Andvari - 01.06.1966, Blaðsíða 126

HELGI I-IARALDSSON:
Hvar er Lögberg?
Þetta þykir mönnum að vonum skrýtin
spurning.
Eins og Lögberg sé týnt!
Fyrir 50—60 árurn hefði engum dottið
i bug að varpa fram þessari spurningu.
Þá vissi hvert fermingarbarn á Islandi,
hvar Lögberg var. Þá var kennd Landa-
fræði eftir Morten Hansen; og þar
stendur, að milli Nikulásargjár og Flosa-
gjár sé hraunrimi. Það er hið forna Lög-
berg.
Sömuleiðis lærðum við Islendingasögu
handa byrjendum eftir Boga Th. Melsteð.
Þar er þessi póstur:
„Lögsögumaðurinn var formaður lög-
réttu og stjórnaði þingi. Hann átti að segja
upp eða hafa yfir fyrir öllum þingheimi
lög þau öll, er í gildi voru, og átti hann
að hafa lokið því á þrem þingum.
Af þessu starfi var nafn hans dregið.
Lögin sagði hann upp á þeim stað,
er kallaður var Lögberg."
Þessu til staðfestingar eru svo birtar
tvær myndir eftir Daniel Bruun. Undir
annarri myndinni stendur m. a. þetta:
„Á miðri myndinni til hægri handar
sést hamarinn, hið svonefnda Lögberg
og gjárnar beggja megin.“
Bókin, sem þetta er í, var gefin út 1904
og þar er hægt að ganga að þessu, ef
menn vilja.
Astæðan til þess að ég fer að rifja upp
þessar gömlu minningar er sú, að nýlega
las ég í Hehna er bezt ágæta grein eftir
Stefán Jónsson fyrrverandi námsstjóra.
Þar er mjög greinagóð lýsing á Þingvöllum
og öllu umhverfi þeirra. Þar stendur m. a.
þetta: „Þegar niður kemur alllangt í AI-
mannagjá, er komið að sögulega merk-
asta stað Þingvalla. En það er Lögberg hið
forna, þar sem lögsögumaður stóð, er hann
sagði upp lögin. Er það rishá klettaborg
á eystri barmi Almannagjár, til hægri
þegar haldið er niður gjána.
Efst á klettinum er nú há og sterk
fánastöng.
Rétt hjá Lögbergi eru nokkrar búða-
rústir frá söguöld, allar merktar, þar á
meðal Snorrabúð, búð Snorra goða á
Helgafelli."
Svo kemur nú aðalrúsínan, og hún er
á þessa leið:
„Rétt austan við Brennugjá eru tvær
djúpar gjár, sem heita Nikulásargjá og
Flosagjá. I þeim er helkalt uppsprettu-
vatn. A milli gjánna er grasigróinn hraun-
rimi, og var einu sinni álitið, að þarna
hafi Lögherg verið. Talið er nú, að þetta
sé fjarstæða, og öll söguleg rök hnigi að
því, að Lögberg hafi alltaf verið á eystri
harmi Almannagjár eins og fyrr segir."
íslendingar hafa löngum verið nefndir
„söguþjóðin", og það með réttu. Því að
engin þjóð í veröldinni þekkir betur sögu
sína og uppruna heldur en þeir. Ef
ferðazt er um landið, þá verður tæplega
þverfótað fyrir örnefnum frá landsnáms-
tíma og söguöld. Allt stendur þetta heima
við söguna. Svo láta fræðimenn sig hafa
það að bera á 'horð fyrir þjóðina, að hún
hafi gleymt þvi örnefni, sem hvað frægast
er í okkar sögu, sjálfu Lögbergi, og þessu