar, leggjabönd, hundur eða köttur. Fyr- ir sérhvert þetta fékk maður þvesti upp á sinn hest eða bát, hvort sem hann hafði. Sumir þorðu ekki til þeirra að fara, vegna bréfa og skipana yfirvaldsins, Ara Magnússonai', hvers bréf enn- þá til sýnis eru; sumir forðuðust það ekki. En hver þar hafði einn sauð til sölu, nokkuð meira af einu eða öðru, mátti stóran ávinning hafa, sem sönn raun bar vitni. Aldrei neinu sinni á þessu sumi'i kom ég á þeirra skip utan það minnsta, sem var það áð- urnefnda Péturs Argvirre, hvern allir máttu prísa, og svo var hans skipsfólk meinlítið, Hann hafði og annan franskan pilote, Andreas að nafni, líka fínan mann. Stefán kapteinn, hans 302 VÍKIN □ U R
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.