Sjómannablaðið Víkingur

Årgang

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Side 69

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1946, Side 69
bæli erlendra veiðiþjófa, er ræni á fiskigrunnunum hér við land, sem eru íslenzk eign, þ. e. almenningar, frá fornu fari. „Svá eru almenningar sem at fornu hafa verit“, segir Jónsbók, og þau fyrirmæli eru landslög hér enn. Til skamms tíma hefur það verið taiið háskalegt fyrir lífsafkomu Grænlendinga, að einokunarverzlunin flytti öngla! Seglgarnspotti með bognum nagla fyrir öngul hefur til þessa því verið aðalveiðarfærið á Grænlandi. Nú eru að vísu farnir að flytjast önglar, en seglgarn- spottinn heldur velli enn, þótt naglinn standi hallur í samkeppninni við öngulinn. Að vísu hafa komið vélbát- ar til Grænlands í síðari tíð, en þeir eru ekki nema sum- ir hafðir til veiða, heldur í snatt. Og þótt Grænlendr ingar séu menn vel hæfir til allra verka, er kunnátta þeirra í fiskveiðum enn svo sem engin. En þegar Græn- lendingar eignast skip og hafa lært fiskveiðar — og það gerist í skyndi, ef ánauð einokunarinnar verður af þeim létt, þá verður það enn meiri nauðsyn fyrir þá en Færeyinga að fá jafna aðstöðu við íslendinga hér við land á vetrarvertíð. Og þessa er ekki hægt að synja Grænlendingum, því þeir eru vorir landar og alls góðs maklegir. Er fiskurinn hefur hrygnt hér við land, fer hann á átugöngu til Grænlands og norður með vesturströnd þess og sameinast þar við sumarhrygningarfisk, er hrygnir á fiskigrunnum og í fjörðum Grænlands, allt upp í landsteina. Menn segja, að þessi ógurlega fiski- mergð við Grænland sé spánýtt fyrirbrigði. En svona fullur af fiski var sjórinn þar á hvalveiðatímanum, er hófst um 1700 og stóð fram á 19. öld. Svona fullur af fiski var sjórinn, er Frobisher kom við Grænland seint á 16. öd og menn hans drógu þar vitlausan golþorsk á heitulausa, hera, ryðgaða öngla út á reginhafi. Og þessi fiskimergð var við Grænland á 14. öld, því um 1360 segir séra fvar Barðason, ráðsmaður á Görðum, að meira fiski sé við Grænland en nokkurs staðar ann- ars í heimi. Af fiskleysi við Grænland kunna engir að segia nema Danir, og hver tekur mark á þeim? Allir hlióta að sjá og viðurkenna, að það er hrein- asta óhæfa. að íslenzkum siómönnum sé aðeins leyft að veiða af íslenzka fiskistofninum meðan hann er að l’'"gna og verst eru veður og dimmust nótt og aðstaða öi\ sem erfiðust. T>að er lífsnauðsyn, að íslenzki fiski- flotinn geti elt fiskitorfurnar til Grænlands og haldið veiðinni áfram þar við hin beztu skilyrði í sumarblíðu og hiarti-i nótt. Og um þennan rétt þarf ísland ekki að biðja! Það á hann, og þvi ber að krefja hans en ekki biðja. Grænland er íslenzk eign, og við erum þar heima- menn. En Danir eru þar löglausir útlendingar. Færeyingum er það ekki síður lífsnauðsyn en oss, að geta fiskað á íslenzku fiskigrunnunum við Græn- land. Færeyingar sækja þegar mjög mikinn hluta af öllum ársafla sínum þangað, þ. e. á íslenzk fiskimið við Grænland. Fi'amtíðaratvinnuvegir íslendinga eru fiskveiðar og verzlunarsiglingar um öll heimsins höf. En fsland á einnig annan stórfenglegan framtíðarmöguleika. Hinar íslausu og vel settu hafnir þess mitt í hinum byggða