Samvinnan - 01.04.1968, Page 15

Samvinnan - 01.04.1968, Page 15
á hendur stjórn blaða og útvarps. Kenn- arar andvígir nazistum voru reknir úr starfi, og allt skólakerfið gagnsýrt hinu nýja eitri. Mein Kampf varð skyldulesn- ing í skólum. Bókabrennur og blysfarir til heiðurs foringjanum voru meðal þeirra leikbragða sem nazistar beittu til að sefja þjóðina. Hitler kunni að notfæra sér ýmsar frumstæðustu uppsprettur skáld- skapar og trúarbragða, sem fyrri vald- hafar höfðu vanrækt: hið stórfenglega, gljástrokna, villimannlega, dularfulla. „Við höfum ekkert samvizkubit," hróp- aði hann. „Já, við erum villimenn. Við viljum vera villimenn. Það er sæmdar- heiti.“ Vitfirring Hitlers var illu heilli vitfirr- ing glæsileikans. Slægð hans í pólitík, ekki sízt utanríkispólitík, á árunum 1933 —39 jaðraði við snilld. Hann hafði þrennskonar mikilvæga yfirburði: hann var sjálfur lögin í landinu, hafði alls engar grundvallarreglur í hátterni eða samskiptum við aðra og var alla tíð reiðubúinn að leggja útí styrjöld, en leið- togar lýðræðisríkjanna voru bundnir þingræði og kosningum og vildu flestu fórna til að afstýra styrjöld sem kynm að þurrka út siðmenninguna. Hitler var frábær leikari og virtist ævinlega geta sannfært áheyrendur í hlutverkunum sem hann kaus að leika hverju sinni: hann hafði á valdi sínu ljónsöskrið (fyr- ir heimamarkað), kænsku refsins (til að sefa ótta Pólverja eða gera Frakka tortryggilega), vonzku nöðrunnar (t. d. þegar hann hvatti til morðsins á austur- ríska kanslaranum og afneitaði síðan morðingjunum), og blíðleik dúfunnar (einsog þegar hann hjalaði við Breta um stríðsótta sinn og friðarþrá — þegar búið væri að leiðrétta tiltekið ranglæti). Hann byrjaði á að segja sig úr Þjóða- bandalaginu og fékk 95% stuðning við þá aðgerð í þjóðaratkvæði. Hann gerði griðasáttmála við Pólland. Þegar austur- rískir nazistar myrtu Dollfuss kanslara 1934 ánþess að ná völdum, afneitaði hann þeim. Saar-héruðin voru sameinuð Þýzkalandi 1935 eftir þjóðaratkvæði, og sama ár var tekin upp herskylda í Þýzkalandi. En Hitler hélt áfram að tala máli friðarins. Þegar Frakkar gerðu sátt- mála við Sovétríkin 1935, tók Hitler þá miklu áhættu að þverbrjóta ákvæði Ver- sala-sáttmálans gegn hollráðum hers- höfðingja sinna með því að senda her- lið inní Rínarlönd. íbúarnir voru frá sér numdir af fögnuði, en Bretar og Frakkar voru í senn ruglaðir og skelf- ingu lostnir, enda höfðu friðartilboð Þjóðverja aldrei verið ákveðnari en ein- mitt þá. Hefðu lýðræðisríkin látið hart mæta hörðu, er enginn efi að Hitler hefði lyppazt niður, en honum var fullkom- lega ljós lömun þessara ríkja. Pólverjar einir voru reiðubúnir að berjast. Árið 1936 höfðu ítalir lagt undir sig Eþíópíu þráttfyrir fordæmingu og refsi- aðgerðir Þjóðabandalagsins. Viðkvæmni ítala gagnvart almenningsálitinu í heim- inum gerði Mussolini móttækilegri fyrir tillögur Þjóðverja um bandalag rikjanna, sem Hitler hafði spáð í Mein Kampf rúm- um áratug áður. Þannig varð til hug- Þrjár áróðursmyndir nazista: Efst: Goebbels á tali við tónskáldið Richard Strauss. f miðið: Hitler þakkar hrœrður samherjum úr byltingartilrauninni 192-3. Neðst: Kosningaspjald frá 1933 sýnir Hitler í vinsamlegum samrœðum við sendimann páfa. 15

x

Samvinnan

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.