Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1993, Blaðsíða 48

VÍKINGUR
Jónsson var annar stýrimaður. I vél-
inni voru Jónas Ólafsson og Andrés
Guðnason uppfinningamaður. Það
er furðulegt hvað menn eins og
Andrés hafa nýst okkur illa, menn
sem eru með allskyns hugmyndir.
Það er ótrúlegt að ríkið skuli ekki
hafa hjálpað þessum mönnum. Síð-
ar vann ég með Andrési í Áburðar-
verksmiðjunni og hann sparaði því
fyrirtæki stórfé með allskyns upp-
finningum. Þriðji meistarinn á
Eddunni var Konráð Gíslason.
Starf messans er ekki lengur til í
þeirri mynd sem þá var. Þetta var
talsverð vinna, það varð að leggja á
borð og þrífa alla daga. Þegar ég var
messi á Súðinni var mikið að þrífa.
Allir gangar voru með trégólf og
það varð að þrífa þá með sandi, þar
sem kolin voru selflutt eftir þeim og
skíturinn eftir því. Það var sama
hvað var þrifið mikið; allt varð skít-
ugt strax.
Það var frekar litið niður á mess-
ann. Sumir menn voru mér góðir,
eins og Grímur heitinn Þorkelsson
stýrimaður. Sama má segja um Jú-
líus heitinn Þorsteinsson vélstjóra.
Margir aðrir voru ruddar, ég vil ekki
nefna þá. Messinn var oft talinn
óæðri vera um borð. Þetta hefur allt
breyst sem betur fer.“
Hvort hann ætti ekki
að senda aðvörunarskot
„1937 fór ég á varðbátana. Það
voru ekki góðar vistarverur á þess-
um bátum, kjöllykt og annað. Það
bjargaði mér að ég varð aldrei sjó-
veikur, en ómótt einstöku sinnum.
Það lagaðist fljótlega.
Það var rétt að þessir varðbátar
gætu dregið minni báta, þeir voru
ekki merkilegri en Jtað.
Við stóðum oft skip að ólöglegum
veiðum. Eg man Jregar ég var á
Óðni, en hann var 72 tonn með 240
Delta-vél, byggður norður á Akur-
eyri. Þetta var góður og sterkbyggð-
ur eikarbátur. Skipherra var Eiríkur
Kristófersson og fyrsti stýrimaður
var Stefán Ólafur Björnsson, síðar
tollvörður, mikill afbragðsmaður að
allri gerð. Hann var alveg sérstakt
ljúfmenni. Ég var á vakt með Stefáni
og við vorum út af Stafnesi í myrkri.
Stefán tekur mið af togara sem var
að veiðum, það kom í ljós að hann
var langt fyrir innan. Stefán lét Eirík
vita og hann kom upp. Við keyrðum
að togaranum og Eiríkur kallaði yfir
til þeirra og sagði að þar sem þeir
væru í landhelgi ættu þeir að stoppa.
Þetta var Tjalli og hann ákvað að
höggva trollið aftur úr og setti á fulla
ferð og við fórum á eftir honum.
Stefán stýrimaður var afbragðs-
skytta og hann spurði Eirík hvort
hann ætti ekki að senda aðvörunar-
skot. Eiríkur þorði það ekki, enda
var mikið myrkur og skyggni því lé-
legt og búið að slökkva öll ljós um
borð í togaranum. Mér er þetta
minnisstættvegna þess að við misst-
um af honum. Ég hefði viljað ná
honum með öllum tiltækum ráðum,
en ég skýri það ekki frekar. Það var
leiðinlegt að missa þessa helvítis
gaura.“
Á tundurduflaveiðum
úti fyrír Norðuríandi
„Ég lenti í miklu ævintýri 1940, en
þá var ég á Sæbjörginni. Við vorum
að skjóta tundurdufl, en þau voru
eins og hráviði um allan sjó, og eins
þurftum við að gera tundurdufl
óvirk, sem hafði rekið í land. Skip-
herra var Gunnar Gíslason, kennd-
ur við Papey. Hann var fræg skytta
allt frá unga aldri. Gísli pabbi hans
kenndi Gunnari og bræðrum hans
að skjóta fugla, jafnvel áður en þeir
stóðu í fæturna. Þessi reynsla Gunn-
ars kom að góðum notum við tund-
urduflaveiðarnar.
Þetta var gífurlega áhættusamt.
Ég man að eitt kvöldið, þegar hvað
mest var af duflum út af Ströndun-
um, sagði Gunnar við okkur að við
skyldum láta reka. „Það er svo mikið
af þessu helvíti hérna, við skulum
taka daginn snemma," sagði Gunn-
ar hinn rólegasti. Ég get sagt ykkur
það að mér stóð ekki á sama um nótt-
ina þegar ég var á útkíkkinu að sjá
þessi dufl allt í kring og ekkert hægt
að gera þar sem skipið rak fyrir vindi
og straumi. Það hefði ekki þurft
mikið til, það getur hver spurt sig
hvað hefði orðið um þennan kugg,
60 tonn. Ég sá mörg skip í styrjöld-
inni, og Jjað miklu stærri skip en
Sæbjörgina, hreinlega tætast í sund-
ur eftir að hafa rekist á tundurdufl.
Eitt sinn sá ég Jtrjú skip en þá var ég
á Goðafossi hreinlega springa í loft
upp.“
Sprakk út af Mánáreyjum
og rúðurnar brotnuðu
„Eitt sinn vorum við á Sæbjörg-
inni út við Mánáreyjar, það var góð-
ur dagur, blankandi logn og sól,
þegar við sáunt dufl ekki langt frá.
Gunnar skipherra segir að við skul-
um fara eins nálægt því og vit er í.
Það var gert og þegar við vorum um
100 metra frá því var farið að skjóta.
Það var ekkert annað en að helvítis
duflið sprakk með þessum líka lát-
um. Sæbjörgin lagðist alveg á hlið-
ina, rúðurnar í stýrishúsinu
sprungu og fiskur flaut upp úr sjón-
Ámi Jón ásamt skipsfélögum sínum, á Goðafossi, á toppi Empire StatC'byf’gingunni í New York. Frá
vinstri: Svanberg Haraldsson kyndari, Ragnar Kæmested háseti, Árnór Gíslason háseti, Árni Jón, Magn-
ús Þorsteinsson háseti og Sívar Hjelm kyndari.
48