heimi, og hið mikla, og auðvirkjaða vatnsafl gefur fs- landi ótvíræða möguleika til að vera stóriðnaðarland. Á Grænlandi eru jarðlög frá öllum tímabilum jarðsög- unnar. Það er meira en þrefat stærra en öll Norðurlönd, og af eylöndum gengur það Ástralíu næst að stærð. Hversu mikið af málmum og dýrum efnum á eftir að finnast í jörð á þessu mikla órannsakaða, og næstum óbyggða landi, veit enginn! En mikið er þegar fundið. Grænland er þriðja landið í röðinni þar sem flestir málmar og verðmæt steinefni hafa fundist! Er hlut- irnir eru komnir í sitt rétta horf, munu málmar og verðmæt efni Grænlands verða flutt til íslands til vinnslu við fossaflið. En hvað sem þessu líður, þá gefa hafnir og fossar fslands einir því ótvíræða möguleika til að verða stóriðjuland, og þá geta hvorki Færeyjar né Grænland haldið sér óháðum af því iðnaðarsvæði. Hagsmunir þeirra og vorir munu knýja til samvinnu. Þetta eru óumflýjanleg örlög, „er fresta má, en fyrir þau komast eigi“. Það er löngu tími til þess kominn, að menn hugleiði þetta óhjákvæmilega samstarf Norðurhafslandanna í framtíðinni, og grundvalli það frá byrjun á fullkomn- um jafnréttisgrundvelli og fullkomnu gagnhliða trún- aðartrausti. Hvað Grænland snertir, ætti þetta að vera algerlega augljóst og afgert mál. Vér eigum Grænland. Grænlendingar eru vorir landar í jöfnum rétti við oss. íslenzk lög hafa um aldirnar aldrei ætlað Grænlend- ingum annað en fullkomið jafnrétti. Gagnvart íslandi hefur Grænland aldrei verið undirokað í líkum skiln- ingi og nýlendur eru nú undirokaðar höfuðlandi. Sá einasti munur, sem var á milli hónda í nýlendu og höf- uðlandi í fornöld var sá, að bóndi í nýlendu hafði ekki þingskyldu til löggjafarþingsins, en jafnan rétt við hinn til að sækja þingið, ef hann vildi. Heimssögulegt tækifæri, þörfin til samstarfs milli Norðurhafslandanna knýr nú enn á dyr íslendinga. Vér skulum sem fyrr, — og einkanlega vel minnugir fornra tíma — taka því með rausn og röggsemi. Vér eigum að fyrirbyggja, að Færeyjar verði hæli erlendra ræningja, er iðki íþrótt sína hér við land. Alþingi á að opna Grænland fyrir íslenzkum þegnum með lög- um, sem það setur sjálft sem hið rétta löggjafarþing Grænlands. Velji Danir, að því búnu, þann kostinn, að beita oss ofbeldi á Grænlandi, þar sem vér erum frið- helgir þegnar, en þeir útlendir réttindaræningjar og ofbeldismenn, eigum vér að sækja rétt vorn í alþjóða- dóm. Vér þurfum ekki að óttast, að Danir geti sýnt nokkra eignarheimild sína á landinu. Það gátu þeir ekki í málinu við Noreg, og slík eignarheimild þeim til handa er ekki til. 011 vor orð um Grænland verða að vera grunduð á vorum sögulega eignarrétti á því, því það er glötun vors málstaðar, að beiðast þess af Dönum á Grænlandi, sem vér eigum sjálfir. Þingvöllum 1. sept. 1946. Jón Dúason. Farmaður segir frá. í Afríku er hitinn víða svo mikill, að þeir, sem hænsnarækt stunda, verða að gefa hænunum ísmola við og við, því að annars verpa þær eintómum harð- soðnum eggjum. * — Hvernig stendur á því, frú, að þér eruð hætt að syngja?" spurði nágranninn. — Læknirinn bannaði mér það. — Jæja, býr hann líka hér í nágrenninu? V í K I N □ U R 357

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.