Andvari - 01.06.1966, Qupperneq 12

10
BJARNI BENEDIKTSSON
ANDVARI
lifðu. Því meira gaman hafði Ólafur af þessu sem Pétur Halldórsson sagði
honum, að fyrstu kynni þeirra Jóns hefðu verið þessi:
Þegar Jón var í bæjarstjóm, fór Pétur einhverju sinni á fund hans á vegum
góðtemplara til að biðja hann um að styðja eitthvert áhugamál þeirra. Hann
hlustaði þegjandi á Pétur. Þegar hann hafði lokið máli sínu leit Jón á hann og
sagði:
„Eg skal segja yður það, Pétur Halldórsson, að ég læt bara aldrei róa í mér.“
Þar með var því samtali lokið.
Snemma árs 1921 voru aukakosningar til Alþingis háðar hér í Reykjavík.
Þingmönnum hér hafði verið fjölgað um tvo og eitt þingsæti losnað, vegna
þess að Sveinn Björnsson hafði verið skipaður sendiherra í Kaupmannahöfn.
Þess vegna átti að kjósa þrjá þingmenn og í fyrsta skipti hlutfallskosningu.
Flokkaskipting var þá enn óljós, gömlu flokkarnir, Heimastjómarflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn gamli, voru í upplausn, en Alþýðuflokkur og Framsóknar-
flokkur í bemsku. Sjálfstæðismenn greindust í tvennt, Þversum og Langsum,
svo sem kallað var. Alþýðuflokksmenn og Þversummenn unnu þá stundum
saman við kosningar, eins og að kjöri Jörundar Brynjólfssonar til Alþingis 1916
og kjöri Þórðar Sveinssonar læknis á Kleppi í bæjarstjórn 1920; komust þeir
báðir að. En þegar þessir sömu flokkar á árinu 1920 studdu Sigurð Eggerz til
borgarstjóraframboðs gegn Knud Zimsen, féll Sigurður eftir harða kosninga-
hríð. Langsummenn vom meira á reiki, og munu þó þá þegar flestir þeirra
hafa hneigzt til borgaralegrar samvinnu. Aðalforvígismaður þeirra í Reykjavík,
Jakob Möller, studdi þó bæði Þórð Sveinsson og Sigurð Eggerz í kosningunum
1920, og hafði sjálfur fellt Jón Magnússon við þingkosningar 1919, en án
atbeina Alþýðuflokksins, sem hafði sína eigin frambjóðendur. Flokkaglund-
roðinn kom glögglega fram í kosningunum 1921, því að þá voru boðnir fram
fjórir listar: A-listi Alþýðuflokksins með Jón Baldvinsson efstan. B-listi Heima-
stjórnarmanna með Jón Þorláksson efstan. C-listi Langsum-manna og klofnings
úr Heimastjórn með Magnús Jónsson efstan. D-listi Þversum-manna með Þórð
Sveinsson á Kleppi efstan.
Á lista Jóns Þorlákssonar vom auk hans Einar H. Kvaran og í neðsta
sæti Ólafur Thors. Úrslit urðu þau, að kosnir voru Jón Baldvinsson, Jón Þorláks-
son og Magnús Jónsson.
Þetta voru fyrstu almennu kosningamar, sem Ólafur Thors bauð sig fram
við, og hafði hann að sjálfsögðu enga von um kosningu sem neðsti maður listans.
Eins og á stóð varð að skoða Einar LI. Kvaran og hann efstu meðmælendur
Jóns Þorlákssonar. Engu að síður vakti Ólafur þá þegar athygli jafnt ungra sem
gamalla með gjörvileik sínum, hiklausum fullyrðingum og rösklegri framkomu.