Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1896, Síða 25

19
Ég sé eigi betur en, að hann sé lokaður úti í nepjunni og
gcti enga von haft um það að komast í ylinn hjá félag-
inu. Kaupfélag vort á það lof skilið, að það hefir sýnt
talsverða viðleitni í því að hjálpa fátæklingum til þess að
vera með. Með því hefir það eigi að eins sýnt sjálfsagða
mannúð og borgaraleg hyggindi í því að koma í veg
fyrir sveitarvandræði í mörgum tilfellum, heldur hefir það
og með því sýnt, að það skildi frumtök sín og gerði sér
markmið sitt ijóst: að geta komið í stað kaupmanna.
En „betur má, ef duga skal“.
Ef fél. kostar eigi kapps um að koma svo ár sinni
fyrir borð, að það geti látið alla hina fátæku og máttar-
litlu vera með, þá er sú hugsjón þess sápubóla, að kaup-
félag geti komið í stað kaupmanna. Ef Zrauþmacfurinn á
að annast alla hina fátæku og lítilsigldu, þá sýnast mér
kaupfélögin sneiðast sínum mesta ljóma; þá sýnast mér
störf félaganna til þjóðþrifa meira en hálfu minna virði
en ella. Þá sýnast mér kaupfél. að eins persónulegar
gróða-„klikkur“ en ekki sannarleg þjóðheillafélög.
Ekki ætla ég mér að halda því fram, að félögin eigi
eingöngu með beinum fjárframlögum að lána fátæklingun-
um, méðan þeir eru að rétta við, þótt ég líti svo á, að
kaupfélagsmenn bæði geti gert það og eigi að gera það að
noTckru leyti, heldur vil ég að félögin einkiim útvegi bráða-
birgðarlán og ábyrgist lánin. Til er og enn handhægara
meðal. Þegar verzlunin gengur vel, eins og síðastliðið ár,
og menn, sem mikið innlegg hafa haft, eiga talsverðan af-
gang sem innieign í reikningi sínum i félagsdeildinni, þarf
eigi annað en taka ekki þessa innieign út, heldr láta hana
standa óhreyfða á góðum vöxtum í deildinni. Þá getur
deildin leyft hinum fátæku að skulda jafnmikla upphæð
sem innieign efnamannanna er. Þetta þarf ekki að vera
nein sérleg áhætta, eða litlu meiri hætta en nú er sam-
fara hinni sameiginlegu ábyrgð. Innieignamennirnir geta
og jafnan haft vakandi auga á þvi, hvernig hinir noti lán-
2*